Sector 02 - Een samenleving moet bestuurd worden - Provinciale overheid - De gemeentelijke

• Maatschappij
• Secundair onderwijs

Sector 02 - Een samenleving moet bestuurd worden (politieke veld)

Wetgevende macht

Uitvoerende macht

Rechterlijke macht

Federaal parlement

Federale regering

Rechtbanken en hoven

Wetten maken en regering controleren

Wetten

uitvoeren

Wetten

doen naleven

De gewesten staan in voor welke bevoegdheid?

De gemeenschappen staan in voor welke bevoegdheid?

Wat zijn wetten?

Wat is de taak van de koning?

Wie is onze premier?

Noem een politieke partij.

Wat doet wetgevende macht?

Wat doet uitvoerende macht?

Wat doet rechterlijke macht?

De Vlaamse overheid

In Vlaanderen vallen gewesten en gemeenschap samen en hebben de Vlaamse regering (uitvoerende macht) en het Vlaams parlement (wetgevende macht) dus zowel gemeenschaps-als gewestbevoegdheden.

De Vlaamse overheid

De Vlaamse Regering bestaat uit maximaal 11 ministers en wordt geleid door de minister-president, die traditioneel tot de grootste meerderheidspartij behoort. In het Vlaams Parlement worden decreten (Vlaamse wet) gemaakt.

De leden worden om de 5 jaar 

rechtstreeks verkozen.

Provinciale overheid

De Provinciale overheid

Provincies vormen een tussenschakel tussen de gemeenten en het hogere bestuursniveau. Er zijn tien provincies. 

Ze zijn o.a. bevoegd voor onderwijs, sociaal-culturele projecten, wegen en waterwegen, huisvesting, economie, mobiliteit, ruimtelijke ordening.

De negentien Brusselse gemeenten die het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest vormen, maken geen deel uit van een provincie.

De Provinciale overheid

Het Vlaams regeerakkoord van 2014 wil een afslanking van de provincies. Zo zullen de provincies in de toekomst geen persoonsgebonden bevoegdheden meer kunnen uitoefenen. De grondgebonden bevoegdheden, zoals bijvoorbeeld de provinciale domeinen, blijven de provincies wel uitoefenen. Het Vlaams regeerakkoord van 2014 voorziet ook dat de provincies geen bovenlokale taken meer uitoefenen in steden met meer dan 200 000 inwoners. In Vlaanderen worden Gent en Antwerpen dus provincievrij.

De Provinciale overheid

De gouverneur is een door de Vlaamse Regering benoemde ambtenaar die opdrachten vervult voor de federale en de Vlaamse overheid. 

Voor de federale overheid is hij vooral bezig met de ruime veiligheidszorg (politie, brandweer, rampencoördinatie ...). Voor de Vlaamse overheid kijkt de gouverneur o.a. toe op lokale besturen. Om goed te kunnen functioneren moeten gouverneurs boven de partijen staan. De gouverneur blijft in functie tot aan het pensioen.

De Provinciale overheid

De functie van gouverneur staat nauwelijks ter discussie, ook niet bij partijen die tegen de provinciebesturen zijn. De gouverneur is immers een topambtenaar die dagelijks met alle bestuursniveaus te maken heeft het federale, het Vlaamse, het provinciale en het lokale, tot en met de politie.

De Provinciale overheid

De gouverneur is voorzitter van de bestendige deputatie, de uitvoerende macht in de provincie, maar maakt geen deel uit van de provincieraad.

De provincieraad stemt provinciale reglementen en vormt dus de wetgevende macht in de provincie. De provincie­ raadsleden worden rechtstreeks verkozen door de inwoners van de provincie voor een periode van zes jaar.

Opdracht

Maak opdracht 4 op pagina 38.

De gemeentelijke of stedelijke overheid

Het gemeentehuis of stadhuis is het gebouw waarin alle gemeentelijke zaken geregeld worden en waar de zittingen van de gemeenteraad en het schepencollege doorgaan. Voor de bevolking is dit de plaats om administratieve verplich­tingen te vervullen en allerlei inlichtingen op gemeentelijk vlak te bekomen.

De gemeentelijke of stedelijke overheid

Artikel 2 van het Vlaamse gemeentedecreet omschrijft de opdracht van een gemeente als volgt:

'De gemeenten beogen om op het lokale niveau bij te dragen tot het welzijn van de burgers en tot de duurzame ont­ wikkeling van het gemeentelijk gebied. Overeenkomstig artikel 41 van de Grondwet zijn ze bevoegd voor de aangele­genheden van gemeentelijk belang voor de verwezenlijking waarvan ze alle initiatieven kunnen nemen.'

Geef een voorbeeld van een gemeentelijke bevoegdheid

De gemeentelijke of stedelijke overheid

In de praktijk zijn de gemeenten bevoegd voor alle plaatselijke aangelegenheden, tenzij een hoger bestuursniveau een plaatselijke aangelegenheid regelt. Voor een Vlaamse gemeente zijn dat de provincie, de Vlaamse overheid en de federale overheid.

Alleen in Antwerpen bestaan er districtsraden. De negen Antwerpse districten vallen bijna samen met de vroegere gemeenten die in de jaren 1980 werden gefusioneerd. Sinds 2000 worden de leden van de districtsraden rechtstreeks door de inwoners verkozen.

Brussel en Wallonië hebben een eigen gemeentedecreet, dat andere bepalingen bevat dan het Vlaamse.

Opdracht

Maak opdracht 5 op pagina 40.

Opdracht

Lees de tekst op pagina 41 en vul de form in die in de planner staat.

Hoe werkt een gemeentebestuur?

Aan het hoofd van een gemeente staat een burgemeester. De burgemeester wordt verkozen door de gemeenteraad en benoemd door de Vlaamse Regering. Als hoofd van de gemeente ondertekent de burgemeester de reglementen, de beslissingen en de brieven van de gemeente. Hij zorgt er ook voor dat de wet worden nageleefd.

De burgemeester is de voorzitter van het college van burgemeester en schepenen (CBS), ook wel Schepencollege genoemd. Deze vergaderingen zijn niet openbaar.

Hoe werkt een gemeentebestuur?

Schepenen worden aangesteld in de eerste vergadering van een nieuwe gemeenteraad en behoren tot de partij of de partijen die samen een meerderheid vormen in de gemeenteraad. 

Er zijn minstens twee en maximaal tien schepenen en zij beslissen collegiaal. Dit belet niet dat er een taakverdeling is tussen de schepenen wat de voorbereiding van de dossiers betreft. 

Zo heb je de schepen van Jeugd, van Sport, van Financiën, van Cultuur....

Opdracht

Maak opdracht 8 op pagina 44.

Hoe werkt een gemeentebestuur?

Het CBS (college van burgemeester en schepenen) bereidt de beraadslagingen van de gemeenteraad voor en zorgt ervoor dat de afspraken en beslissingen van de gemeenteraad nagekomen en uitgevoerd worden. Het CBS vertegenwoordigt dus de uitvoerende macht op het gemeentelijke niveau. --> bij op schema schrijven!!

Hoe werkt een gemeentebestuur?

Enkele belangrijke opdrachten van de gemeenteraad zijn: 

• stemmen van reglementen en verordeningen; 
• invoeren van belastingen;
  
• goedkeuren van de begroting en de rekening van de gemeente; 
• toezicht houden op ondergeschikte besturen (OCMW, kerkfabrieken); 
• behartigen van de belangen van de bevolking.
  

Hoe werkt een gemeentebestuur?

De gemeenteraad vormt dus de wetgevende macht op het gemeentelijke niveau. --> bijschrijven op schema

De voorzitter van de gemeenteraad leidt de vergadering. 

De voorzitter heeft bij voorkeur geen uitvoerend mandaat (dus niet de burgemeester of een schepen) om het principe van de scheiding der machten duidelijk te maken. De gemeenteraad controleert immers het CBS door vragen te stellen over het beleid. De secretaris bereidt de vergadering administratief voor en notuleert de besluiten.

Hoe werkt een gemeentebestuur?

De gemeenteraadsleden worden om de zes jaar rechtstreeks door de bevolking verkozen. Het aantal zetels in de gemeenteraad is afhankelijk van het aantal inwoners van de gemeente: hoe groter de gemeente, hoe meer zetels. Het aantal zetels is minimaal zeven en maximaal 55 en altijd oneven.

De vergaderingen van de gemeenteraad zijn openbaar.je kan ze dus bijwonen. Wanneer het over aanwijsbare personen gaat, worden deze onderwerpen in besloten zitting behandeld.

Vaktaal

Absolute meerderheid : wordt gevormd dooreen partij die bij de verkiezingen de helft plus één van de zetels binnenhaalt.

Coalitie: betekent dat twee of meer partijen samenwerken om een meerderheid te vormen.

Oppositie :  zijn de partijen die niet tot de meerderheid behoren.

Mandaat : is een opdracht krachtens welke men een taak vervult. Gekozen vertegenwoordigers hebben een mandaat van de kiezer.

Wie staat er aan het hoofd van een gemeente?

Waarvoor staat de afkorting CBS

Voor wat kan een schepen bevoegd zijn?

Wat betekend de absolute meerderheid?

Binnen welke macht zit het CBS?

Binnen welke macht zit de gemeenteraad?

België

Vlaanderen

Provincie

Gemeentelijke

Kamer

Eliane Tilleux

Senaat

D'hose Stephanie

Alexander de Croo

Wetten

Koninklijke besluiten

Vlaams Parlement

Decreten

Ministeriële besluiten

Jan Jambon

Provincieraad

Provinciebestuur

Deputatie

Gemeenteraad

Gouverneur

Gemeentebestuur

Opdracht

Maak opdracht 9 op pagina 45 tegen de volgende les!