MEMO deelcontext 3: De hereniging van Duitsland (1961-1991)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Memo deelcontext 3:

De hereniging van Duitsland (1961-1991)

Les 12

Brandt en de Ostpolitik

De hervormingen van Gorbatsjov

                                             Kris Kras

Examenvraag

In Oost-Berlijn werd in 1962 een controlepost geopend bij de

grensovergang op station Friedrichstraße. Alle reizigers naar West-Berlijn

werden hier gecontroleerd op geldige reisdocumenten. DDR-burgers

moesten bij de controlepost afscheid nemen van familieleden uit West-Berlijn die hen hadden bezocht. De burgers van Berlijn noemden de

controlepost het Tränenpalast (paleis der tranen).

Geef een verklaring voor het besluit van de regering van de DDR de grens

met West-Berlijn te sluiten en leg daarna uit waarom de naam

Tränenpalast in de DDR verboden was. 

Leerdoelen, je kunt:

• uitleggen wat de Ostpolitik van Willy Brandt inhoudt

• verklaren waarom Gorbatsjov perestrojka en glasnost noodzakelijk vindt en wat de gevolgen daarvan zijn voor de communistische landen in Oost-Europa

In de les:

Toelichting Jort 16 en 17

Detente

Ontspanning in de jaren '70 tussen de Verenigde Staten 

en de communistische wereld

Truman-doctrine

Naar president 

Truman 

(1945-1953)

Alle middelen inzetten om een bedreigd land te beschermen tegen het communisme

Brezjnev-doctrine

Naar leider 

Brezjnev

(1964-1982)

Het recht om in te grijpen binnen haar invloedssfeer als daar het communisme werd bedreigd

Gorbatsjov: Glasnost en Perestrojka (vanaf 1985)

• Jaren 80: SU heeft zware economische problemen 
• Nieuwe Leider Gorbatsjov wil dit oplossen: 

1. Perestrojka: Economische en politieke hervormingen. Meer vrijheid voor bedrijven, privébezit en winst maken 
2. Glasnost: Meer openheid en vrijheid voor de burgers: Meer individuele rechten  

In de les:

Maken vraag 3 blz. 49 en vraag 14 blz. 50

OvdD

Exit-ticket

Beantwoord deze vraag in je schrift:

Les 13

Het einde van de Koude Oorlog

Verenigd Duitsland

Kris Kras

In de les:

Terugkijken: 5 mk-vragen

De ostpolitik kwam van

1. de burgemeester van Berlijn
2. Adenauer
3. Ulbricht
4. Brandt

Hoe werd de politiek genoemd dat de SU ingrijpt als een communistisch land democratisch zou worden?

1. Trumandoctrine
2. Brezjnevdoctrine
3. Perestrojka
4. Ostpolitik

Breznjevdoctrine is tegenhanger van...

1. Marshallhulp
2. Kennedydoctrine
3. Trumandoctrine
4. Ostpolitik

Ostpolitik .....

1. erkent DDR NIET als gelijkwaardige staat
2. bezoekersregeling BRD en DDR
3. erkent grenzen in Oost-Europa

Wat was het gevolg van de Ostpolitik op de lange termijn?

1. Een snellere hereniging van Duitsland na 1989
2. Het Oost-Duitse bestuur werd steeds onpopulairder
3. Er kwamen grote demonstraties in Berlijn
4. Willy Brandt werd 'de kanselier van de eenheid'

Leerdoelen, je kunt:

• uitleggen wat de hervormingspolitiek van Gorbatsjov te maken heeft met de val van de Muur

• beschrijven wat de binnenlandse problemen van de hereniging zijn

• beschrijven welke rol het herenigde Duitsland speelt binnen Europa

In de les:

Toelichting Jort 18 en 19

Gevolgen Glasnost en Perestrojka

Korte termijn: 

1. Verdwijnen Breznjev-doctrine: SU haalt troepen weg uit O-Europa
2. Breuk in  IJzeren Gordijn: Hongarije en Tsj. laten burgers door
3. Massale demonstraties en omverwerpingen regeringen
4. Val Berlijnse muur 

Lange Termijn: 

1.  Democratisering Oost-Europa 
2. Uiteenvallen Sovjet-Unie 
3.  Eenwording Duitsland + verdere integratie Europa 

In de les:

examenvraag (kopie) over de DDR in 1989

OvdD

Exit-ticket

Beantwoord deze vraag in je schrift:

Afsluitende les deelcontext 2

Opdracht kenmerkende aspecten met behulp van de 

syllabus tekst op examenblad.nl en je aantekeningen van Jort

Opdracht kenmerkende aspecten

Leg uit hoe de volgende kenmerkende aspecten terugkomen in de deelcontext 'Hereniging van Duitsland': 

• Koude Oorlog (twee ideologische blokken/wapenwedloop/dreiging atoomoorlog)
• Eenwording van Europa
• Toenemende westerse welvaart v.a. jaren 60 die leidde tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen

Doe het zo:

De eenwording van Europa komt in deze deelcontext als volgt naar voren: ............

Een voorbeeld hiervan is: ..........   

Exit-ticket

Noteer het volgende op het blaadje:

Je naam en:

Wat wil je nog meer weten over dit onderwerp?

Wat snap je nog niet helemaal?

Wat zou je echt helpen om de stof beter te snappen?

Opdracht

Wat is geen oorzaak van de Val van de Muur? (Bekijk blz. 85-86)

• Hervormingen van Gorbatsjov
• Brezjnevdoctrine wordt losgelaten
• Invloed West-Duitse tv
• Massale demonstraties
• Tien punten plan van Helmut Kohl

Loslaten Breznjevdoctrine

• In 1968 had Brezjnev vastgelegd dat communistische landen in mochten grijpen als een ander communistisch land bedreigd werd door democratisering/kapitalisme. 

• Tegenhanger van de Trumandoctrine. 

Ostpolitik

Meer eenheid door meer menselijke contacten:

• West-Duitsers mogen naar Oost reizen
• Hereniging kinderen en ouders
• Telefoonverkeer tussen West- en Oost-Berlijn
• maar: muur blijft

1972

BRD en DDR erkennen elkaar als gelijkwaardige staten

Maar Brandt blijft streven naar Duitse eenheid