Les 6 AFP - Lever & Alvleesklier

• AFP
• MBO
• Studiejaar 1

Lever & Alvleesklier

Lesinhoud

• Terugblik diabetesvragen exit-ticket
• Oefenvragen
• Filmpje
• Lever & Leverfuncties
• Alvleesklier &Alvleesklierfuncties
• Insuline & Glucagon 
• Vragen?
• Quizje 

Wat is het verschil tussen glucose en glycogeen?

Welke lange termijn klachten kun je krijgen bij diabetes?

Lange termijn klachten

Hoe merk je dat?

• Slecht zicht of oogproblematiek
• Wondjes aan voeten die slecht/niet genezen
• Te hoog cholesterol -> uit labwaarden
• Vaak dorst, plassen, droge tong, slaperigheid

Wat is hypoglykemie? Hoe zit dat precies?

Hoe ontstaat zwangerschapsdiabetes?

Zwangerschapsdiabetes

• 1 op de 15 zwangerschappen
• Tijdelijk te veel suiker in het bloed & < insuline aanmaak
• Dorst, plassen, vermoeidheid en/of grote baby
• Klachten gaan na ZW weer weg
•  Advies: geen snel opneembare suikers eten (diëtist)
• Tijdens ZW aanmaak hormonen (progesteron) -> verminderd werking insuline
• Insuline reageert minder goed (resistentie) = te veel suiker in bloed

Hoe veel weegt
de lever?

Lever

• Roodbruin
• Weegt ongeveer 1,5kg
• Rechtsboven in de buik
• Twee helften (kwab)
• Linker- en rechterhelft
• Rechterkwab is groter
  
• Leverlobjes
• Warmer -> 39 graden
• Kan weer aangroeien

Functies lever

• Eten omzetten m.b.v. enzymen tot opneembare voedingsstoffen
  
• Aanmaak van gal
• Eiwitstofwisseling ; aanmaak en afbraak eiwitten
• Ontgifting - lichaamsvreemde stoffen omzetten (zoals geneesmiddelen, alcohol, cafeïne, nicotine)
• Vetstofwisseling -> verzadigde vetten omzetten naar onverzadigde vetten, overige glucose omzetten tot vet & cholesterol aanmaken
• Niet oplosbare stoffen uitscheiden via de galwegen
• Afweer - bacteriën en virussen doden d.m.v. de Kupffercellen

Functies lever

• Bloedsuikerspiegel reguleren -> lever regelt dat de hvh glucose in het bloed altijd genoeg is
  
• Glycogenese: het maken van glycogeen (spier- en lever opslagglucose) 

-> Insuline voor nodig 

• Glycogenolyse: opslagglucose (glycogeen) terugzetten naar glucose -> Glucagon voor nodig
• Gluconeogenese: geen suiker? Eiwitten worden omgezet om energie te verkrijgen (spierverlies)

Hoe groot is de
alvleesklier?

Alvleesklier

• Pancreas
• Ligt onder de lever
• 13-15 cm groot
• Drie delen: kop, lichaam & staart

Functies alvleesklier

• Aanmaak verteringssap -> bevat enzymen die eiwitten kunnen verteren en een basische stof waardoor de zure maaginhoud wordt geneutraliseerd
• Aanmaak hormonen - Insuline & Glucagon 
• Leveren aan exocriene & endocriene cellen

Wat is exocrien & endocrien?

Cellen alvleesklier

• Endocriene kliercellen voor levering in het lichaam -> hormonen Insuline & Glucagon
• Endocriene klieren alvleesklier = Eilandjes van Langerhans
• Exocriene kliercellen voor uitwendige afscheiding -> veteringssappen via de twaalfvingerige darm -> rest van de darmen -> anus -> ontlasting 

Eilandjes van Langerhans

Eilandjes van Langerhans

• Aanmaak Insuline & Glucagon
• Type 1: lichaam valt Eilandjes aan
• 2% van al het weefsel in pancreas
• α-cellen (= alfacellen) produceren glucagon (20%) ​​
• β-cellen (= betacellen) produceren insuline (80%) 
• Reguleren je bloedsuikerspiegel

Bloedsuikerspiegel

Nuchtere bloedsuiker:

• Normaal: 4,0 - 5,6 mmol/L.
• Prediabetes: 5,7 - 6,9 mmol/L.
• Diabetes: ≥ 7,0 mmol/L (bij meerdere metingen).

Bloedsuiker 2 uur na een maaltijd:

• Normaal: < 7,8 mmol/L.
• Prediabetes: 7,8 - 11,0 mmol/L.
• Diabetes: ≥ 11,1 mmol/L.

Normaal: < 7,8 mmol/L.

Diabetes: ≥ 11,1 mmol/L.

Insuline

• < glucosespiegel
• Zorgt voor opname glucose in de cellen (brandstof)
• Stimuleert omzetting glucose naar glycogeen (opslagsuiker)​
  
• Hierdoor verlaging van bloedsuiker in bloed
• Een stijgende glucosespiegel is een signaal voor de alvleesklier om insuline af te geven aan het bloed

Glucagon

• Omgekeerde werking​ (> glucosespiegel)
• Stimuleert omzetting van glycogeen naar glucose​
  
• Hierdoor verhoging van bloedsuiker​
  
• Medicijn bij ernstige hypo (zelf niet eten en drinken)
• Glycogeen = energiereserve
• Sporten? Voorraad na 90-120 minuten op

Suikerstofwisseling

• Granen, brood, pasta​ (koolhydraten)
• Sachariden / suikers ​
  
• Energiebron (glucose)​
  
• Meer inname dan verbruik -> overtollige opgeslagen in lever en spieren in de vorm van glycogeen (= opslagsuiker)​
  
• Minimaal 150 gram glucose nodig per dag​
  
• 130 gram glucose voor hersenen ​
  
• Groot deel omgezet in vet -> opslag rond organen en beenmerg

Er volgen nu een aantal oefenvragen.....

Wat is de functie van
Insuline?

Wat is de functie van
Glucagon?

Leg het begrip 'Glycogenese' uit

Leg het begrip 'Glucogenolyse' uit

Leg het begrip 'Gluconeogenese' uit

Vragen?

• Alles over suiker:
• https://happyhealthy.nl/hoeveel-gram-suiker-per-dag/#:~:text=Glucose%20is%20een%20belangrijke%20energiebron,%2C%20groenten%2C%20melk%2C%20etc.

• Over Glucose

https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/glucose.aspx

• Quizje op volgende dia

SUCCES!

Anatomie quiz:

https://www.anatomie-online.nl/spijsvertering-organenquiz-nl.html 

Volgende les: toets hormonen!