klas 4 hoofdstuk 2

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Wat gaan wij doen?

Hoofdstuk 2 herhalen

Ruilmiddel: 

je koopt of verkoopt goederen of diensten met geld

Rekenmiddel:

je kunt de waarde van verschillende producten met elkaar vergelijken

Spaarmiddel:

je geeft een deel van je inkomen niet uit, zodat je het later kunt gebruiken

Directe ruil

Je ruilt goederen en diensten voor andere goederen of diensten.

Indirecte ruil

Je ruilt goederen en diensten voor geld.

Soorten geld

Geld op de bank waar je via je pinpas mee kunt betalen. Dus niet je geld op een spaarrekening.

(Giraal)

Munten & bankbiljetten

(Chartaal)

Elektonisch betalen 

Rekenafschrift

Vorige saldo    €50

Ontvangen       €20              +

Betaald              €40                -

Nieuw saldo    €30 →  creditsaldo

Saldo berekenen 

Oud saldo

+ Ontvangsten

- Uitgaven
------------

Nieuw saldo

• Leer deze berekening uit je hoofd!

Creditsaldo

• positief saldo
• geld op je rekening

Debetsaldo

• negatief saldo
• geld tekort op je rekening

Op het rekeningoverzicht van Mariah staat dat zij een nieuw saldo heeft van €401.20 

• Zij heeft in de vakantie €125 uitgegeven aan een winterjas en €99 aan nieuwe schoenen
• Haar salaris is overgemaakt (€126,40)
• Het abonnement van haar mobiele telefoon is afgeschreven (€25)
• Bereken het oude saldo op haar bankrekening. 

523,80 - 125 - 99 + 126,40 - 25 = 401,20

Haar nieuwe saldo is €401,20 credit

Het bankafschrift van Erik gaf het volgende aan:
Vorig saldo - € 65
Nieuw saldo € 25

Is Erik's saldo toegenomen of afgenomen? Met welk bedrag?

1. Toegenomen met € 25
2. Toegenomen met € 90
3. Afgenomen met € 65
4. Afgenomen met € 90

Je saldo was €100,-.
Je koopt iets voor €5,-
Je krijgt van je ouders €10,-
Wat is je nieuwe saldo?

1. €100,-
2. €95,-
3. €100,15
4. €105,-

Mijn oude saldo is €250 ik heb €100 verdiend aan klusjes en ik heb €50 uitgegeven. Wat is mijn nieuwe saldo?

1. €350
2. €275
3. €200
4. €300

Sparen:

• het niet uitgeven van je geld, maar het bewaren voor later.

Spaarmotieven

Er zijn drie redenen om te sparen:

• sparen voor de rente;
• sparen voor een doel;
• sparen uit voorzorg.

Rente

• Rente is een vergoeding voor het afstaan van geld. 
• De rente wordt berekend over het gespaarde bedrag.  
• De rente is voor iemand inkomen uit bezit. 
• Het bezit is zijn spaargeld.

Rentebedrag berekenen

• formule:  
• Rentebedrag = ( rentepercentage : 100)  x spaarbedrag x jaren

Als je bij de bank spaart krijg je rente. Wat is rente?

1. Salaris als je bij de bank werkt
2. Een beloning van de bank voor het uitlenen van jouw geld
3. Een schuld die je aan de bank hebt
4. Een schuld die de bank heeft

Over een spaarrekening met €3500,-
wordt 1,3% rente betaald.
Bereken de rente

1. €35,00
2. €45,50
3. €47,50
4. 52,40

Spaarrekening: € 25.000,-
1,2% rente
Hoeveel rente na 15 jaar?

1. € 29.500,-
2. € 4.500,-
3. € 300,-
4. € 4.200,-

Bereken de enkelvoudige rente na 2 jaar sparen:
€1000 op de rekening tegen 2% rente

1. €40,00
2. €120,00
3. €60,00
4. €100,00

Geld lenen 

• Geld lenen betekend dat je gebruik maakt van geld van een ander
• Het terugbetalen van dit geld, noem je aflossen
• Alles wat je meer betaald, dan dat je hebt geleend, noem je kredietkosten

Leenmotieven

Dit zijn redenen om te lenen. 

Onverwacht geldtekort

Tijdelijk geldtekort

Koop van een gebruiksgoed

Koop van een huis (hypotheek)

Lening terugbetalen

Als je geld hebt geleend moet je twee dingen terugbetalen

1. Het leenbedrag (aflossen)
2. Een vergoeding (rente)

Geld lenen kost geld! 

Kredietkosten =

(aantal termijnen x termijnbedrag) - lening

Berekenen de kredietkosten per aanbieder

Kredietkosten: rekenvraag

Je leent €4.000 met een looptijd van drie jaar en betaalt in maandtermijnen van €130,-. Wat betaal je aan kredietkosten? 

Totale kosten 3 x 12 x €130  = €4.680
Leenbedrag                                = €4.000
----------------------------------------   - 
Kredietkosten                            =€      680

Tess leent €1500  en kiest voor een looptijd van twee jaar. 

Bereken de kredietkosten. 

1. €71
2. €204
3. €1500
4. €1704

Wat zijn kredietkosten?

1. de kosten van de rente
2. de kosten van een lening
3. de kosten die je betaalt voor een betaalrekening
4. creditcard kosten

Hoe bereken je de kredietkosten?

1. (aantal termijnen - termijnbedrag) x lening
2. (aantal termijnen x termijnbedrag) - lening
3. (aantal termijnen + termijnbedrag) x lening
4. (aantal termijnen : termijnbedrag) - lening

Leenvormen

Consumptief krediet (bank):

• persoonlijke lening (lenen en terugbetalen in afgesproken termijnen);

Consumptief krediet (winkel):

• koop op afbetaling (meteen eigenaar);

Wat is de juiste omschrijving van een persoonlijke lening?

1. Je mag telkens tot een maximum bedrag lenen. Het bedrag dat je hebt afgelost, mag je opnieuw lenen.
2. Je krijgt een bedrag dat je in een vast aantal termijnen terug moet betalen.
3. Als je meerderjarig bent, dan mag je rood staan op je bankrekening.
4. Als iemand je geld persoonlijk uitleent wat eigenlijk van hem/haar was.

Je leent €15.000 met een looptijd van vijf jaar en betaalt in maandtermijnen van €300,-. Wat zijn de kredietkosten?

1. €300
2. €3000
3. €15000
4. €18000

Inkomensverschillen

Inkomensverschillen ontstaan onder andere door:

• Leeftijd
  
• Ervaring
• Opleiding
• Prestaties
• Zwaar of gevaarlijk
• Verantwoordelijk werk

De drie inkomensvormen:

• Inkomen uit arbeid 
  
  
• Inkomen uit bezit
  
  
• Inkomen uit overdracht

Soorten uitgaven

1. Dagelijkse uitgaven
   
2. Vaste lasten
   
3. Incidentele uitgaven
   

De gewone uitgaven die je betaald van het huishoudgeld (bijv. eten, drinken, persoonlijke verzorging)

De uitgaven die iedere maand of kwartaal terugkomen (bijv. rekening voor gas en elektriciteit, woonlasten, verzekeringen, contributies en abonnementen)

Uitgaven die je niet zo vaak doet of die niet regelmatig zijn (kleding, meubels, vakantie, reparaties)

Omrekenen van maand naar week

Bedrag per maand x 12 : 52 = bedrag per week

12 maanden per jaar

52 weken per jaar

NIBUD

Nibud = Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting

• onderzoek naar inkomsten en uitgaven van mensen
• advies geven over omgaan met geld

Omrekenen van week naar maand

bedrag per week x 52 : 12 = bedrag per maand

52 weken per jaar

12 maanden per jaar

Reken de kosten om naar een bedrag per week

Telefoonabonnement €26 per maand = ..... per week

1. €5,50
2. €6
3. €6,50
4. €7

€ 10 per week omrekenen naar een maand bedrag doe je zo:

1. €10 x 4
2. €10 x 52 : 12
3. €10 x 12 : 52
4. €10 x 4,3

Mees haalt bij de Mediamarkt een grote TV. Deze betaald hij af in 24 maanden. We hebben te maken met een....

1. Persoonlijke lening
2. Koop op afbetaling

Begroting & budgetteren

Begroting

Een overzicht van je verwachte inkomsten en uitgaven voor de komende periode.

Budgetteren

Zorgen dat je uitgaven niet hoger worden dan je inkomsten

→ dus geen geld tekort komen

Reserveren

Betekenis

• Geld opzijzetten (sparen) om hier later grote of onverwachte uitgaven mee te betalen.   
• Je reserveert vooral voor incidentele* uitgaven (vakantie, aanschaf duur apparaat).   
• *incidenteel: af en toe

Formule

bedrag dat je nodig hebt : aantal maanden = reservering per maand

Voorbeeld

Sophie wil over twee jaar een scooter van € 1.800 kopen.  

Hoeveel moet ze per maand reserveren? 

€ 1.800 : 24 = € 75 per maand reververen.

Je wil over 10 maanden en auto kopen van 4750 euro. Hoeveel euro moet je per maand reserveren?

1. 425
2. 475
3. 500
4. 400