C2 Tornado´s van weer en klimaat

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

C2 Tornado´s van weer en klimaat

Leerdoelen:

• Je weet waar Tornado Alley ligt en waarom juist daar veel tornado's ontstaan.
• Je kan uitleggen hoe een tornado ontstaat en wat hier voor nodig is. 
•  Je kan vertellen waarom Tornado's zo gevaarlijk zijn, hoe snel ze zichzelf voortbewegen, op welke manieren ze schade veroorzaken en hoe lang de meeste tornado's bestaan.

Casus Tornado

Het is 22 mei 2011, half zes in de middag. Boven het stadje Joplin hangt een inktzwarte lucht. De sirenes

loeien, er is een twister (tornado) in aantocht: een zeer krachtige wervelwind die als een trechtervormige slurf onder een onweerswolk zichtbaar is. De bewoners van Joplin zoeken snel een veilig heenkomen, want al een kwartier later trekt de tornado met een verwoestende kracht over de stad. Het duurt maar tien minuten, maar de gevolgen zijn dramatisch: er vallen 161 doden en ongeveer 1000 gewonden. De schade aan de bebouwing en infrastructuur is enorm, duizenden huizen, winkels en een highschool zijn verwoest. De totale kosten lopen uiteindelijk tegen de 2 miljard euro.

Joplin ligt aan de rand van Tornado Alley

• Gemiddeld komen er in de VS   1.200 tornado's per jaar voor in de VS. waarvan 90% in Tornado Alley. 
• in 2011 waren er bijna 1.700 tornado's en vielen er 553 doden. De meeste in 80 jaar tijd. 
• Wat tornado's zo gevaarlijk maakt is dat ze onverwachts op elk moment van de dag kunnen ontstaan. 
• Ook kunnen ze het hele jaar voorkomen, meestal van het voorjaar t/m de herfst. 

Aantal tornado's per seizoen

Schaal van Fujita (EF), geeft aan hoe krachtig een tornado is aan de hand van de windsnelheid

Ontstaan van tornado's 

1. Bij een frontale depressie botst warme en koude lucht tegen elkaar op en mengt niet. Dit komt doordat koude lucht een hogere dichtheid heeft dan warme lucht en de koude lucht duwt dan de warme lucht omhoog. Als dit gebeurt krijg je neerslag en soms onweer.
2. In Tornado Ally gebeurt er iets anders. Koude droge lucht komt in aanraking met warme vochtige lucht uit de golf van Mexico. Doordat de koude droge lucht vanaf de Rocky Mountains naar Tornado Alley stroom ligt deze lucht hoger dan de warme vochtige lucht. 
3. Wanneer de warme droge lucht uit het woestijn/steppe gebied van de VS daarbij ook nog eens met deze lucht gaat mengen wordt die warme vochtige lucht heel snel omhooggeduwd. Dit zorgt voor een supercell storms (enorme onweersbuien)

Ontstaan van tornado's 

• Als zo'n supercell storm gaat rondraaien krijg je tornado's.
• Dit kan gebeuren doordat windrichting en windsnelheid met de hoogte veranderd.
• Aan het aardoppervlak komt bijvoorbeeld de wind uit het zuidoosten, in de atmosfeer juist uit het zuidwesten  en nog hoger in de atmosfeer weer uit het noordoosten. 
• Dan gaat de supercell storm ronddraaien. 
• Doordat de warme lucht zo snel opstijgt krijg je een laag drukgebied, nieuwe warme vochtige lucht stijgt van alle kanten omhoog en dit zorgt voor de spiraal/;slurf die je in een tornado ziet. 

Ontstaan van tornado's 

• Als de slurf van de tornado de grond raakt, noemen we het pas een tornado.
• Zo'n tornado is tussen de 100 tot 450 m in doorsnede en zuigt alles omhoog wat er op zijn pad komt. 
• Een tornado richt schade aan doordat windstoten dingen omwaaien, maar die zelfde wind lanceert ook puin alle kanten die met grote snelheden dingen stuk maken. 

Snelheid van de tornado en de duur

• Tornado's bewegen zo'n 16 tot 32 km per uur, maar er uitzonderingen waarbij ze zichzelf harder verplaatsen tot maximaal 113 km per uur. 
• Meestal legt een tornado 10 km voordat ie weer verdwijnt, omdat er niet genoeg warme en vochtige lucht is die omhoog schiet. 
• Tornado's houden dus tussen 10-30 minuten weer op met bestaan. 
• Ongeveer 5% van alle tornado's bereiken een kracht van EF3 of hoger. Een enkele, slechts 0,1% bereikt EF5, de hoogste krachtmeting van tornado's.

Zelfstandig werken 

TL:

Maak opgave 2b, 2d, 3a, 3b, 3c, 3e, 4d, 4e, 5a, 5c, 5d en 6a van c2 weer en klimaat (blz.84 t/m blz.86)

KB werken aan GPO

Volgende les doe ik huiswerk controle van c1 en c2.

C3 opdrachten gaan we niet maken. Stof leg ik wel uit, maar na een kleine uitleg wil ik jullie tijd geven voor de GPO maandag of om te leren voor toetsweek.