voortplanting

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 3,4

Voortplanting Mens en Dier

Korte herhaling vorige week

&

Zelfwerk opdrachten 21/4/2020

Geslachtelijke voortplanting

Ongeslachtelijke voortplanting

Geslachtelijke voortplanting

Versmelten van twee geslachtscellen

Er ontstaan unieke nakomelingen 

in allerlei variaties

Ongeslachtelijke voortplanting

Delen van individuen groeien uit tot nieuwe organismen (plantenteelt maar ook in natuur)

Voorbeelden: stekken, enten, knollen, groeipunt (aardbeien of kwallen)

Bevruchting

• Extern
  - meeste mariene dieren
  - veel zaad- en eicellen tegelijk loslaten
  
  
• Intern
  - hoge kans op bevruchting
  - zeezoogdieren, haaien en roggen

Padden en kikkers

Voortplanting

• Extern
  
  
• Intern
  
  

Voortplanting

• Extern
  - veel nakomelingen
  - weinig/geen ouderlijke zorg 
  - lage overlevingskans
• Intern
  - weinig nakomelingen
  - veel ouderlijke zorg
  - hoge overlevingskans

Larven

• Onvolwassen vorm van dieren die metamorfose ondergaan
  - minder competitie (+)
  - verspreiding (+/-)
  - minder zorg (-)
  - makkelijke prooi (-)
  - kwetsbaar (-)

Haaien en roggen

• Ovipaar
  - leggen eieren
• Ovovivipaar
  - eieren in baarmoeder
  
• Vivipaar  
  - levende jongen in baarmoeder, met placenta gevoed

0

Noem en voordeel van geslachtelijke voortplanting en een voordeel van ongesclactelijke voortplanting.

Voortplanting mens

Bevruchting: Eicel + zaadcel smelten samen.

Maar hoe ontstaan geslachtscellen?

Gewone celdeling (mitose)

• De nieuwe cellen bevatten precies hetzelfde DNA als de cel waar ze uit zijn ontstaan.
  
  
• Cellen worden gemaakt voor groei, vervanging of herstel
  
  
• Deze delingen vinden overal in je lichaam plaats

Speciale celdeling (meiose of reductiedeling)

• De nieuwe cellen bevatten precies de helft van het  DNA als de cel waar ze uit zijn ontstaan.
  
  
• Cellen worden gemaakt voor de voortplanting
  
  
• Deze delingen vinden alleen in je geslachts-organen plaats
  (zaadballen en eierstokken)

De man

Open in nieuw venster

zaadblaasje

voegt vocht toe aan zaadcellen waardoor deze beweeglijk worden

Prostaat

voegt vocht toe aan zaadcellen waardoor deze beweeglijk worden

zaadleider

vervoert zaadcellen 

bijbal

opslag van zaadcellen

zaadbal

Ook wel lteelbal of testes

Hier worden zaadcellen geproduceerd

eikel

Meest gevoelige deel van de penis

zwellichaam

Hier wordt bloed in gepompt waardoor de penis in erectie komt

urinebuis

Vervoeren van sperma (zaadcellen + zaadvocht)

De urinebuis vervoert ook urine

Quiz in nieuw venster

Sperma bestaat uit zaadcellen en zaadvocht

1. waar
2. niet waar

Een druppel sperma bevat enkele honderden zaadcellen

1. waar
2. niet waar

De vrouw

klik

Quiz

trechter

Verbreed begin van de eileider.

Vangt de rijpe eicel op bij de ovulatie.

eierstok

Hierin zitten 400.000 onrijpe eicellen. 

Iedere 4 weken rijpt er een (soms meer) die vrijkomt. 

(ovulatie of eisprong) 

eileider

Vervoert de eicel naar de baarmoeder.

Hierin vindt ook de bevruchting plaats.

urineblaas

urinebuis

vagina

Bij geslachtgemeenschap komt hier het sperma. 

Zaadcellen zwemmen via de baarmoeder naar de 

eicel om die te bevruchten 

baarmoeder

De bevruchte eicel nestelt zich in de wand van de baarmoeder.

Hier vindt dan de ontwikkeling van het embryo plaats. Het kind groeit en ontwikkelt zich in 40 weken tot het geboren wordt.

animatie

Bevruchting

eisprong

Na de eisprong blijft de eicel zonder bevruchting 

nog ongeveer een dag in leven. 

zaadcellen

Zaadcellen blijven na de zaadlozing zeker drie dagen in leven.

De bevruchting vindt plaats in de eileider.

Celdelingen

Direct na de bevruchting begint de eicel zich te delen.

Zo ontstaat een klompje cellen.

innesteling

Direct na de bevruchting begint de eicel zich te delen.

Zo ontstaat een klompje cellen, dat zich in de wand van

de baarmoeder nestelt.

Menstruatiecyclus

animatie 1

animatie 2

Zwanger

Wat gebeurt er op dag 14 in de menstruatie cyclus?

1. Ongesteld zijn
2. Ovulatie
3. Innesteling
4. Menstruatie

Welke dagen zijn de vruchtbare periode van een vrouw? ga uit van een cyclus van 28 dagen.

Wat is de ovulatie

1. Menstruatie
2. Ongesteldheid
3. Eisprong

Ontwikkeling in de baarmoeder

• klompje cellen voor de innesteling
  
  
• eerste groei door opname van voeding uit bloed in het baarmoederslijmvlies
  
  
• ontwikkeling van placenta
  
  
• embryo met vruchtvliezen en placenta

Animatie

Geboorte

• Ontsluiting
  
  
• Vliezen breken
  
  
• Persweeen
  
  
• Uitdrijving
  
  
• Nageboorte

.. of anders

• Normaal
  
  
• Stuitligging
  
  
• Dwarsligging

Omschrijf mitose en meiose in eigen woorden.

Levensfasen

SOA's

• sexueel
  
• overdraagbare
  
• aandoening
  
  
• veilig vrijen
  
• condoom
  

• Chlamydia
• Gonorroe
• Syfilis
• Candida (-soa)
• HIV/aids

Anti-conceptie

• onbetrouwbaar
  
  
• barriere
  
  
• hormonen
  
  
• achteraf
  
  
• rigoreus