Les 7: Invloed van de media

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Startklaar

• Op je plek zitten 
• Telefoon in het Zakkie 
  
• Jas over de stoel, oortjes in de tas, tas op de grond
• Schoolspullen op tafel: Chromebook, JdW-map, etui

Bij de start van iedere les verwelkomt de docent de leerlingen bij de ingang van de deur, noemt leerlingen bij naam, maakt oogcontact en besteedt aandacht aan het welbevinden van leerlingen. De docent geeft het goede voorbeeld en spreekt hoge verwachtingen uit voor het verloop van de les door succescriteria op gewenst gedrag, schooltaal en effectief leren te benoemen. De leerlingen zitten startklaar en zijn bijvoorbeeld ingelogd in LessonUp en hebben hun JdW-map op tafel.

WERK & MEDIA

Les X: Titel les

Maatschappijleer

HB3B

Les 7: Invloed van de media

Maatschappijkunde Kader 3

2024-2025

MEDIA

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat beeldvorming is (R)
• Je kunt uitleggen wat framing met beeldvorming te maken heeft (I)
• Je kunt uitleggen wat selectieve waarneming is (R)
• Je kunt uitleggen wat desinformatie, manipulatie en nepnieuws met elkaar te maken hebben (I)

Beeldvorming

Stel dat je in de media regelmatig berichten hoort over criminele bendes. Deze informatie beïnvloedt jouw ideeën over veiligheid. Dit proces noemen we beeldvorming: door de informatie die je krijgt, vorm je steeds een beeld van iets, iemand of een situatie. 

De media hebben grote invloed op wat wij elke dag te horen, te zien en te lezen krijgen. Journalisten selecteren dagelijks nieuwsberichten voordat de media ze publiceren. De nieuwskeuze van de media bepaalt daardoor voor een groot deel jouw beeldvorming. De Telegraaf besteedt bijvoorbeeld meer aandacht aan criminele bendes dan andere kranten. Uit onderzoek blijkt dat lezers van De Telegraaf zich vaker onveilig voelen. In werkelijkheid blijkt dat de criminaliteitscijfers al jaren dalen. 

Selectieve waarneming

Journalisten hebben hun eigen normen, waarden en kijk op de wereld, en dat heeft invloed op hun nieuwskeuze. Dat werkt ook de andere kant op. Je bepaalt als ontvanger zelf welke informatie je wel en niet tot je neemt. We noemen dit selectieve waarneming: je kiest bewust en onbewust wat je wilt zien en horen. Als je rookt bijvoorbeeld, zul je een video over de risico's van roken waarschijnlijk wegklikken. 

Framing

Ook de verschillende doelgroepen en belangen van media spelen een belangrijke rol van nieuwskeuze en beeldvorming. BNNVARA, een omroep voor jongvolwassenen, zal een ander programma over drugsgebruik maken dan de christelijke EO. BNNVARA legt de nadruk op welke soorten drugs er bestaan. De EO zal zich voor zijn christelijke kijkers juist richten op de gevaren van drugs of het verbieden daarvan. En een omroep uit Turkije zal anders berichten over de Turkse politiek dan een Nederlandse omroep.

Dit wordt ook wel framing genoemd: de media behandelen informatie bewust op een positieve of juist negatieve manier. Hierdoor gaan ontvangers op een bepaalde manier tegen deze informatie aankijken. 

Desinformatie

Soms wil de zender van een bericht jou bewust beïnvloeden. Bijvoorbeeld wanneer iemand mensen wil verwarren met zelfbedachte informatie op het internet. Dit heet desinformatie, informatie die niet klopt en waarvan de maker ook weet dat die niet klopt. Voorbeelden zijn berichten die aandacht willen trekken met woorden als "oh mijn god!" en "wauw". Hoe meer mensen op dat soort berichten klikken, hoe meer geld de makers, verdienen. Een voorbeeld van desinformatie is nepnieuws. Dit is verzonnen informatie die verspreid wordt om geld te verdienen of de mening van mensen te beïnvloeden. 

Opdrachten H2.4

H2.4 opdracht 1 t/m 10 (blz. 49-50)

Huiswerk voor volgende keer

Invullen begrippen + samenvatting 

H2.4 (blz. 51)

Begrippen

• Beeldvorming
• Selectieve waarneming
• Framing
• Desinformatie
• Manipulatie
• Nepnieuws