1.4 Regionale verschillen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Arm en rijk

Paragraaf 1.1

1.4 Regionale verschillen 

1.5 Positie van NL binnen Europa

1.6 Het beleid van de overheid

Arm en rijk

lesinhoud

• terugblik / herhalen
• uitleg 1.4 t/m 1.6

6

7

4

5

1

2

Meer welvaart, daardoor meer mobiliteit.

3

14

13

8

10

11

9

12

15

Benoem een verandering in de samenleving waardoor de woonomgeving veranderd. 

Veranderingen in de samenleving

Veranderingen afgelopen eeuw:
Stijgende welvaart - we zijn rijker geworden
Toegenomen mobiliteit - reizen is makkelijker geworden
Gezinsverdunning - minder kinderen per gezin

Veranderingen in de samenleving 

Tussen 1970 en 1990 trokken veel gezinnen uit de stad, oorzaken hiervoor zijn: 

- Verpaupering in de steden

- Toegenomen welvaart

- Toegenomen mobiliteit 

Op welke twee manieren werd 

verpaupering tegengegaan? 

Noem een aantal bewonerskenmerken van mensen die in een verpauperde buurt wonen.

Noem bewonerskenmerken van mensen die uit een verpauperde buurt vertrekken. 

Welvaart en welzijn 

Op welke manieren kan welvaart gemeten worden?

En welzijn?

welvaart

• Bruto binnelands product/per persoon (BBP/PP)
• Werkgelegenheid
• Beroepsbevolking

Welzijn

• Levensverwachting
• Alfabetiseringsgraad
• Koopkracht

Leerdoelen 1.4

• Je weet dat er in Nederland regionale verschillen bestaan in welvaart, woonomgeving en gezondheid.
  
• Je begrijpt het verband tussen opleiding, manier van leven en gezondheid.
  
• Je kunt op een inkomenskaart de gebieden aanwijzen met een lagere en een hogere levensverwachting.
  

 

Belangrijke begrippen: werkgelegenheid, mainport, stedelijke gebieden, bebouwingsdichtheid, congestie, luchtkwaliteit, waterkwaliteit, woonomgeving, levensverwachting

Wat is het economisch hart van Nederland?

1. High Tech campus Eindhoven
2. Twente
3. Randstad
4. Noord-Nederland

In ons land

Lage inkomens	Hoge inkomens
In het noorden en het zuiden	In het westen en het midden
Grote steden	Kleine steden /dorpen

Het economisch hart van Nederland

In de Randstad, vindt je de

• Meeste moderne werkgelegenheid (industrie en diensten)
  
• Meeste inwoners
  
• Wordt het meeste geld verdiend
  

Mainport

Een mainport is een knooppunt van belangrijke transportroutes.

Wat kun je aflezen uit de kaart?

kaart

Gemeenten met lage inkomens in: noorden en zuiden

Rijke gemeenten in westen en midden (Randstad)

Hoge inkomens meer in kleine gemeenten dan in grote steden

Een inwoner van Drenthe, Groningen of Friesland verdient gemiddeld 7% minder dan de rest van Nederland

Kenmerken arme en rijke buurten

	Arme buurten	Rijke buurten
Opleidingsniveau	Laag	Hoog
Leeftijdsopbouw	Veel jongeren en /of ouderen	Weinig ouderen / jongeren
Kwaliteit wonen	Minder goed	Goed
Bevolkings-samenstelling	Veel allochtoon	Vooral autochtoon

Regionale verschillen in woonomgeving en gezondheid

	Steden	Dorpen
Bebouwings-dichtheid	Hoog (dus weinig ruimte) (+ veel verkeer = congestie )	Laag
Luchtkwaliteit	Slecht	Minder slecht
Waterkwaliteit	Goed	Minder goed
Levensverwachting	Lager	Hoger

Verschillen in waterkwaliteit

In landelijke gebieden komen veel meststoffen in het water terecht.

Verschillen in levensverwachting

Wat valt op aan de kaart?

Inwoners van dorpen net buiten
de grote steden hebben gemiddeld een hogere levensverwachting, hoe komt dat?

Waarin zijn de regionale verschillen binnen Nederland niet groot?

1. Luchtkwaliteit
2. Waterkwaliteit
3. Bevolkingsdichtheid
4. Aantal files (congestie)

Nederland binnen Europa: Welvaart

1. Zoek op in de atlas:  BRP (Bruto regionaal product) Nederland. Wat valt op?

2. Zoek op in de atlas: BBP/PP Europa.
Wat valt op als je Nederland vergelijkt met de rest van Europa?

BRP NL

p. 44G Regionale verschillen zijn klein in vergelijking met regionale verschillen in meeste Europese landen. (Verschil tussen rijke en arme gebieden zijn klein)

BBP Europa

P. 80 D
Het BBP/ PP in NL is hoog in vergelijking met veel anderen Europese landen. NL behoort tot de rijkere landen.

Kijk naar de kaarten A, B, C en E.
Wat kun je zeggen over de werkeloosheid en beroepsbevolking (vergelijk NL met Europa)
En kaart F?

Nederland binnen Europa: kwaliteit woonomgeving

De kwaliteit van de woonomgeving van Nederland vergeleken met andere Europese landen kent nadelen.

• Er is een hoge bebouwingsdichtheid.
  Wat zijn de gevolgen?
  

• De waterkwaliteit is nog niet goed en de luchtkwaliteit is slecht. Wat is daarvan de oorzaak?

Nederland binnen Europa: gezondheid

Ondanks de hoge welvaart kent NL een gemiddelde levensverwachting. Verklaar dit (eventueel met kaart)

Hoge welvaart heeft ook nadelen voor de gezondheid. Wat wordt hiermee bedoeld? 

nadelen gezondheid

In NL lijden veel mensen aan welvaartsziekten. 

Door te veel en te vet eten, alcoholgebruik, roken en te weinig bewegen.

Het beleid van de overheid

Lagen binnen de overheid

De overheid in Nederland bestaat uit drie lagen, namelijk:

2. Het Rijk

3. De provincies

4. De gemeente

Groningen

Hogeland

1. Europese Unie

Beleid NL moet door Europese eenwording steeds meer passen binnen de regels van de EU.

overheidsbeleid en welvaart 

Op welke manieren proberen de Nederlandse overheid en de EU de welvaart binnen Nederland te bevorderen en verschillen in welvaart te verkleinen?

•  subsidies voor mensen die het nodig hebben
•  belastingen. Rijken betalen meer dan armen (nationaal en Europees niveau)
•  uitkeringen (werkloosheid, ziekte, AOW)
•  scholingen om positie op de arbeidsmarkt te verbeteren.

Leefomgeving

De Nederlandse overheid probeert de kwaliteit van de woon- en leefomgeving te verbeteren door:

• financiële ondersteuning van renovatie en sanering om verpaupering stop te zetten
  
• milieuvervuiling te verminderen.
• te werken aan een duurzame samenleving

Hoe? Door internationale verdragen af te sluiten en maatregelen in het eigen land.

Overheidsbeleid en gezondheid

Overheid zet in op gezonde levensstijl.

• Verminderen / tegengaan welvaartsziekten.
• Gezondheidszorg moet inwoners wijzen op slechte leefgewoonten.

leren

Begrippen H1
Samenvatting 1.1 t/m 1.6

Doornemen 1.7 t/m 1.12