1. Natuur en milieu

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

1. Natuur en milieu

GLV Havo 2

Hoofdstuk 1 Natuur en Milieu

Schrijf de volgende zin over in je schrift en vul aan.

Het is goed om het over het onderwerp Natuur en milieu te hebben, omdat……………

1.

2.

3.

Zes kernvragen

1.  Wat is belangrijk in het leven?
2. Wie is de mens?
3. Hoe leven mensen met elkaar samen?
4. Wat is de betekenis van lijden en dood?
5. Wat is tijd?
6. Wat is de natuur?

1.2.1 natuur en milieu

definitie: "datgene wat de mens aantreft en niet door hem gemaakt of veranderd is."

Dieren

Huisdieren

Wilde dieren

niet in de directe (thuis-)omgeving van de mens.

- gedomesticeerde dieren

- gezelschap houden

- bescherming bieden

- Landbouwhuisdieren

Natuursymbolen

Christelijke wereld: Niet alleen praktisch, maar ook symbolisch.

Gods bedoeling met de wereld duidelijk maken.

Hele geschiedenis: gezien en gebruikt als symbolen voor alles dat belangrijk is.

1.2.2 Milieu

Milieu

Natuurlijke omgeving

Culturele omgeving

Alles wat tot jouw omgeving hoort.

Resultaat van menselijk handelen

Gebruik en misbruik van natuur en milieu

Verschillende manieren van gebruik:

• Iets halen uit de natuur/milieu: bijv. grondstoffen en voedsel.
• Iets toevoegen aan het milieu: bijv. mest verspreiden in de tuin.
• Milieu aanpassen aan eigen wensen: bijv. flat bouwen of weg aanleggen.

Vormen van misbruik:

• Jijzelf
• Industrie, bouw,  transport, landbouw, toerisme, horeca
• lelijke gebouwen
• geluidsoverlast
• wegen
• mest/landbouwgif

Na deze slide (voor volgend jaar) bijvoegen de 7 V's mbt milieuvervuiling. Zie docentenhandleiding Standpunt deel 2 p. 20.

De Zeven V's

1. Verspreiding van afval in het milieu
2. Verzuring van het milieu door zure regen
3. Vermesting van grond en water
4. Verdroging van de bodem
5. Versnippering van het landschap
6. Verstoring doordat er teveel lawaai is
7. Verplaatsing van milieu problemen

1.3 Duurzaamheid

"Een levensstijl en een maatschappelijke ontwikkeling waarbij rekening wordt gehouden met de behoefte van huidige generaties."

Duurzaam handelen

Milieubelasting van menselijk handelen beperken

People

Planet

Profit/Prosperity

Duurzame ontwikkeling

Definitie duurzaamheid

Beperking ecologische voetafdruk

Ecologische voetafdruk

Is getal voor de ruimte die een mens nodig heeft voor zijn consumptie.

Elke levensstijl heeft een eigen impact op het milieu.

voetafdruktest.wwf.nl

hetklokhuis.nl

Rijke landen: grote voetafdruk!

1.4 Ritueel slachten (1)

Vrijheid van 

godsdienst

VS

Dierenwelzijn

1.4 Ritueel slachten (2)

Jodendom

Islam

Regels voor voeding en voedselbereiding in de Koran en de Hadieth

Haram = verboden

Halal = geoorloofd, rein

Dier alleen doden voor consumptie of uit lijden verlossen

Kashrut = geheel van spijswetten

Koosjer = zuiver, geschikt, rein

Shechita = rituele slacht

Shochet = opgeleide slager

Halacha = joodse wetgeving en traditie gefundeerd in de Thora

1.4 Ritueel slachten (3)

Vrijheid van godsdienst

In alle grote godsdiensten zijn er bepaalde rituelen

Verdoofd slachten is niet volgens de regels in de Thora of Koran

(Islam) Uitzondering voor mensen die honger lijden of geen andere mogelijkheden hebben

Ritueel slachten is diervriendelijk, niet meer lijden dan noodzakelijk

Voorstanders

Tegenstanders

Onverdoofd slachten is voor het dier op verschillende manieren pijnlijk.

Goed vastgezet -> extra stress

1,5 - 4 minuten nog in leven

dieren hebben recht op welzijn

KNMD: dierenwelzijn bij onbedwelmd slachten van runderen onaanvaardbaar aangetast

5. Dierproeven: een goede zaak?

Jaarlijks in NL meer dan 500.000 dierproeven

Testen niet geschikt voor mensen, dieren worden gebruikt om mensen na te bootsen.

Speciaal gefokt voor dat doel

Kunnen overlijden. Doodmaken om consumptieve kwaliteiten te onderzoeken of om ze uit hun lijden te verlossen

3 doelen

1. Herkennen van ziekten en het ontwikkelen van geneesmiddelen (medisch doel)

2. kennis vergaren over schadelijke effecten van stoffen (veiligheids- en gezondheidsdoel

3. onderwijs aan studenten (onderwijsdoel)

Ben jij voor of tegen dierproeven?

Voor

Tegen

5.3 Voorstanders

Gezondheid van mensen. Dierproeven dragen bij aan medicijnen

Giftigheid van stoffen bepalen. Veiligheid van mensen

Onderzoek voor de ruimtevaarttechniek

Geen wetenschappelijk bewijs dat dieren pijn lijden

5.3 Tegenstanders

Dieren hebben een eigen waarde en mensen moeten daar respect voor hebben. Mensen moeten anders met dieren omgaan.

Er wordt op dieren getest omdat men denkt dat dieren op mensen lijken.

Er zijn anternatieven om onderzoek naar genezig van ernistige ziektes te doen. zoals nabootsing via de compuer en gebruik van een robot.

Dieren hebben recht op welzijn en een prettig leven. Proefdieren hebben een gruwelijk leven.

Ben jij voor of tegen dierproeven?

Voor

Tegen

1.6 Verder nadenken over de natuur

1. Een instrumentele visie op de natuur.

-> 1.1 Antropocentrische visie

2. Een groene visie

-> 2.1 De natuur heeft ook een intrinsieke waarde

-> 2.2 Respect voor de natuur

3. Een christelijke visie

-> 3.1 De mens als rentmeester

-> 3.2 Een bijbelse visie op de natuurlijk

1.6.2. Instrumentele visie 

• Tot +/- 1500: God heeft de natuur geschapen = theocentrische natuuropvatting
• vanaf renaissance en opkomst moderne wetenschappen: natuur en kosmos als machine.
• Natuur zonder bepaald doel
• natuur beheersen en gebruiken voor eigen, menselijke doelen.
• Natuur geen waarde in zichzelf.

Antropocentrische visie

• Kern: "De natuur is er voor de mens
•  Middel dat de mens kan gebruiken in zijn bestaan."
• middel om menselijke doelen te realiseren.
• combinatie met utilisme (nuttigheidsdenken)
• mens oog voor natuur -> behoeften bevredigen

1.6.3. Een groene visie

• Laatste decennia: natuur- en milieucrisis duidelijker.
• Organisaties en individuelen vertegenwoordigen een groene visie.
•  Natuur heeft eigen waarde en de mens dient daar respect voor te hebben.
• Mens maakt deel uit van de natuur. Respect voor de natuur = zelfrespect.
• Mens heeft natuur nodig
• Ook: esthetische waarde, spirituele waarde, symbolische waarde, cultuurhistorische waarde.

Intrinsieke waarde

• Alle levende organismen (mensen dieren en planten) bezitten waarde
• Intrinsieke waarde: waarde in zichzelf, afgezien van een mogelijk gebruik door de mens
• Bewust van door de ontmoeting met afzonderlijke, individuele wezens
• Intrinsieke waarde-> bestaat bij gratie van een waarderende instantie: de mens
• intrinsieke waarde: op basis van gronden die liggen buiten de natuur zelf

Respect voor de natuur

• Basisregel: Je mag andere levensvormen niet willekeurig schade toebrengen
• Wel met serieuze reden: mensen moeten eten en drinken

1.6.4 Een christelijke visie

• Mens als rentmeester
• God eigenaar aarde, mens namens God de aarde onderhouden
• Gebruiken voor eigen doeleinden, maar wel met respect. Want het is Gods schepping
• Fransiscus van Assisi (1181-1226) als voorbeeld
• Bijbel: natuur 'getemd', mens als heerser: vechten tegen de krachten van de chaos
• ongerepte natuur eerder bedreiging dan ideaal. ideale toestand: mens als baas over de natuur!