§ 1.1 kiezen is kostbaar.

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Voorstellen

Mevrouw Alsema

Leerdoelen

- Je kunt het ontstaan van schaarste, de keuzes die daaruit voortkomen en het belang van opofferingskosten uitleggen en in verschillende contexten toelichten.

Terugblik: wat waren ook al weer de productiefactoren?

§ 1.1 Kiezen is kostbaar

Waar gaat economie over?

Kernwoorden:

- schaarste

- alternatief aanwendbaar

- kosten & baten

Schaarste

Iedereen heeft behoeften. 

Hierin kun je voorzien d.m.v. middelen, zoals tijd en geld. 

Omdat de middelen niet toereikend zijn voor alle behoefte, ontstaat er schaarste. 

 

Schaars goed=

Goed waarvoor productiefactoren ingezet moeten worden om het te verkrijgen.

Dus niet dat het product weinig voorkomt of zeldzaam is.

Vrije goederen

Hiervoor worden geen middelen opgeofferd > ze worden niet geproduceerd:

• zon, regen, wind
• water kan een vrij goed en een schaars goed zijn

Waarom is kraanwater een schaarsgoed en regenwater niet? Gebruik het begrip: alternatief aanwendbaar

Waarom is kraanwater een schaarsgoed en regenwater niet?

Middelen zijn vaak alternatief aanwendbaar; d.w.z. dat je ze voor meerdere behoeften kunt inzetten. Je moet dus keuzes maken. 

Economie gaat over het maken van deze keuzes en hoe je dit kunt doen zodat er in zo veel mogelijk behoeften kan worden voorzien.

Je maakt een keuze door de kosten met de baten (opbrengsten) te vergelijken.

Voorbeeld 1

Stel, je hebt honger. Er zijn appelen beschikbaar (middelen). Eet je de appel(s) zo op, of ga je er een appeltaart van bakken?

Hoe meet je dit?

Je maakt een keus o.b.v. hoogste netto gecorrigeerde baten.

Voorbeeld 2

Je moet kiezen hoe je een vrijdagavond gaat doorbrengen. Je kunt thuisblijven of gaan werken bij de supermarkt. 

Het liefst blijf je thuis; je zou er € 5 voor overhebben om lekker thuis te blijven. Aangezien je thuisblijven dus fijn zou vinden, rekenen we dit € 5 als baten. 

Werken bij de supermarkt levert echter geld op: € 15 per avond. Je vindt je werk echter niet leuk. Je zou er € 5 voor over hebben om het niet te doen. Je vindt het dus niet fijn om te doen. Die € 5 rekenen we dus als kosten. 

Welke keuze maak je?

Werken bij de supermarkt levert echter geld op: € 15 per avond. Je vindt je werk echter niet leuk. Je zou er € 5 voor over hebben om het niet te doen. Je vindt het dus niet fijn om te doen. Die € 5 rekenen we dus als kosten. 

Welke keuze maak je?

N.B. 

Als je iets niet leuk vindt om te doen, is het bedrag wat je er voor over hebt om het niet te doen een kost. Als je het wel leuk vindt om te doen, is het bedrag dat je er voor over zou hebben om het te doen een opbrengst.

Opofferingskosten

Schaarste dwingt tot keuze. Als iemand voor iets kiest, offert hij de waarde van de alternatieven, de andere mogelijkheden op. 

Opofferingskosten zijn de opbrengsten van het beste, niet gekozen alternatief.

Gecorrigeerde netto baten

Om te weten hoeveel profijt je van je keuze hebt, moet je de opbrengst van het beste alternatief (dit zijn de opofferingskosten) van de netto baten aftrekken. 

Dit zijn dan de gecorrigeerde netto baten.

Opbrengst/waardering

Kosten/ongemak    -

Nettobaten

Opofferingskosten - 

Gecorrigeerde netto baten

Voorbeeld 2 (vervolg)

Voorbeeld 2 (vervolg)

Wat is NIET schaars?

1. Elektriciteit
2. Gas uit je gaspit in de keuken
3. Zonlicht
4. Drinkwater

Alternatieve aanwendbaarheid betekent:

1. dat je met dezelfde inspanning ook voor andere dingen kunt kiezen.
2. Dat een product gratis is.
3. Dat de opofferingskosten heel hoog zijn.
4. dat er geen opofferingskosten zijn.

Wat zijn opofferingskosten?

1. kosten voor het beste, niet gekozen alternatief
2. kosten voor de rente, die je normaal zou krijgen
3. gemiste opbrengsten die je hebt omdat je een andere keuze maakt
4. Goederen die vast verbonden zijn met de aarde, zoals grond, huizen, gebouwen.

Met middelen kun je in je behoeften voorzien. Deze middelen zijn

1. goederen en diensten
2. tijd en geld
3. vakantie en loon
4. consumeren en produceren

Iemand kent waardes toe aan de volgende producten. Chips 6, snoep 7, ijs 8, drinken 5. Hij kiest voor ijs want dat heeft voor hem de hoogste waarde. De opofferingskosten zijn?

1. 8
2. 7
3. 18
4. 15

De netto baten van een boek lezen bedragen?

1. 0
2. 40
3. 85
4. -35

De opofferingskosten van een boek lezen bedragen?

1. 90
2. 85
3. 50
4. 35

De gecorrigeerde netto baten van betaald werk bedragen?

1. 85
2. 50
3. 35
4. -35

Leerdoelen

- Je kunt het ontstaan van schaarste, de keuzes die daaruit voortkomen en het belang van opofferingskosten uitleggen en in verschillende contexten toelichten.

Leerdoelen waren voor mij duidelijk.

😒🙁😐🙂😃