2.2 Het Romeinse Rijk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 1

2.2 Het Romeinse rijk

Tijd van grieken en Romeinen (3000 v. Chr. - 500) 

Wat weet jij eigenlijk
van de Romeinen?

Leerdoelen 

• Je kunt uitleggen hoe Rome van een klein dorp uitgroeide tot een wereldrijk 
• Je kunt twee redenen noemen waarom de Romeinen in hun grote rijk zo lang de baas konden blijven
• Je kunt uitleggen wat de gevolgen waren van de Romeinse veroveringen voor de Germanen  

Griekse oudheid: 800 - 400 v.c.
Alexander de Grote: 335 v.c. - 40 v.c.

Het ontstaan van Rome

Het ontstaan van een wereldrijk

• Rond 750 v. Chr. ontstond Rome (Etrusken koning) 
• Het was een klein dorp aan de rivier de Tiber. Het lag vlak bij zee. 
• Er woonden veel handelaren en boeren.
• Door de handel werd Rome steeds rijker en konden de bestuurders met het geld ervan een sterk leger vormen.

Mythe: ontstaan van Rome

Romulus en Remus

kinderen van de vestaalse maagd Rhea Silvia en de god mars.

Het ontstaan van een wereldrijk

De Romeinen veroverden gebied van volken die rond Rome woonden, dat deden ze om hun stad en handel te beschermen.

Oorlogen leverden ze veel macht en rijkdom op. Dat werd een belangrijke reden om nog meer gebieden te veroveren.
- Etrusken: 750 - 509 v.c.
- Romeinse republiek: 509 v.c. - 27 v.c.
- Romeinse Keizerrijk: 27 v.c. - 476 n.c.

Het Romeins leger

• De Romeinen heersten eeuwenlang over een enorm gebied. Hoe konden de Romeinen zo lang de baas blijven in hun grote rijk? twee redenen:
• 1. de Romeinen hadden een beroepsleger met perfect getrainde soldaten met goede wapenuitrusting die zich snel konden verplaatsen over goede wegen
• 2. de Romeinen maakten vijanden meestal tot hun bondgenoot. In ruil voor zelfbestuur leverden deze dan belasting en soldaten

Het Romeins leger

Hoe konden de Romeinen nu zo lang de baas blijven is zo een groot gebied?

Twee redenen:

1. Ze hadden een beroepsleger.
2. Meestal werd een overwonnen volk hun bondgenoot.

De Germanen

Dat gold bijvoorbeeld voor de Bataven, een Germaans volk dat in Zuid - Nederland leefde. De Bataven waren boeren die in kleine dorpen woonden, ze hadden een natuurgodsdienst en kende geen schrift.

De Romeinse overheersing zorgde voor veranderingen, maar ook voor consistentie van de Bataven.

De Germanen

In de 1e eeuw v.Chr. veroverden de Romeinen het zuiden van Nederland. De Rijn werd de grens van het Romeinse Rijk.

De Germaanse volken die daar woonden werden bondgenoten van de Romeinen. 

De Germanen

Handelaren brachten producten mee en zo ontstond er handel tussen de Bataven en de Romeinen. De Bataven gingen Romeins geld gebruiken, leerden schrijven en vochten in het Romeins leger --> Romanisering 

Gevolgen 

De Limes in Nederland

In Nederland is de grens van het Romeinse Rijk de rivier Rijn. Langs deze rivier bouwen de Romeinen forten en wachttorens.

Vanaf de grens kunnen ze de stammen in het noorden van het Rijk in de gaten houden, maar óók handel met ze drijven.

Bij Nijmegen (Noviamagus) en Xanten (Castra Vetera) lagen castra. Een castra is een groot fort, meestal voor een legioen. Dit was een leger van ongeveer 6000 soldaten.

Bij Utrecht (Trajectum) lag een castellum. Een castellum is een klein fort, meestal voor een cohort. Dit was een leger van ongeveer 600 soldaten.

De Tubanten (Tubanti) waren Germanen die in het oosten van het huidige Nederland woonden. De naam kom je tegenwoordig in dit gebied nog regelmatig tegen: de naam Twente is er van afgeleid, net als de naam van de regionale krant Tubantia.

De Limes in Nederland

In Nederland is de grens van het Romeinse Rijk de rivier Rijn. Langs deze rivier bouwen de Romeinen forten en wachttorens.

Vanaf de grens kunnen ze de stammen in het noorden van het Rijk in de gaten houden, maar óók handel met ze drijven.

Reconstructie van het mini-castellum bij Den Haag 

De Limes in Nederland

In Nederland is de grens van het Romeinse Rijk de rivier Rijn. 

Langs deze rivier bouwen de Romeinen forten en wachttorens.

Vanaf de grens kunnen ze de stammen in het noorden van het Rijk in de gaten houden, maar óók handel met ze drijven.

De Romeinen bouwden forten langs de Rijn.

Er werden ook tempels en badhuizen gebouwd.

Huiswerk 

2.2 opdracht 1 tot en met 9 af voor de volgende les!

2.2: blz 82: opdracht 2, 3, 4, 5 en 6.