1.1 Rivieren: de natuur - BuiteNLand - in 2 lessen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H1.1 Rivieren - de natuur

Les 1 - 4 havo

Rivieren

Vandaag:

- Zelfstandig maken: intro 3+4

- Kennischeck eerste begrippen 1.1 (uit onderbouw)

- Extra uitleg: debiet & regiem

Wat is een stroomgebied?

Stroomgebied A       Stroomgebied B

het verzamelgebied van een rivier waarbinnen alle neerslag en grondwater via de zijrivieren uiteindelijk in de hoofdrivier stroomt

Waar ligt hier de waterscheiding?

A

B

C

D

1. A
2. B
3. C
4. D

De waterscheiding is de grens tussen 2 stroomgebieden

Je weet nu wat een stroomgebied is, maar wat is een stroomstelsel?

Een stroomstelsel is het geheel van de hoofdrivier met al zijn zijtakken

Blauw = Stroomstelsel

Rood = Stroomgebied

Een stroomstelsel bestaat uit drie delen, die samen het lengteprofiel vormen

Bovenloop

Middenloop

Benedenloop

Kenmerken Bovenloop

Kenmerken Middenloop

kenmerken Benedenloop

1. De bovenloop: hoog in de bergen (veel verwering), waar de rivier ontspringt. Door het grote hoogteverschil stroomt de rivier snel en is de (verticaal) erosieve kracht groot.

2. De middenloop: het middelste deel waar de rivier door een dal loopt waar hij zich heeft ingesneden. De rivier meandert (horizontale erosie) en kan vrij veel sediment transporteren.

3. De benedenloop: dicht bij de monding waar de rivier door een riviervlakte stroomt. De stroomsnelheid is laag en hierdoor neemt de sedimentatie toe.

Als een rivier meer water afvoert, wordt hij smaller en dieper.

1. juist
2. onjuist

Er zijn 3 soorten rivieren (gletsjer, regen, gemengd)
Kan je van deze soorten een voorbeeld noemen?

Extra uitleg deze les: 

Regiem:

Het verschil in waterafvoer van een rivier gedurende het jaar 

(hoge fluctuatie=groot verschil)

Debiet:

De totale hoeveelheid water die een rivier op een bepaald punt afvoert

Debiet

Hoeveel water voert een rivier af op een bepaald punt (in m³ per seconde).

Klein debiet

Groot debiet

Debiet

Waar, in een gematigd klimaat, is het debiet vaak het grootst, in de boven-, midden- of benedenloop van de rivier?

Regiem van Rijn en Maas

Debiet

Regiem

Bekijk de afbeelding, je kunt stellen: Deze rivier heeft...

1. Een afwisselend regiem
2. Een gelijkmatig regiem
3. Een hoog debiet
4. Een laag debiet

Bekijk de afbeelding, je kunt stellen: Deze rivier heeft...

1. Een regiem met veel fluctuatie
2. Een gelijkmatig regiem
3. Een hoog debiet
4. Een laag debiet

Piekafvoer

Als het waterpeil in een korte periode sterk stijgt, spreek je van een piekafvoer.

De volgende vraag gaat over deze afbeelding

Deze rivier heeft...

1. Een hoog debiet en een gelijkmatig regiem
2. Een laag debiet en een fluctuerend regiem
3. Een hoog debiet en een fluctuerend regiem
4. Een laag debiet en een gelijkmatig regiem

Bij welk type rivier kan je deze foto verwachten?

Soort rivier

1. Regen
2. Gemengde
3. Gletsjer

Zelfstandig aan de slag

Lees 1.1

Maakwerk deze week: 1, 2, 4, 5

H1.1 Rivieren - de natuur

Les 2 - 4 havo

Rivieren

Vandaag:

- Uitleg verval & verhang

- Gletsjers

- Zelfstandig afmaken & controleren opdrachten 4.1

Verhang en verval --> filmpje met uitleg

Verhang en verval --> filmpje met uitleg

Wat is het verval (noteer alleen het getal in meter)

Wat is het verhang (noteer alleen het getal in centimeter)

V-dal

U-dal

Waarbij hoort een v-dal?

1. Rivier
2. Gletsjer

Kenmerken 

u-dal

Vlakke bodem met vaak morenes

Steile bergwanden

Breed dal

De onderdelen van een gletsjer

U-dal

Aan de slag!

Maakwerk 1.1: 1, 2, 4, 5

Maak het met zorg & aandacht af.

Kijk het met reflectie na.