H2 - P2 - les 4- 4.1 - samengestelde zinnen 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

H3 - P1 - week 8 - les 2 - grammatica verwerken

Welkom

Nederlands

Mevrouw Takken

Aanwezig op: dinsdag, woensdag, donderdag en vrijdag

- Welkom!

- Dagopening

- Lezen

- H4 - grammatica - 4.1 samengestelde zinnen verder werken en oefenen

Doel:

- Je weet wat er deze periode van je verwacht wordt

- Je kunt een bijstelling en een bvb onderscheiden en toevoegen in zinnen

- Je geeft aan of een zin een enkelvoudige of een samengestelde zin is. 

Wat gaan we doen vandaag:

Dagopening

Stillezen

5.1 terugblik

Verschillende zinsdelen: 

Hebben / jullie / afgesproken / bij het Bakkerscafé?

Hebben / jullie / afgesproken / bij het Bakkerscafé op de markt?

Hebben / jullie / afgesproken / bij het Bakkerscafé, dat kleine eettentje op de markt?

Hebben / jullie / afgesproken / bij het kleine Bakkerscafé?

Grammatica

Bijstelling

Bijvoeglijke bepaling

Deel van een zinsdeel dat extra uitleg over het zinsdeel geeft.

Benoemt de zaak of persoon nog een keer of geeft extra uitleg

- Staat altijd tussen komma's 

- of, staat na een zelfstandig naamwoord, na de komma (aan het einde van een zin). 

- De kleine jongen, die graag wilde groeien, sprong elke dag trampoline om sterke spieren te krijgen.

- Meneer Bouwman, de drugsbaron, is gisteren opgepakt.

- Ik ken Amersfoort, mijn woonplaats, heel erg goed. 

4.1 - bijstelling

Door de vervelende stakingen reden er vanmorgen geen treinen.

Doordat ProRail vanmorgen staakte, reden er vanmorgen geen treinen.

4.1 - Grammatica

Door de vervelende stakingen reden er vanmorgen geen treinen.

Doordat ProRail vanmorgen staakte, reden er vanmorgen geen treinen.

4.1 - Grammatica

Door de vervelende stakingen reden er vanmorgen geen treinen.

Doordat ProRail vanmorgen staakte, reden er vanmorgen geen treinen.

4.1 - Grammatica

Heeft een zin één persoonsvorm:

Enkelvoudige zin

Heeft een zin meerdere persoonsvormen: Samengestelde zin

Door de vervelende stakingen reden er vanmorgen geen treinen.

Doordat ProRail vanmorgen staakte, reden er vanmorgen geen treinen.

4.1 - Grammatica

Voegwoorden:

Lijm tussen twee delen in een samengestelde zin

Nevenschikkend: 

maar, en, of, dus, want

Nevenschikkend:

daarom, doordat, omdat, terwijl, of... 2x per week 

Hoofdzin:

PV en onderwerp staan naast elkaar

Bijzin:

Pv en onderwerp hoeven niet naast elkaar te staan. 

Ondergeschikt aan hoofdzin

Is deze zin enkelvoudig of samengesteld?

De verveelde leerling zat in de klas te slapen.

1. enkelvoudig
2. samengesteld

Is deze zin enkelvoudig of samengesteld?

De verveelde leerling zat in de klas te slapen omdat hij het saai vond.

1. enkelvoudig
2. samengesteld

De verveelde leerling zat in de klas te slapen

De verveelde leerling zat in de klas te slapen omdat hij het saai vond

Stap 1:

Zoek de persoonsvormen

Stap 2: 

Zoek de onderwerpen die bij de persoonsvormen horen

Stap 3: 

Check of pv en ow naast elkaar staan of dat ze ook los van elkaar kunnen

Enkelvoudig of samengesteld?

Bijzin

Hoofdzin

De verveelde leerling zat in de klas te slapen

De verveelde leerling zat in de klas te slapen omdat hij het saai vond

Stap 1:

Zoek de persoonsvormen

Stap 2: 

Zoek de onderwerpen die bij de persoonsvormen horen

Stap 3: 

Check of pv en ow naast elkaar staan of dat ze ook los van elkaar kunnen

Enkelvoudig of samengesteld?

Bijzin

Hoofdzin

Hoofdzin + hoofdzin = nevenschikkend voegwoord

En, want, maar, of, dus 

(alleen deze 5)

Hoofdzin + bijzin = 

onderschikkend voegwoord

of, ook, zodra, zodat, terwijl, omdat, daarom, om ... 

Taalverzorging - Hoofdzinnen en bijzinnen + voegwoorden 

Maken:

1. Learnbeat 4.1 C  - helemaal

2. Learnbeat 4.1 F, G en zelf oefenen - alleen met grammatica zinsdelen. 

Aan de slag:

Hoofdzin + hoofdzin = nevenschikkend voegwoord

En, want, maar, of, dus 

(alleen deze 5)

Hoofdzin + bijzin = 

onderschikkend voegwoord

of, ook, zodra, zodat, terwijl, omdat, daarom, om ... 

Enkelvoudige of samengestelde zin?

'Ik ben moe en ik heb geen zin om te gaan trainen.'

1. Enkelvoudig
2. Samengesteld

Verander tijd: 'Ik was moe en had geen zin om te gaan trainen'.

'Ben' en 'heb' veranderen, dus 2 persoonsvormen, dus samengestelde zin. 

Merk op dat in allebei de zinnen het onderwerp naast de persoonsvorm staat. Het zijn dus allebei hoofdzinnen. 

omdat is een

1. nevenschikkend voegwoord
2. onderschikkend voegwoord

Wat is de bijzin?

Veel reizigers waren doordat het zo hard sneeuwde, op het NS-station gestrand.

1. Veel reizigers
2. op het NS-station gestrand
3. Veel reizigers waren
4. doordat het zo hard sneeuwde

Wat is de bijzin?
'Ze hebben de hond die me laatst gebeten heeft, moeten afmaken.'

1. ze hebben moeten afmaken
2. de hond die me laatst gebeten heeft
3. ze hebben
4. de hond

Wat is de bijzin?
'Wie de hele waarheid wil kennen, moet vroeg opstaan'

1. wie wil kennen
2. moet vroeg opstaan
3. wie de hele waarheid wil kennen
4. moet vroeg opstaan

Wat is de bijzin?
'Wie geen goede uitspraak van het Spaans heeft zal ik extra oefeningen geven.'

1. Wie geen goede uitspraak van het Spaans heeft
2. Zal ik extra oefeningen geven
3. Er is geen bijzin
4. extra oefeningen geven

Wat is de bijzin?
'Hij is eindelijk geworden wat hij altijd al wilde zijn.'

1. Hij is eindelijk
2. Hij is eindelijk geworden
3. Hij altijd al wilde zijn
4. Wat hij altijd al wilde zijn

Wat is de bijzin?
'Alle Nederlanders weten dat de Friezen een apart volk zijn.'

1. Alle Nederlanders weten
2. Alle Nederlanders weten dat
3. Dat de Friezen een apart volk zijn
4. de Friezen een apart volk zijn

Wat is in onderstaande zin de bijzin?
Wie dieren mishandelt, mag de rechter van mij zwaar straffen.

1. mag de rechter t/m straffen
2. wie dieren mishandelt

Hoofdzin of bijzin?

'Ik ga morgen naar de kapper.'

1. Hoofdzin
2. Bijzin

Het onderwerp (ik) staat naast de persoonsvorm (ga).

Hoofdzin of bijzin?

'... als ik mijn pianoles kan afzeggen.'

1. Hoofdzin
2. Bijzin

Het onderwerp (ik) staat niet naast de persoonsvorm (kan).

1a [Ik ben in Griekenland geweest], 1b omdat [mijn moeder daar is opgegroeid.]

1. Zin 1a en 1b zijn beide hoofdzinnen.
2. Zin 1a is een hoofdzin; zin 1b is een bijzin.
3. Zin 1a is een bijzin; zin 1b is een hoofdzin.
4. Zin 1a en 1b zijn beide bijzinnen.

2a [Na jarenlang in de bureaula te hebben gelegen], 2b [gaf de schrijver het boek toch uit].

1. Zin 2a en 2b zijn beide hoofdzinnen.
2. Zin 2a is een hoofdzin; zin 2b is een bijzin.
3. Zin 2a is een bijzin; zin 2b is een hoofdzin.
4. Zin 2a en 2b zijn beide bijzinnen.

1a [In het land waar mijn moeder is opgegroeid], 1b [ben ik vorige week op vakantie geweest].

1. Zin 1a en 1b zijn beide hoofdzinnen.
2. Zin 1a is een hoofdzin; zin 1b is een bijzin.
3. Zin 1a is een bijzin; zin 1b is een hoofdzin.
4. Zin 1a en 1b zijn beide bijzinnen.