10.4 en 10.5

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

10.4 Zuur-basereacties

Zuur en base bij elkaar

Een zuur kan afstaan, een base kan opnemen. 

Tijdens de reactie van een zure en een basische stof vindt er overdracht van H⁺ ionen plaats. De base neemt de H⁺ ionen op!

Deze reactie noem je een zuur-basereactie. 

Reactievergelijkingen

Het afstaan en opnemen van H+ -ionen kun je weergeven in een reactievergelijking. In tabel 1  staan de zuur-basereacties van de vier basen die je moet kennen.

zuur-basereactievergelijking opstellen

Stap 1: Noteer in formuletaal de aanwezige stoffen.

Stap 2: Geef het zuur- en het basedeeltje aan.

Stap 3: Noteer de bijbehorende zuur-basereactievergelijking (zie tabel 1).

Stap 4: Kijk in de oplosbaarheidstabel om te zien of er nog een neerslag-reactie met de tribune-ionen ontstaat.

Wat zijn Zuren en Basen?

Zoutzuur is een gevaarlijk goedje. Je kunt het ontzuren met behulp van natronloog.
Geef de reactievergelijking van deze zuur-basereactie.
(Maak gebruik van het stappenplan)

1:
zoutzuur: H+ (aq) + Cl- (aq)

natronloog: Na+ (aq) + OH- (aq)

2:
zuurdeeltje: H+

basedeeltje: OH-

3:
H+ (aq) +  OH- (aq) -> H2O (l)

4:
 tribune-ionen:

Na+ en Cl-

Uit de oplosbaarheidstabel volgt dat deze samen goed oplossen, dus er ontstaat geen neerslag

Zure regen (salpeterzuuroplossing) komt op de grond terecht. Daar kun je het neutraliseren door ongebluste kalk (calciumoxide) te strooien.
Stel van deze zuur-basereactie de reactievergelijking op.
(gebruik het stappenplan)

1:
verzuurde bossen: H+

calciumoxide: CaO

2:
 zuurdeeltje: H+ 

basedeeltje: CaO

3:
2 H+ (aq) + CaO (s) -> Ca2+ (aq) + H2O (l)

4:
tribune-ionen: Ca2+

10.5 Titratie 

Cola is zuur. Dat komt door fosforzuur. 

Heeveel zuur er in cola zit, kan worden bepaald met een proefje.

Dat noemen we een titratie. 

Bij een titratie bepalen we het gehalte (de concentratie) van het zuur in een oplossing. Dus hoe 'sterk' is het zuur?

Titratie

Titreren

Manier om de hoeveelheid zuur of base in een oplossing te bepalen.

Dat doe je door 2 keer dezélfde proef te doen:

1:  Eén keer met een oplossing waarvan je de hoeveelheid zuur WEL weet,

2: Eén keer met een oplossing die je wilt onderzoeken, waarvan je de hoeveelheid zuur dus niet weet. 

Titreren

Proefje 1 met je bekende stof

1: Afmeten van een aantal mL  zuur van bekende sterkte

2: Indicator toevoegen

3: .. mL base toevoegen tot het omslagpunt van de indicator

Proefje 2 met je onbekende stof 

4: afmeten van hetzelfde aantal mL zuur van onbekende sterkte

5: Indicator toevoegen

6: .. mL base toevoegen tot het omslagpunt van de indicator

Verhoudingstabel invullen 

Bijvoorbeeld

Concentratie bij een titratie uitrekenen (zie ook voorbeeldopdrachten in boek)

Stap 1: Noteer het gegeven uit de tekst.

Stap 2: Noteer het verbruik tijdens de titratie.

Stap 3: Bereken het onbekende aantal milligram van de gevraagde oplossing.

Stap 4: Bereken de concentratie.

Stap 5: Bereken eventueel nog het gehalte in de gevraagde eenheid.