Kunst in de Gouden Eeuw

Burgerkunst in de Gouden Eeuw
1 / 28
suivant
Slide 1: Diapositive
GeschiedenisMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4,5

Cette leçon contient 28 diapositives, avec diapositives de texte.

time-iconLa durée de la leçon est: 50 min

Éléments de cette leçon

Burgerkunst in de Gouden Eeuw

Slide 1 - Diapositive

- welke soorten (bouw)kunst er in de Gouden Eeuw voorkwamen
- verhalen achter schilderijen
Deze les leer je over:

Slide 2 - Diapositive

Rijke burgers besturen de Republiek.
Ze bouwen stadspaleizen en grote buitenhuizen.

Slide 3 - Diapositive

Buitenhuis
In de 17e eeuw hebben veel kooplieden een buitenhuis. Dat ligt vaak op een mooie plek. 

Slide 4 - Diapositive

Bijvoorbeeld:
Stadspaleis - Huize Bartolotti
Het Huis Bartolotti is een grachtenhuis aan de Herengracht 170-172 te Amsterdam. 
Het is circa 1617 gebouwd voor Willem van den Heuvel, een van de rijkste Amsterdammers 
in die tijd, die veel geld had geërfd van een kinderloze aangetrouwde oom, 
Giovanni Battista Bartolotti, koopman uit Bologna.

Slide 5 - Diapositive

Slide 6 - Diapositive

Slide 7 - Diapositive

Slide 8 - Diapositive

Info timpaan stadhuis Amerdam
De wereld aan haar voeten
De Amsterdamse stedenmaagd zit in het midden van het timpaan van de achterzijde van het stadhuis, nu het Paleis op de Dam. Zij is het machtige middelpunt van de wereld. Met uitgestrekte armen ontvangt ze goederen van alle werelddelen en haar voeten rusten op de aardbol. Boven haar hoofd draagt Atlas de sterrenhemel, maar dat zie je niet op deze prent.

Europa en Afrika
Links van de stedenmaagd staat Europa, rijk gekleed met een kroon op haar hoofd. Ze heeft een hoorn van overvloed in haar armen. Achter haar staat Afrika, bijna naakt, maar wel met een zonnehoed en kralenketting. Een leeuw en een olifant vergezellen haar. Afrikanen slepen balen, tonnen en ivoor naar Amsterdam.

Azië en Amerika
Azië is rechts van de stedenmaagd te zien. Zij heeft een tulband op haar hoofd en voert een kameel bij de teugel. In het kistje dat een kind voor haar draagt zitten ongetwijfeld kruiden en zij brengt ook tulpen mee. Amerika wordt gepersonifieerd door een vrouw met een verentooi. Ze brengt rollen tabak en suikerriet. Mijnwerkers delven zilver en goud. In de hoek spelen twee aapjes met tropische vruchten bij een cactus.

Slide 9 - Diapositive

Het realisme dat de Nederlandse genreschilderkunst typeert, is meer schijn dan werkelijkheid. Men noemt het daarom wel 'selectief realisme'. Met selectief realisme wordt een geregisseerde werkelijkheid bedoeld. Die wordt gebruikt om de kijker een les mee te geven, een moraal.

Slide 10 - Diapositive

Slide 11 - Diapositive

Slide 12 - Diapositive

De molen bij de wijk Duurstede

Slide 13 - Diapositive

Slide 14 - Diapositive

Slide 15 - Diapositive

Slide 16 - Diapositive

Slide 17 - Diapositive

Slide 18 - Diapositive

Slide 19 - Diapositive

Zo hangt de Nachtwacht in het Rijks...

Slide 20 - Diapositive

......maar zo is het eigenlijk door Rembrandt gemaakt!

Slide 21 - Diapositive

Sinds is de Nachtwacht 363 bij 438 cm, maar dat was het schilderij niet toen Rembrandt het maakte! Het was toen een stuk groter: 500 bij 387 cm. Maar omdat het schilderij niet paste op de plaats waar het zou gaan hangen in het stadhuis op de Dam (tegenwoordig Paleis op de Dam), werden er in 1715 stukken vanaf gesneden.
Benieuwd hoe de Nachtwacht eruit zag vóór de stukken eraf waren gesneden? Klik op de afbeelding rechtsonder in de hoek.
De Nachtwacht heet tegenwoordig zo, maar de oorspronkelijke titel is: De compagnie van kapitein Frans Banninck Cocq en luitenant Willem van Ruytenburgh maakt zich gereed om uit te marcheren.
Het is onduidelijk waar de naam Nachtwacht precies vandaan komt. Is het misschien de kleur van het schilderij? Of was dit inderdaad een nachtwacht?
De Nachtwacht lijkt misschien een rommeltje, maar als je goed kijkt zitten er duidelijk 'lijnen' in. Dat zie je bijvoorbeeld aan de lansen en geweren.
Kapitein Frans Banninck Cocq
Luitenant Willem van Ruytenburgh
Schilderijen van schutterijen (een soort politie) waren erg populair in de tijd. De leden van een schutterij betaalden veel geld om er goed en stoer uit te zien. Rembrandt had voor het maken van dit schilderij ongeveer 3500 gulden verdiend. Dat was in die tijd veel geld, maar niet ongebruikelijk voor een schilderij van Rembrandt.
Is dit Rembrandt zelf? Sommige mensen zeggen van wel.
Het meisje stelt een soort mascotte voor. Aan haar riem hangt een dode vogel. Vooral de twee poten van het beest, de klauwen, zijn duidelijk te zien. Ze zijn het symbool voor de kloveniers (de schutters), die ook wel klauweniers werden genoemd.
Kloveniers waren schutters met een musket (geweer). Rembrandt heeft in zijn schilderij laten zien wat er allemaal bij komt kijken om zo'n musket te gebruiken. Zo vult er één zijn musket met kruit; ééntje schiet zijn musket af en een ander reinigt zijn musket door het kruit weg te blazen.
Het is bijna niet te zien, maar in hun wapen hadden de Kloveniers twee klauwen van een vogel. Die twee klauwen zie je ook weer terug bij de vogel die het meisje bij zich draagt.
Op dit schild staan de namen van de personen die zijn afgebeeld (en waarschijnlijk ook hebben betaald).
Hoeveel is de Nachtwacht waard? Dat is niet te zeggen: het schilderij is nooit verkocht of te koop aangeboden. Er is later weleens geprobeerd om het uit te rekenen. Ze kwamen toen uit op een bedrag van 500 miljoen Euro!
Sommige leden van de schutterij weigerden te betalen toen ze het schilderij zagen: ze stonden er maar half op! Of keken de andere kant op! "Daarvoor ga ik niet betalen!", zeiden sommigen
Honden op schilderijen waren vaak een teken van trouw ('trouwe viervoeter'). Of de hond in dit schilderij dezelfde functie heeft, trouw aan de stad Amsterdam, is niet bekend.

Slide 22 - Diapositive

Slide 23 - Diapositive

Slide 24 - Diapositive

De Bataven

Slide 25 - Diapositive

Slide 26 - Diapositive

Slide 27 - Diapositive

Schilderij Melkmeisje
Waarom een belangrijke bron?
  • Het laat ons zien welke voorwerpen ze vroeger gebruikten.
  • Het laat ons zien welke kleding ze vroeger droegen.

Slide 28 - Diapositive