4.3 - De verspreiding van het Christendom 2023

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 4 Boeren, heren en monniken

Paragraaf: 4.3 De verspreiding van het Christendom

Deel 1

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe het christendom zich in de vroege middeleeuwen in West-Europa verspreidde.
  
• Je kunt uitleggen dat het christendom voor mensen in de middeleeuwen erg belangrijk was.
  
• Je kunt uitleggen wat een stand is en de drie standen in de middeleeuwse samenleving noemen.

Rond het jaar 1000 bijna heel West- Europa Christelijk

Germaanse goden

• Rond 500 geloofden veel mensen in het gebied van de Friezen en het huidige  Duitsland in Germaanse goden:
• Bijv. Donar & Freya
• Natuurgoden.
• Vereren van stenen, heilige bomen                                                  en bronnen in de natuur.
• Christenen noemden deze mensen heidenen
  

Wodan

Donar

Freya

Tyr

Woensdag

Vrijdag

Dinsdag

Donderdag

Oppergod

God van oorlog en recht

God van de donder

God van de liefde

De Germanen vereerden hun goden in tempels

1. Waar
2. Niet waar

Heidenen

• Frankische koningen en geestelijken vonden dat deze heidenen bekeerd moesten worden.
• Ze probeerden Noord-Nederland en Duitsland te veroveren.
  
• Bekeren (je gaat geloven) in Christus
• Door te dopen

Bekeren

• Waar dat lukte, stichtten monniken als Bonifatius en Willibrord kloosters.

Kloosters

• Monniken en nonnen leefden hier afgescheiden van de buitenwereld.
• Leven in dienst van het geloof stellen.
• Schreven boeken over, zorgden voor zieken en armen.
  

Willibrord 

(Eng)

Bonifatius

(Eng)

Missionarissen

Op pad onder bescherming van de Frankische koningen

Verspreiding christendom NL 

• 690: Willibrord gaat naar NL met een groep missionarissen om NL (Midden en Noord) te gaan bekeren
• Koning Pepijn II gaf toestemming aan de missionarissen en stuurde soldaten ter bescherming. Ze werkten vanuit Utrecht

• Willibrord werd benoemd tot aartsbisschop en liet op verschillende plekken kerken bouwen

• Inwoners in onze gebieden hadden een polytheïstische godsdienst

• Christenen: Germanen hebben niet het juiste geloof en werden heidenen genoemd

Verspreiding christendom NL 

• Ook Bonifatius gaat als missionaris naar NL en ging daarna naar Duitsland.
• Hij hakte een Germaanse boom om die zij vereerden en bewees dat er niks gebeurde
  

• Werd aartsbisschop in Duitsland  en verdeelde het land in kerkprovincies

• Christendom werd steeds belangrijker, maar hij werd in 754 vermoord bij Dokkum.

• Willibrord was een Engelse missionaris die probeerden de Friezen rond 730 tot het Christendom te bekeren. De Friezen zaten daar niet op te wachten.

• Bonifatius was ook een Engelse missionaris die probeerde de Friezen te bekeren. Dit lukte niet: in 754 werd hij door Friezen in Dokkum vermoord.

0

Vermenging van culturen

Germaanse tradities + christendom

 = Kerstmis (geboorte Jezus + midwinter)

 = Pasen (opstanding Jezus + lentefeest)

0

https:

Wie bedoelen we met heidenen?

1. Mensen die geloven in het christendom.
2. Monniken
3. Mensen die niet in het christendom geloofden.
4. Horigen die moeten luisteren naar de heer.

Wie was geen missionaris?

1. Bonifatius
2. Constantijn
3. Willibrord

Wie was Willibrord?

1. Een missionaris die de Friezen bekeerde
2. Een monnik die een liefdesgedicht schreef
3. De koning van een groot rijk
4. Een gelovige ridder met veel horigen

Willibrord is een priester uit

1. Engeland
2. Rome
3. Friesland
4. Aken

Wie werd er bij Dokkum vermoord?

1. Willibrord
2. Clovis
3. Benedictus
4. Bonifatius

Willibrord en Bonifatius bekeerden mensen tot het christendom. Wat is bekeren?

1. Mensen overhalen om te geloven in de christelijke god.
2. Mensen de keuze geven om te geloven in de god die ze zelf willen.
3. Een kerk bouwen.
4. Mensen dopen.

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe het christendom zich in de vroege middeleeuwen in West-Europa verspreidde.
  
• Je kunt uitleggen dat het christendom voor mensen in de middeleeuwen erg belangrijk was.
  
• Je kunt uitleggen wat een stand is en de drie standen in de middeleeuwse samenleving noemen.

Wie was de leider van de kerk in de tijd van de ridders en monniken?

Paus

Wat zouden geestelijken doen?

De geestelijken werken voor de kerk

Andere soorten geestelijken

Monniken en nonnen in kloosters. Hoofd klooster: abt

Volgens regels Benedictus

• Bidden en werken
• Geen bezit
• 'Monnikenwerk'

0

Macht geestelijkheid

• Zeiden wat wel en niet mocht
  
• Konden lezen en schrijven – daardoor hoge posities in samenleving

Wat is de juiste volgorde?

Sleep de woorden in de juiste volgorde.

Paus

Aartsbisschop

Bisschop

Pastoor

Grote rol geloof

• Geloof kreeg een steeds grotere rol in het leven van mensen.
• Ieder dorp had een kerk en een priester.
• Vertelde de mensen hoe ze moesten leven. 
• Als ze leefden volgens de bijbel, zouden ze in de hemel komen.
• Alleen geestelijken konden contact maken met God en daarom luisterden ze goed naar hen

Vrouwelijke geestelijken in het klooster heten...

1. monniken
2. nonnen
3. geestelijken
4. dominees

Waarom waren geestelijken belangrijk voor het bestuur?

1. Konden lezen en schrijven
2. Christelijke bevolking luisterde naar geestelijken
3. Konden de bevolking bekeren
4. Hoorden bij de eerste stand

In het volgende filmpje ...

Wordt alles nog even uitgelegd in beeld en tekst

Hoofdstuk 4 Boeren, heren en monniken

Paragraaf: 4.3 De verspreiding van het Christendom

Deel 2

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe het christendom zich in de vroege middeleeuwen in West-Europa verspreidde.
  
• Je kunt uitleggen dat het christendom voor mensen in de middeleeuwen erg belangrijk was.
  
• Je kunt uitleggen wat een stand is en de drie standen in de middeleeuwse samenleving noemen.

Standenmaatschappij

• Na de val van het Romeinse Rijk valt Europa uiteen. 
• Sociale verandering?
• De maatschappij werd verdeeld in 3 standen. 
• Deze 3 standen blijven tot aan de Franse Revolutie  (1789) bestaan.
• De eerste twee standen omvat ongeveer
  2-5% van de bevolking.
• Ze bezitten echter 40 - 60% van de grond.

Hoe verhouden de standen zich tot elkaar?

• Groep met een vaste plek en een eigen taak in de samenleving.
  
• Middeleeuwers verdeelden de samenleving in drie standen: de geestelijken, de adel en de boeren.
• Volgens de kerk was het zo bedoeld
• Verhouding standen: 

Geestelijken; 

de eerste stand

• Eerste stand had als taak:
• Priesters richten zich tot God. Dit doen ze voor de derde stand..
  
• De priesters konden jou het juiste pad wijzen en konden ervoor zorgen dat je zonden vergeven werden.
• En je de weg naar de hemel wijzen

• In ruil hiervoor moest de derde stand;
•  Een 'tiende': geld aan de Kerk.

De tweede stand en hun horigen 

• Taak van de adel de tweede stand:
• Adel zorgt voor de bescherming van de kerk 
• en van de boeren (horigen).

De derde stand en hun taken

• In ruil voor bescherming deed de horige (de boer) een aantal taken voor de adel:
  
• Ze ploegen het land.
• Ze bezaaiden het land.
• Ze oogsten het land.
• Ze onderhielden de wijngaarden.

• Horigen mochten niet het land van de leenheer/leenman verlaten.

Welke drie standen waren er?

1. Geestelijken, adel, soldaten
2. Soldaten, adel, boeren
3. Geestelijken, adel, boeren

Aan de slag

Maak alle opdrachten die in 'reset' modus staan

Maak alle opdrachten af van P4.3