7.1 Van Wereldoorlog naar Koude Oorlog deel 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

7.1 Van wereldoorlog naar Koude Oorlog

Leervraag

Waardoor kwamen aan het einde van de Tweede Wereldoorlog de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie tegenover elkaar te staan en welke gevolgen had dat voor Duitsland?

Lesdoelen

Aan het einde van de les kan ik:

• Uitleggen hoe het einde van de Tweede Wereldoorlog tot de Koude Oorlog leidde
• Het politieke en economische doel van de Marhallhulp benoemen
• Uitleggen welke gebeurtenissen tot het ontstaan van twee ideologische blokken leidde

Na de Tweede Wereldoorlog werden sommige staten in Europa satellietstaten genoemd.

➤Wat voor regeringen waren aan de macht in deze satellietstaten?

1. communistische regeringen
2. democratische regeringen
3. kapitalistische regeringen
4. liberale regeringen

Stel: je maakt een werkstuk over de Koude Oorlog. 

Je hebt onderzoeksvragen bedacht.

➤Bij welke onderzoeksvraag is de bron bruikbaar?

Gebruik de bron

1. Hoe werd propaganda gebruikt tijdens de Koude Oorlog?
2. Hoe werkte de containment-politiek in de praktijk?
3. Wat was de omvang van het Sovjet-leger?
4. Wat was het verschil tussen invloedssferen in Europa?

Wat zie je op deze afbeelding?

1. Invloedsferen
2. Bezettingszones

Wat is de zwarte lijn op deze kaart?

1. De Europese muur
2. De Berlijnse muur
3. Het IJzeren Gordijn
4. Het Koperen Gordijn

Wie waren er aanwezig bij de Conferentie van
Potsdam?

1. Churchill, Roosevelt, Stalin
2. Attlee, Truman, Stalin
3. Attlee, Truman, Gorbatsjov
4. Churchill, Truman, Stalin

Einde

• Februari 1945: Conferentie van Jalta -> Duitsland in bezettingszones
• 30 april 1945: tijdens Slag om Berlijn pleegt Hitler zelfmoord
• 8 mei: Victory in Europe
• Oost-Europa komt in invloedssfeer van de Sovjet-Unie -> satellietstaten
• 6 & 8 augustus: inzet atoombommen in Japan 
• Einde WO2 betekent start Koude Oorlog

Afspraken

• Koude Oorlog: ideologisch conflict tussen Sovjet-Unie en Verenigde Staten
• Vijandbeelden:
• SU: de VS is agressief -> bufferzone noodzakelijk
• VS: de SU wil het communisme verspreiden -> containment-politiek
• Voorbeelden: 
• 1. Truman Doctrine: hulp aan landen die door communisme worden bedreigd

Trumandoctrine

• In 1947 dreigden steeds meer landen (waaronder Griekenland en China) communistisch te worden.

•  De VS komt hierdoor met de Trumandoctrine.

• Een richtlijn die zegt dat het Westen ieder land (eventueel militair) mag steunen waar een communistische machtsovername dreigt.

De Blokkade van Berlijn

mei 1948 - juni 1949

Wat is er hand?

• Ruzie over Berlijn loopt hoog op

• Stalin wil West-Berlijn toevoegen aan de Sovjet-zone

• Westelijke bezettingszones steeds meer één gebied

• Directe aanleiding: invoering van de D-Mark in westelijke bezettingszones

Wat gebeurt er?

• Stalin blokkeert alle aanvoerwegen naar West-Berlijn om zo de stad tot overgave te dwingen: Blokkade van Berlijn
  

• Het Westen gaat West-Berlijn via de lucht bevoorraden: de luchtbrug

• Een jaar lang landt er iedere 3 minuten een vliegtuig in West-Berlijn
  

BRD & DDR

• Vanaf 1949 geen bezettingszones meer. 

• Het Westelijke gedeelte van Duitsland vormt de Bondsrepubliek Duitsland (BRD)

• Het Oostelijke gedeelte van Duitsland vormt de Duitse Democratische Republiek (DDR)

De andere kant

• In 1955 mocht West-Duitsland toetreden tot de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO).

• Als reactie richt de Sovjet-Unie het Warschaupact op: de tegenhanger van de NAVO.'

• Ook de DDR trad tot dit bondgenootschap toe.

Berlijn

• Gevolg Blokkade Berlijn: oprichting NAVO
• 1955: toetreding BRD tot NAVO
• Gevolg: oprichting Warschaupact
• Aanval op één is een aanval op allen
• Ontstaan twee ideologische blokken met atoomwapens
• IJzeren Gordijn: grens tussen Oost- en West Europa
  
• Splitsing Europa is een feit

Wat was voor de Verenigde Staten een belangrijke reden om met het Marshallplan te komen?

De Verenigde Staten wilden daarmee

1. de aantrekkingskracht van communistische partijen in West-Europa verkleinen.
2. de economische tegenstelling tussen Oost- en West-Europa verkleinen.
3. de waarde van de euro en de dollar met elkaar in evenwicht brengen.
4. een vergaande politieke samenwerking van West- en Oost-Europa bereiken.

Welke bewering over de Blokkade van Berlijn is juist?

1. Als gevolg van de blokkade zocht Stalin toenadering tot het Westen.
2. De aanleiding was een bezoek van president Kennedy aan Berlijn.
3. De oorzaak was de dreiging van de NAVO met een wapenwedloop tegen de Sovjet-Unie.
4. Door de luchtbrug ontstond in West-Berlijn geen hongersnood.

Vraag 3b: Sleep de woorden naar het juiste vakje

West-Blok

Oostblok

Bondsrepubliek Duitsland

DDR

NAVO

Warschaupact

Communisme

Kapitalisme