5.1 Liefde voor het vaderland.

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Nationalisme en Imperialisme 

In 1893 werd in de Noord-Hollandse stad Hoorn het standbeeld onthuld van Jan Pieterszoon Coen (1587-1629). Deze koopman uit Hoorn stond in Oost-Indië enkele jaren aan het hoofd van de VOC. Daar breidde hij de macht van de Nederlanders flink uit. Daarbij trad hij gewelddadig op tegen de lokale bevolking. Dit gedeelte van een tekening uit 1893 laat het feestterrein zien waar zojuist het beeld is onthuld. De rood-wit-rode vlag is de vlag van Hoorn. (Tekening van Christiaan Pieter Visser.)

5.1 Liefde voor het vaderland   

Leerdoelen

Aan het eind van de presentatie kun je: 

1.  Uitleggen wat er werd besloten op het Congres van Wenen.

2  Aan de hand van voorbeelden uitleggen wat nationalisme inhoudt, zowel op cultureel als op politiek-bestuurlijk gebied.

3  Met enkele voorbeelden uitleggen hoe de kaart van Europa in de 19e eeuw veranderde.

4  Uitleggen wat de gevolgen waren van het nationalisme voor Nederland.

De Franse Revolutie (1789-1799) was een opstand van het volk, dat zich onderdrukt en uitgebuit voelde, tegen het gezag van de Franse koning. Maar toen het volk eenmaal de macht had overgenomen, oefende het een terreur uit die nog vele malen erger was dan toen de koning het nog voor het zeggen had. Die binnenlandse terreur ging ten slotte over in een oorlog van Frankrijk tegen de buurlanden.

Slag bij Waterloo

1815

Napoleon Bonaparte werd hier op 18 juni 1815 definitief verslagen. 

Congres van Wenen

1815

Na de Franse Revolutie en de napoleontische oorlogen was Europa toe aan vrede en rust. 

Congres van Wenen

Drie belangrijke besluiten: 

1) Democratische hervormingen terug draaien. Democratie zorgt voor chaos en geweld --> Restauratie (Herstel politiek-bestuurlijke situatie van vóór de Franse Revolutie, waarbij veel landen weer een vorst aan het hoofd kregen)

Congres van Wenen

2) Frankrijk mag niet te machtig worden --> Verenigd koninkrijk der Nederlanden, Koninkrijk Pruisen wordt versterkt.

Van links naar rechts: Talleyrand (Frankrijk), Castlereagh (Groot-Brittannië),

Frans I (Oostenrijk), Alexander (Rusland), Frederik Willem III (Pruisen), Frederik August (Saksen), de republiek Genua

Congres van Wenen

3) Vorsten spreken af elkaar te helpen bij het bestrijden van revolutionaire ideeën en bewegingen --> rust in Europa

Op het Congres van Wenen in 1815 verdelen de Europese vorsten Europa. (Gravure uit Musée Carnavalet)

Herstel van de politiek-bestuurlijke situatie van vóór de Franse Revolutie, waarbij veel landen weer een vorst aan het hoofd kregen.

1. Restaurant
2. Nationalisme
3. Imperialisme
4. Restauratie

De opkomst van het nationalisme

Nationaal-isme

Isme is; een gevoel, idee, manier van denken, beweging, politiek, theorie, 

Nationalisme?

De opkomst van het nationalisme

19de eeuw: mensen krijgen het gevoel dat ze bij een volk of natie hoorden, een groep met een eigen taal, cultuur en geschiedenis.

Nationalisme--> Grote liefde voor je eigen land, volk en cultuur.

De opkomst van het nationalisme

Nationalisten vinden dat elk volk een eigen staat moet krijgen --> Opstanden en oorlog in veelvolkerenstaten 

De opkomst van het nationalisme

Voorbeeld: Duitse Keizerrijk, verschillende Duitstalige gebieden, wilden één land

1871: Duitse Keizerrijk--> meteen een van de belangrijkste landen van Europa: Moderne industrie, groot spoorwegnetwerk, sterk leger

Militarisme

Gevolg van nationalisme: Ieder land wil de sterkste zijn, leidde tot concurrentie en de opkomst van Militarisme

Militarisme : trots op alles wat met het eigen leger te maken heeft

Vertrouwen in de kracht van het eigen leger

Militairisme?

De opkomst van het nationalisme

Militarisme Het idee dat oorlog een goede manier is om conflicten tussen staten op te lossen. Aanhangers van het militarisme hebben daarom een voorliefde voor het leger, wapens en militaire discipline.

Landen breidden hun legers uit--> Dreigen met oorlog

Bronnen 

Oefenen met beeldbronnen. 

1. Wat zie je, omschrijf

2. Wat zijn voorbeelden van nationalisme/militarisme, noem een beeldelement. 

eskader

een groep oorlogsschepen die onder hetzelfde commando staat en zelfstandig kan opereren, maar te klein is om een vloot genoemd te worden

Er staat het vertrek van een kleine vloot uit Kiel. (stad in Duitsland)

Nederland in Europa

Nationalisme leidt tot problemen in de Nederlanden. 

Verschillend tussen: Noord-Zuid

Noord

Taal: Nederlands

Geloof: Protestants

"Noordelijke" koning wilde eenheid: overal Nederlands, minder invloed Katholieken en meer Noordelijke bestuurders

Zuid

Taal: Frans

Geloof: Katholiek

Andere geschiedenis 

Economisch beter

Nederland in Europa

De zuiderlingen hadden het gevoel dat ze bij het Belgische volk hoorden (= nationalisme) en niet het Nederlands volk.

• 1830 Belgische opstand
• Korte oorlog

Nationalisme is?

1. Grote liefde voor nationalisme.
2. Grote liefde voor een eigen staat.
3. Grote liefde voor een een stad of streek.
4. Grote liefde voor je eigen land, volk en cultuur.

Herstel van de politiek-bestuurlijke situatie van vóór de Franse Revolutie, waarbij veel landen weer een vorst aan het hoofd kregen.

1. Restaurant
2. Nationalisme
3. Imperialisme
4. Restauratie

Wat is Militarisme?

1. Liefde voor het leger, wapens en militaire discipline.
2. Grote liefde voor je eigen land, volk en cultuur.
3. Grote liefde voor uniformen en tanks
4. Oorlog is een goede manier om conflicten op te lossen.

Op het congres van Wenen werd besloten dat: Koningen weer landen gingen regeren

1. Waar
2. Niet waar

Waar waren de leiders van Europa in 1814-1815 bang voor?

1. Revolutie.
2. Te veel koningen aan de macht.
3. Dat Frankrijk te sterk zou worden.
4. Nationalisme

Op het congres van Wenen werd besloten dat: Nederland, België en Duitsland een Koninkrijk werd.

1. Waar
2. Niet Waar

Op het congres van Wenen werd besloten dat: Landen elkaar helpen als er een revolutie uitbreekt

1. Waar
2. Niet waar

Het Nationalisme had weinig gevolg voor de grenzen van in Europa.

1. Waar
2. Wiet waar

De Zuidelijke Nederlanden werden deel van het Koninkrijk der Nederlanden als gevolg van de Restauratie

1. Niet waar
2. Waar

In 1893 werd in de stad Hoorn het standbeeld onthuld van Jan Pieterszoon Coen. Dit past bij Nationalisme.

1. Waar
2. Niet waar

Welke soorten tegenstellingen waren er tussen Noord en Zuid Nederland?

1. Economisch: Het noorden was rijker
2. Religie: Noord Protestant en Zuid Katholiek
3. Taal: Noord Nederlands en Zuid Belgisch
4. Economie: Zuid geïndustrialiseerd Noorden niet

Had de Belgische Opstand in 1830 succes?

1. Ja, er kwam een eigen koninkrijk.
2. Nee,Nederland was veel sterker
3. Nee, 1839 erkende Nederland pas dat België onafhankelijk was.
4. Ja, 1839 erkende Nederland pas dat België onafhankelijk was.

In de 19e eeuw kregen mensen door het nationalisme........belangstelling voor de geschiedenis.

1. Meer
2. Minder
3. Vaker
4. Nooit

Wanneer werd het Duitse Keizerrijk opgericht?

1. 1871
2. 1939
3. 1914
4. 1900

Begrippen uit deze les

• Restauratie 
• nationalisme
• militarisme
• veelvolkerenstaat

Jaartallen uit deze les

• 1814-1815 Congres van Wenen; Restauratie
• 1830 Belgische Opstand
• 1871 Ontstaan van het Duitse Keizerrijk

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen