Diabetes

• afp
• MBO
• Studiejaar 1

Wat weet je al over diabetes?

Lesdoelen

• Studenten weten wat diabetes inhoudt (oorzaken/symptomen/complicaties en behandeling)
• Studenten weten welke aandacht er moet zijn voor mobiliteit in relatie tot diabetes

Wat is diabetes

Diabetes, suikerziekte, is een ziekte waarbij het lichaam de bloedsuiker niet meer in evenwicht kan houden. Dat komt doordat het lichaam te weinig van het hormoon insuline heeft. En ook reageert het lichaam vaak niet meer goed op insuline. Of het maakt helemaal geen insuline meer. Insuline regelt de bloedsuikerspiegel. (Diabetes Fonds, 2020)

Wat is diabetes?

- Andere naam: suikerziekte

- Lichaam kan niet zelf de bloedsuiker in stand houden:

- Maakt helemaal geen insuline meer aan

Óf gedeeltelijk

- Hormoon insuline --> glucagon

- Suiker kan niet als brandstof worden gebruikt

Anatomie van het lichaam

Insuline: hormoon dat een rol speelt bij de glucosewaarde. Een tekort of geen aanmaak hiervan, leidt tot diabetes. Wordt aangemaakt in de alvleesklier.

Glucagon: wordt aangemaakt in de alvleesklier. Verhoogt de bloedsuikerspiegel als deze daalt.

Hoe krijg je diabetes?

Ruim 800.000 mensen hebben diabetes!

9 op de 10 heeft type 2.

Ongezonde leefstijl

Verminderde lichaamsbeweging

Overgewicht

Erfelijkheid/ aanleg

Begrippen

Insuline --> hormoon dat de glucosewaarde bepaalt. 

Worden gemaakt in de Eilandjes van Langerhans.

Glucose --> brandstof, uit koolhydraten of voeding

Glucagon --> hormoon dat wordt gemaakt in de alvleesklier, verhoogt glucose in het bloed.

Type 1

- 1 op de 10 mensen heeft type 1

- Lichaam (alvleesklier) maakt helemaal zelf geen insuline meer aan.

- Afweersysteem vernielt cellen die insuline aanmaken

Type 2

-  Ouderdomsdiabetes in de volksmond

- 9 op de 10 mensen

- Lichaam (alvleesklier) maakt gedeeltelijk geen insuline meer aan.

- Teveel suiker in het bloed.

- Meestal is alleen medicatie voldoende, soms insuline spuiten noodzakelijk.

Zwangerschapsdiabetes

• Tijdelijke verminderde gevoeligheid voor insuline
• Oorzaak: Zwangerschapsdiabetes: zwangerschapshormoon maakt cellen tijdelijk ongevoelig voor insuline

Wat is de officiële benaming voor suikerziekte?

1. Diabetes Type 1
2. Diabetes Type 2
3. Diabetes Naxon
4. Diabetes Mellitus

Wat is ouderdomsdiabetes?

1. Diabetes type 1
2. Diabetes type 2

Welk type diabetes is insulineafhankelijk?

1. Type 1
2. Type 2

Waar wordt glucose opgeslagen wanneer je dit tijdelijk niet nodig hebt?

1. alvleesklier
2. lever
3. alvleesklier en lever

Welk orgaan maakt insuline aan?

1. alvleesklier
2. milt
3. lever
4. galblaas

Hoeveelheid suiker in het bloed

Hormoon dat ervoor zorgt dat glucose wordt omgezet in glycogeen

Ziekte door problemen bij de productie van en/of reactie op insuline

Belangrijkste suiker in het bloed

Hormoon dat glycogeen wordt omgezet in glucose

glucosegehalte

insuline

diabetes

glucose

glucagon

Complicaties

Algemeen: Beschadiging grote/ kleine bloedvaten en zenuwstelsel, verhoogde kans op infecties:

• Oogaandoeningen

• Slechte wondgenezing (diabetisch voet)
• Nefropathie (nierbeschadiging)
• Dementie
• Neuropathie (zenuwbeschadiging)
• Erectieproblemen
• Parodontitis

Benoem een aantal symptomen waaraan je diabetes kunt herkennen.

Gaan de volgende krantenkoppen over diabetes type 1 of type 2?

Diabetes type 1

Diabetes type 2

Nieuwe uitvinding voor kinderen met diabetes: bloedsuiker meten zonder prikken.

Kwartier bewegen per dag verlaagt risico op diabetes.

Meer mensen met diabetes door stijging van de gemiddelde leeftijd. 

Paar kilo afvallen zorgt al voor lager risico op diabetes.

Diabetes en mobiliteit

• Sport en beweging is van belang voor verbranding vet maar attentie voor dieet en bloedsuikerspiegel
• Door slechte doorbloeding van met name extremiteiten is lichaamsbeweging van groot belang (vooral wandelen en fietsen)
• Met complicaties zoals een diabetische voet zijn aanpassingen soms nodig om mobiliteit te garanderen

Hyper versus hypo

Meten is weten!

Hyper = te hoog

Hypo = te laag

Hyper

Bloedsuiker vanaf 10

- veel plassen

- veel dorst hebben en houden

- vermoeid zijn

- plotselinge humeurigheid, snel boos worden

- misselijk zijn of overgeven

- alles voelt vervelend

Hypo

Bloedsuiker onder de 4:

- zweten

- trillen

- duizelig zijn

- plotseling wisselend humeur (opeens boos worden bijvoorbeeld) ongeconcentreerd zijn

- hoofdpijn

- moe zijn

- hongerig zijn

www.npostart.nl

Activeren?

Jamal is 23 jaar en is licht verstandelijk beperkt. Hij heeft lichte diabetes in combinatie met zijn overgewicht (128 kg). Het is een vrolijk manneke in de omgang, maar sommige dieren vind hij toch wel spannend hier in de Almere Jungle. Als hij iets spannend lijkt te vinden, dan gaat hij eerst in een hoek zitten en de situatie bestuderen. Misschien is hij wel de zenuwen aan het kalmeren? Vanuit de begeleiding is zijn gedrag en gewicht een aandachtspunt. Wat kunnen wij als begeleider doen? Bespreek in groepjes wat je zou kunnen doen met hem.