K11

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

Reageren op prikkels

Leerdoelen van vandaag

Wat is het verschil tussen een prikkel en een impuls?

Wat betekent gewenning?

1. De minimale sterkte die een prikkel moet hebben.
2. Prikkels die niet meer worden omgezet in impulsen.
3. Prikkels die behoren tot 1 specifiek zintuig

Wat is de functie van de kleine hersenen?

1. Hier worden impulsen verwerkt (bewustwording) en gemaakt.
2. Hier wordt de ademhaling en hartslag geregeld. Speelt ook een rol bij reflexen.
3. Stemt bewegingen van spieren op elkaar af en houd je in evenwicht.

Gezichtszintuig

- In het oog ligt het gezichtszintuig

- Adequate prikkel = Licht

Buitenkant oog

- Wenkbrauw: Vangt zweet van het voorhoofd.

- Traanklier: produceert traanvocht.

- Oogleden: verdelen traanvocht over het oog en beschermen het oog.

- Wimpers: Houden licht en vuil tegen.

- Traanbuis: voert traanvocht af naar de neusholte.

Voorkant oog

Hoornvlies: het voorste deel van het harde
oogvlies en is doorzichtig.

Pupil: Dit is een gat in je iris en hiermee wordt
de hoeveelheid licht in je oog bepaalt.

Iris: Dit is het gekleurde gedeelte in je oog. 

Bepaald de grote van de pupil.

Lens: Kan boller en platter worden om het
beeld scherp te maken. 

Dit noem je accommoderen. 

Pupilreflex

Kringspieren aangespannen:
pupil wordt kleiner

Lengtespieren aangespannen:
pupil wordt groter

Wat is de functie van de pupilreflex?

Binnenkant

Harde oogvlies: buitenste laag en geeft stevigheid en bescherming.

Hoornvlies: het voorste deel van het harde oogvlies en is doorzichtig.

Vaatvlies: bevat bloedvaten.

Netvlies: hier liggen de zintuigcellen.

Glasachtige lichaam: dit is een heldere, doorzichtige vloeistof.

Binnenkant

Kegeltjes: hiermee zie je kleur. Deze liggen voornamelijk in je gele vlek. Kegeltjes werken pas bij een grote hoeveelheid licht.

Staafjes: hiermee zie je grijstinten en het verschil tussen licht en donker. Deze werken ook al bij een beetje licht. Ze liggen op niet op gele vlek.

Buitenkant oog

Leerdoelen van vandaag

De huid

- De opperhuid = bovenste laag. Deze bestaat uit
hoornlaag(dode cellen) en kiemlaag (nieuwe cellen).
De pigmentcellen in kiemlaag beschermen
tegen uv-straling

- De lederhuid, hier zitten zintuigen en bloedvaten.
De bloedvaten en zweetklieren regelen
lichaamstemperatuur.

- Onderhuids bindweefsel, zit vetcellen.
Vet beschermt je tegen stoten en kou.

Zintuigen in je huid

Ruiken & proeven

- 

Hormonen

- Hormonen, eiwitachtige stofjes die via je
bloed vervoerd worden. Deze stofjes bevatten informatie voor je cellen.

Hypofyse, hormoonklier in de hersenen. Maakt verschillende hormonen:

1. Groeihormoon

2. Hormonen die andere hormoonklieren aansturen.

Leerdoelen van vandaag

Na deze les kun je:

- het principe van de werking van hormonen beschrijven (beïnvloeding van groei,

  ontwikkeling en stofwisseling)

- hormoonklieren noemen, in afbeeldingen aanwijzen en functies en werking met de

  beschrijven.

Welke 4 zintuigen zitten er in de huid?

'Je proeft grotendeels met je neus'

1. Waar
2. Niet waar

Hormonen

- Hormonen, eiwitachtige stofjes die via je
bloed vervoerd worden. Deze stofjes bevatten informatie voor je cellen.

Hypofyse, hormoonklier in de hersenen. Maakt verschillende hormonen:

1. Groeihormoon

2. Hormonen die andere hormoonklieren aansturen.

Schildklier

- Hormoonklier onder aan je hals.

- Maakt schildklierhormoon, zorgt ervoor dat er verbranding plaats vindt in je cellen

Bijnieren

- Hormoonklier op je nieren

- Maakt adrenaline, zorgt ervoor dat je kan vechten of vluchten en komt vrij in situaties waarin je lichaam in gevaar denkt te zijn.

Eilandjes van Langerhans

- Hormoonklier op je alvleesklier

- Maken insuline en glucagon.

Insuline zorgt ervoor dat het glucosegehalte daalt, glucagon zorgt dat het glucose gehalte in het bloed weer stijgt.

Eierstokken

- Hormoonklier bij de baarmoeder (laten ook eicellen los)

- Maken oestrogeen en progesteron.

Oestrogeen zorgt onder andere voor ontwikkeling secundaire geslachtskenmerken.

Progesteron zorgt voor het voorbereiden van de baarmoeder op een baby.

Teelballen

- Hormoonklier in de balzak (maken ook zaadcellen)

- Maken testosteron, zorgt onder andere voor ontwikkeling secundaire geslachtskenmerken en de productie van zaadcellen.