1.2.9. AFP

• Anatomie Fysiologie Pathologie
• MBO
• Studiejaar 1

Anatomie, Fysiologie en Pathologie 

Les 9

Leerjaar 1

Periode 2

Lesindeling

• Herhaling vorige les
• Theorie bloedvaten
• Aan de slag met de theorie
• Theorie arteriosclerose
• Demonstratie 
• Afronden en huiswerk

Vorige les

Wat wordt er bedoeld met 'het hart is een autonoom orgaan'?

Waar begint de prikkelgeleiding van het hart?

En wat gebeurt er daarna?

Wat wordt er bedoeld met de diastole?

Wat is de functie van de sinusknoop?

Dit is een manier om het antwoord te formuleren. Samen kijken naar wat nog meer goed is. 
Een samenvatting in volgende dia. 

Bloedvaten

Drie soorten bloedvaten: aders (venen), slagaders (arteriën) en haarvaten (capillairen)

• Venen: Dunne wand, hebben kleppen, bevatten afvalstoffen en zuurstofarm bloed
• Arteriën: Dikke elastische wand, geen kleppen, bevatten zuurstof en voedingsstoffen
• Capillairen: Uitwisseling voedingsstoffen/zuurstof en afvalstoffen

Over haarvaten straks meer. 

Waarom kleppen bij aders?

Het hart heeft niet voldoende kracht om het bloed door de venen terug te pompen: vandaar de kleppen en het gebruik van de spierpomp.

Bloedvaten (2)

Uitzonderingen! 

• De longslagader
  is de enige slagader met zuurstofarm bloed
• De longader is de enige ader met zuurstofrijk bloed

Haarvaten

De slagaders vertakken in de organen tot steeds kleindere bloedvaten. De wand wordt steeds dunner.

Als een wand maar 1 cel dik is, noem je dat bloedvat een haarvat. De bloeddruk is in een haarvat heel laag. 

Omdat de wand zo dun is, kan er vocht met zuurstof en voedingsstoffen doorheen naar de cellen.

De cellen geven vocht met koolstofdioxide en afvalstoffen af aan het bloed in het haarvat. 

De haarvaten komen samen in grotere bloedvaten. 

Die bloedvaten noem je aders. 

- zijn maar 1 cellaag dik

- vormen een netwerk

- de bloeddruk is laag

- er vindt uitwisseling plaats van stoffen

Ivm een triagevraag dit onderwerp kort toegelicht. Zie meer informatie in de volgende dia

Vene

Arterie

Dunne wand

Afvalstoffen

Dikke elastische wand

Kleppen

Zuurstofarm bloed

Geen kleppen

Zuurstofrijk bloed

Chronische ziekten

Hart- en vaatziekten: Doodsoorzaak nummer 1

• 2019: 1.7 miljoen Nederlanders met HVZ
• 2019: 130 000 nieuwe patiënten
• 2019: 40 000 sterfgevallen

Beroerte (CVA, TIA), hartfalen, angina pectoris,
hartinfarct, hartritmestoornissen etc.

Hart- en vaatziekten (HVZ) zijn in Nederland de belangrijkste doodsoorzaak. 

Atherosclerose

Atherosclerose/Arteriosclerose: Slagaderverkalking

• Natuurlijk verouderingsproces
• Vorming van 'plaques' in de slagaders

Atherosclerose is een belangrijke veroorzaker van hart en vaatziekten.

Plaques

Het ontstaan van plaques:

1. Vettige aanslag in slagaderen
2. Beschadiging van bloedvatwand
3. Aanhechten van cholesterol (LDL) en calcium
4. Ontstekingsreactie (leukocyten)
5. Plaque wordt steeds dikker
6. Bloedvatwand wordt stugger en harder
7. Er ontstaat een zwakke plek in slagader

Vettige aanslag beschadigt wand van bloedvat waardoor cholesterol, calcium en ontstekingscellen zich kunnen aanhechten.

Plaque wordt harder/sclerotisch door aanplakken van bloedplaatjes op beschadigingen

Plaques (2)

Slagaderverkalking:

• Tot 70% afsluiting van bloedvat zonder problemen
• Lichaam maakt eigen omleidingen: Collateraalvorming

Als de plaque scheurt -> Vorming van bloedprop (trombus) in slagader

Gevolgen

In de hersenen:

• Vernauwing/tijdelijke afsluiting: TIA (Transient Ischaemic Attack)
• Afsluiting: Herseninfarct, CVA (Cerebraal Vasculair Accident)

In het hart:

• Vernauwing/tijdelijke afsluiting: Angina pectoris (pijn op de borst), hartaanval
• Afsluiting: Hartinfarct

Bij een infarct sterft het omliggende weefsel af door zuurstofgebrek

Trombus -> trombose -> ischaemie -> necrotisch  -> infarct

Gevolgen (2)

In het been:

• Vernauwing: Claudicatio intermittens (etalagebenen)
• Afsluiting: Gangreen (afsterven van de voet)

Perifeer Arterieel Vaatlijden (PAV)

CI: pijn in de benen bij inspanning, omdat spieren niet genoeg zuurstof en voedingsstoffen krijgen

Demonstratie

CI: pijn in de benen bij inspanning, omdat spieren niet genoeg zuurstof en voedingsstoffen krijgen

00:38

Waarom vervoert een slagader meestal zuurstofrijk bloed?

1. Omdat hij bij de longen vandaan komt.
2. Omdat hij bij het hart vandaan komt.
3. Omdat hij naar het hart toegaat.
4. Omdat hij naar de longen toegaat.

01:20

In de haarvaten vindt er uitwisseling O2 en CO2 plaats. Hoe kan dat?

1. De haarvaten gebruiken zuurstof.
2. De haarvaten liggen om het orgaan verpakt.
3. De haarvaten zijn erg klein.
4. De wanden van haarvaten zijn erg dun.

03:45

Wat is de Latijnse naam van 5?

1. Arteria pulmonalis
2. Vena pulmonalis

03:53

Schrijf de juiste antwoorden op bij de cijfers!

04:17

Wat is de functie van de poortader?

05:36

Beschrijf de route die de bloedcel aflegt van 10 naar 8.

Huiswerk

Maken Quiz bloedsomloop/ route alcohol. Dit zijn 2 opdrachten uit deze Lessonup. (onderaan)

Leren Medische terminologie H.6 (zie voor precieze leerstof Cumlaude)

Lezen Eigen spreekuur: Hoofdstuk 2
(2.6.3, 2.9.4 en 2.15 niet!) 

Welke route legt alcohol af om bij de hersenen te komen?

Start hier:

lever

hersenen

rechterboezem

rechterkamer

linkerboezem

longslagader

darmen

poortader

leverader

holle ader

longen

longader

linkerkamer

aorta

halsslagader

hersenslagader