H3 Krachten

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

H3 Krachten

Startopdracht: Maken bladzijde 124 en 125

3.1 Krachten herkennen

Startopdracht: Lezen 3.1, BLZ 128 t/m 130

Leerdoelen:

• Gevolgen van krachten.
• Krachten tekenen.
• Zwaartepunt aangeven in een voorwerp. 

Kracht: Symbolen 

Kracht: Force (F)

Eenheid: Newton(N)

Krachten in je omgeving

Een kracht kan je NIET zien!

Het gevolgd wel:

-> Snelheid veranderen

-> Vorm veranderen

-> Richting veranderen

Soorten krachten

1. Spierkracht  (Fspier)
2. Veerkracht (Fv)
3. Spankracht (Fs)
4. Zwaartekracht (Fz)
5. Wrijvings-kracht (Fw)
6. Magnetische kracht (Fm)
7. Elektrische kracht (Fel)

Spierkracht

• Kracht van mensen en dieren

• Onstaat door het spannen van spieren

Veerkracht

Als je een veerkrachtig materiaal indrukt of uittrekt, voel je dat het materiaal terug duwt of trekt. 

Veerkracht is een eigenschap

Spankracht

Een strak gespannen touw, ketting of kabel kan een kracht overbrengen.

Zwaartekracht  

Kracht waarmee de aarde

voorwerpen aantrekt.

Wrijvings-kracht

Ontstaat als twee voorwerpen langs elkaar wrijven

Magnetische kracht

De kracht van een magneet.

Magnetische krachten kunnen afstoten of aantrekken.

Elektrische krachten

Heb je bij voorwerpen met electrische krachten.

Een electirsche lading oefent kracht uit op andere voorwerpen.

Krachten Tekenen

Een kracht tekenen we met behulp van een vector.

Een vector is een pijl met 3 eigenschappen.

Deze pijl heeft een :

  - aangrijpingspunt

                  (punt waar de kracht op het voorwerp werkt)

  - richting

                  (richting waarin de kracht werkt)

  - lengte

                  (grootte van de kracht)

ZWAARTEPUNT

Het zwaartepunt is:
Alle massa gecombineerd tot één punt.

Het zwaartepunt is het aangrijpingspunt van de zwaartekracht.

Aan de slag

Wat? 1 t/m 12

Waar? Blz 128 t/m 133

Klaar? Je antwoorden nakijken met de online omgeving!

3.2 Krachten meten

Startopdracht: Lezen 3.2

Vandaag gaan we leren:

• Uitrekking van een veer
• Hoe werkt een krachtmeter (veerunster)
• Zwaartekracht uitrekenen
• Kracht tekenen met behulp van krachtenschaal

Kracht en uitrekking 

Het verband tussen de kracht en uitrekking bij een veer is 

recht evenredig.

 Dat wil zeggen; 

2 keer meer kracht, dan ook 2 keer meer uitrekking.

Krachten meten

Krachten kun je meten met een krachtmeter, 

 ofwel veerunster. 

Je leest het aantal Newton af

waarmee de aarde aan het voorwerp trekt.

Zwaartekracht 

Fz = m x g

Fz = zwaartekracht in N

m = massa in kg

g = zwaartekracht p massa-eenheid in N/kg

g is altijd 10 N/kg

voorbeeld berekening

Bereken de zwaartekracht op een gewicht van 300 g. 

Gegeven

Gevraagd

Formule

Berekenen

Antwoord

• m = 300 g = 0,3 kg 

• Fz

• Fz = m x 10 

•  Fz = 0,3 x 10 = 3

• Zwaartekracht is 3 N

Fz = m x g

Krachten tekenen

• aangrijpingspunt
• richting
• lengte

Krachtenschaal

• Bijvoorbeeld: 1 cm = 100 N
• Iedere cm stelt een kracht voor van 100 N

Wat als de pijl 4 cm lang is?

Krachtenschaal

• 1 cm = 100 N
• Hoe groot is de zwaartekracht van de man?

Aan de slag

Bladzijde 138 t/m 145.

Opdracht 1 t/m 14

3.3 Nettokracht

Startopdracht: Maak de opdrachten op het blaadje

Doel voor vandaag:

• Zwaartekracht in evenwicht
• Nettokracht uitrekenen 

Twee krachten in evenwicht.

• De zwaartekracht en spankracht  zijn even groot, maar tegengesteld gericht.

• De kist blijft in evenwicht.

Normaalkracht

Fn 

De normaalkracht is een reactie op de zwaartekracht 

Onthouden!

• Normaalkracht staat altijd loodrecht op het ondersteunde vlak

Nettokracht

Nettokracht is de optelsom van alle krachten samen

Bij evenwicht: nettokracht = 0 N

De beweging van een voorwerp verandert niet

Nettokracht

=> Nettokracht werkt in de bewegingsrichting

=> Nettokracht is 0 N

=> Nettokracht werkt tegen de bewegingsrichting in

Nu worden de drie soorten beweging gekoppeld aan het nieuwe begrip 'nettokracht'. Belangrijk inzicht moment.

Nettokracht

Nettokracht is de som van de krachten

Uitwerking

• Nettokracht = (375 + 250) - ( 225 + 225) = 
• Nettokracht = 625 - 450 = 175 N
• Nettokracht = 175 N naar rechts

Aan de slag

Wat? Opdracht 1 t/m 12 

Waar? Blz 151 t/m 157

3.4 Krachten in werktuigen

Startopdracht:

Lesdoel:

• Enkele en dubbele hefbomen
• Draaipunt, Lastpunt en Werkpunt
• Vergroten van een kracht
• Hefboom wet toepassen

Spierkracht vergroten

D

Spierkracht vergroten

D

Dubbel of enkel

Hoe kan je uit het plaatje halen of het gaat om een enkele of een dubbele hefboom?

Hefbomen

Als je een hefboom gebruikt, zijn er 2 krachten van belang. De kracht die jij zelf uitoefent op de hefboom is werkkracht (F1). 

De kracht die op het voorwerp komt heet de last (F2).

Hoeveel keer is de werkarm groter?

Als de hefboom in evenwicht is, geldt:

Werkkracht * werkarm = Lastkracht * lastarm 

F1 * l1 = F2 * l2

Evenwicht

Bij hefboom in evenwicht geld momentenwet of hefboomregel 

Aan de slag

Bladzijde 160 t/m 166