3.3: Europa en de Wereld

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

3.3: Europa en de Wereld

Deze les:

• Voortgang praktische opdracht
• Afsluiten paragraaf 3.2
• Start paragraaf 3.3
• uitwerken van leerdoelen. 

Aan het einde van deze les:

... kun je uitleggen wat er bedoeld wordt met Europese expansie.

... kun je uitleggen hoe er een wereldeconomie ontstond.

... kun je uitleggen hoe de VOC werd opgericht en waar deze compagnie mee handelde.

... kun je in je eigen woorden uitleggen wat de begrippen: compagnie, wereldeconomie, monopolie, VOC en Gouverneur-Generaal betekenen

Voortgang praktische opdracht

• Schrijven
• Samenwerking
• Bronnen zoeken 

Afsluiting 3.2: Nederland en Europa

• economie in Nederland in de 17e eeuw
•  Groei van steden
• Regels voor oorlogen
• Rampjaar 1672

3.3: Europa en de wereld

In deze paragraaf leer je:

• Hoe de handel tussen alle werelddelen groeide in de 17e eeuw.
  
• Hoe Europeanen hun activiteiten in Azië en Oost- Afrika uitbreidden
  
• Hoe Europeanen hun activiteiten in Amerika en West- Afrika uitbreidden.
  

Ontstaan van handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie 

Handel op de hele wereld:

• Handel tussen de Republiek en Zuidoost- Azië begon in 1595
• Eerste compagnie (handelsmaatschappij ) opgericht door Amsterdamse handelaren. Deze compagnie liet schepen bouwen en zeelieden werden in dienst genomen om handel te drijven met Azië.
• Door internationale handel ontstond in de 17e eeuw een wereldeconomie.
• wereldeconomie: een economisch systeem van wereldwijde handelscontacten.

Handel op de hele wereld:

• vraag en aanbod krijgen invloed op elkaar.
• suiker, eerst alleen voor de rijken, steeds meer suikerplantages. Meer slaven van Afrika naar Amerika
• thee en koffie
•  tabak
• kleding niet meer van wol maar van katoen.

Europese expansie in Azië:

• groeiende wereldeconomie is het gevolg van Europese expansie.
• Zuid- en Oost-Azie handelsposten en kleine kolonies van de Portugezen sinds de 16e eeuw.
• 17e eeuw: verdrongen door Engelsen en Nederlanders. 

Europese expansie in Azië:

• Nederlandse handelaren richtten aan het eind van de 16e eeuw verschillende compagnieën op voor de  handel met Oost-Indië (zuidoost- Azië)
• 1602: compagnieën gaan samenwerken in de VOC (Verenigde Oost-Indische Compagnie)

Europese expansie in Azië:

• Nederlanders mochten alleen handeldrijven in de VOC met Oost-Indië
• monopolie: alleenrecht voor het drijven van handel
• gevolg: De VOC heeft geen concurrentie en kan dus hoge prijzen vragen en veel winst maken

De VOC:

• geleid door een gouverneur-generaal in Batavia op het eiland Java
• Batavia werd in 1619 gesticht door Jan Pieterszoon Coen
• grootste bedrijf ter wereld
• handel tussen Azië en Europa maar ook tussen Aziatische landen onderling
• vaak met toestemming van inheemse volken, anders geweld om hun zin te krijgen.
• Aziaten gedwongen hun producten alleen aan de VOC te leveren. 

De VOC

• Op de Molukken, het eiland Banda, werkten de inwoners niet mee
• inwoners vermoorden, uithongeren, wegvoeren als slaaf.
• Molukken veroverd en de eilanden werden bestuurd door de VOC
• slaven uit andere delen van Azië werkten op de specerijen plantages. 

moord op Banda

Jan Pieterszoon Coen

Van handel naar kolonisatie:

• Steeds vaker worden (delen) van gebieden veroverd.
• Door het stichtten van kolonies in Azië kwamen steeds meer gebieden onder Europese heerschappij te staan.
• kolonisatie: overheersing van een kolonie om er geld aan te verdienen. 

Wat Jan Pieterszoon Coen gedaan heeft kon niet....

Ja

Nee

In die tijd wel nu zou het niet meer kunnen

Aan de slag:

• Uitwerken leerdoelen in je leerdoelen document. 
• Klaar? Werken aan je praktische opdracht.