Les 04 - Voegwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Voegwoorden

Grammatica woordsoorten

Samengestelde zinnen 

Lesdoelen

Als het goed is, weet je aan het eind van de les: 

- wat voegwoorden doen en hoe we ze kunnen herkennen. 

Bespreken huiswerk

Bespreek de opdracht Stille kracht  met je buurman of buurvrouw. 

Komen jullie antwoorden overeen of verschillen jullie van mening? 

Zo dadelijk lopen we samen door de opdracht heen. 

Quizzje

Wat voor soort werkwoorden zijn de onderstreepte  

werkwoorden in de volgende zinnen? 

De zon schijnt heerlijk vandaag in Barcelona. 

1. Hulpwerkwoord
2. Zelfstandig werkwoord
3. Koppelwerkwoord

In de vakantie hebben we bijzondere avonturen beleefd. 

1. Hulpwerkwoord
2. Zelfstandig werkwoord
3. Koppelwerkwoord

De juwelier is vorige week overvallen. 

1. Hulpwerkwoord
2. Zelfstandig werkwoord
3. Koppelwerkwoord

Het is goed dat je vandaag je spullen niet vergeten bent. 

1. Hulpwerkwoord
2. Zelfstandig werkwoord
3. Koppelwerkwoord

Dat je je door hem niet moet laten opjutten, is algemeen bekend. 

1. Hulpwerkwoord
2. Zelfstandig werkwoord
3. Koppelwerkwoord

Het lijkt me een uitstekend plan om even een terrasje te gaan pakken. 

1. Hulpwerkwoord
2. Zelfstandig werkwoord
3. Koppelwerkwoord

Hij bleek zijn kleren niet zelf uitgezocht te hebben. 

1. Hulpwerkwoord
2. Zelfstandig werkwoord
3. Koppelwerkwoord

Hij scheen de overval niet gepleegd te hebben. 

1. Hulpwerkwoord
2. Zelfstandig werkwoord
3. Koppelwerkwoord

Hoe zou jij hebben geheten als je een meisje was?

1. Hulpwerkwoord
2. Zelfstandig werkwoord
3. Koppelwerkwoord

In de afgelopen drie weken zou hij veertien boeken gelezen hebben. 

1. Hulpwerkwoord
2. Zelfstandig werkwoord
3. Koppelwerkwoord

Voegwoorden

Voegwoorden zorgen ervoor dat binnen samengestelde zinnen de zinnen aan elkaar kunnen worden 'geplakt'. We onderscheiden twee soorten voegwoorden: onderschikkende en nevenschikkende. 

Nevenschikkende voegwoorden

Er zijn vijf nevenschikkende voegwoorden: en, of, dus, maar en want. 

Let wel op! Het woord of  kan zowel onder- als nevenschikkend gebruikt worden. Als het een keuze tussen twee of meer dingen aangeeft, is het een nevenschikkend voegwoord. 

Onderschikkende voegwoorden

Naast nevenschikkende voegwoorden zijn er ook onderschikkende voegwoorden. Deze koppelen een hoofdzin en een bijzin aan elkaar.


Voorbeelden van onderschikkende voegwoorden zijn: aangezien, als, dat, doordat, hoewel, mits, nadat, of, ofschoon, omdat, opdat, terwijl, toen, voordat, zodat en zodra.

Wat betekent deze of?

Andere 'voegwoorden'

Ook woorden van andere woordsoorten kunnen worden gebruikt om twee zinnen aan elkaar te 'plakken': 

- het vragend voornaamwoord; 

- het bijwoord;

- het voorzetsel; 

- het telwoord hoeveel. 

Aan het werk met het huiswerk 

Lees de tekst en onderstreep de samengestelde zinnen.

Schrijf de voegwoorden op en geef aan of ze onderschikkend of nevenschikkend zijn.