5.2 De sociale kwestie

• geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Paragraaf 5.3

De sociale kwestie

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je uitleggen  hoe door de industrialisatie de sociale kwestie ontstond.

En kan je uitleggen hoe het leven van een arbeider er uit zag.

H/V: kan je uitleggen hoe de politiek de Sociale kwestie kon verbeteren

De Sociale Kwestie

• Een kwestie is een probleem
  

• Het probleem van de slechte woon- en werkomstandigheden van de arbeiders.

• Armoede probleem
  

Wat is de Sociale Kwestie? 

• ‘De rijken worden rijker, de armen worden armer’
  

• Alleen ‘de rijken’ mogen stemmen.

• Hierdoor blijven ‘de rijken’ aan de macht.

• Eind 19e eeuw.

• Vooral in de steden.
  

Slechte werkomstandigheden

• onveilig en ongezond, saai werk
• lange werkdagen (14u/dag)
• lage lonen => amper gezin onderhouden
• geen rechten !
  

Kinderarbeid

• Goedkoper dan volwassenen.

• Nauwelijks onderwijs gehad. 

     (leerplicht vanaf 1900)

• Noodzakelijk voor onderhoud gezin.

Kinderarbeid was heel gewoon

en nu...

Kinderwetje van van Houten

• Eerste sociale wet 1874

• Kinderen onder de 12 jaar mochten niet meer werken in fabrieken 

• Begin van sociale wetgeving in Nederland.

Erbarmelijke woonomstandigheden

• slechte kleine huisjes (krotten)
• grauwe arbeiderswijken
• veel gezinsleden
• slecht eentonig voedsel (vlees was zeldzaam)
  
• hoge kindersterfte
• weinig hygiëne -> één toiletblok voor heel de wijk.
  

Geen uitkering

• Zieken, bejaarden en invaliden waren aangewezen op de liefdadigheid van de kerkelijke armenzorg.

• Ze kregen eten, kleding en brandstof van de kerk 

      (maar dat was weinig)

Wie helpt de arbeiders?

- vanaf 'de werkvloer'

• Vakbonden: organisatie die opkomt voor de belangen van werknemers.
  
  
• Als je lid was van een vakbond kon je staken: door lidmaatschap was er een kas waaruit je betaald werd, ook als je ziek was.

Aan het eind van deze les kun je uitleggen hoe door de industrialisatie de sociale kwestie ontstond.

En kan je uitleggen hoe het leven van een arbeider er uit zag.

Aan de slag

Aan de slag met de vragen op Classroom/

Standbeeld Domela Nieuwenhuis, (rechterkant einde Willemsbrug, richting Westerpark)