Herhalen H5 met vragen

• Natuurkunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Wat gaan we doen?

• Herhalen H5
• Belangrijke opdrachten voor toets 

C-12 en C-14 zijn isotopen. Welke koolstof isotoop is radioactief?

1. C-12
2. C-14

IJzer-59 heeft een halveringstijd van 45 dagen. Hoeveel procent blijft over na 135 dagen?

1. 50%
2. 25%
3. 12,5%
4. 6,25%

Hoeveel elektronen heeft deze koolstof isotoop?

1. 0
2. 6
3. 15
4. 21

Met welk type verval heb je te maken?

1. alfaverval
2. bètaverval
3. gammaverval

het element koolstof heeft meerdere isotopen. Wat is er anders aan die isotopen?

1. Het aantal protonen
2. Het aantal neutronen
3. Het aantal elektronen
4. Het aantal kernen

Cesium-137 heeft een halveringstijd van 30 jaar.
Hoeveel % is er na 90 jaar over?

1. 0 %
2. 33 %
3. 6,25 %
4. 12,5 %

De halveringstijd van deze stof is ...

1. 5 uur
2. 10 uur
3. 20 uur
4. 60 uur

Hoe verandert een atoomkern als het een alfadeeltje uitstoot ( alfaverval)?

1. Het massagetal van de atoomkern stijgt met vier en het atoomnummer stijgt met twee.
2. Het massagetal van de atoomkern daalt met vier en het atoomnummer stijgt met twee.
3. Het massagetal van de atoomkern daalt met 4 en het atoomnummer daalt met twee.
4. Het massagetal van de atoomkern daalt met vier en het atoomnummer stijgt met twee.

wat is de halveringstijd?

1. 2850 jaar
2. 5700 jaar
3. 17100 jaar
4. 28500 jaar

Van jodium is een isotoop bekend dat 127 deeltjes in de kern heeft.
Dit isotoop bevat 53 protonen en 74 neutronen.

Wat is het atoomnummer van jodium?

1. 21
2. 53
3. 74
4. 127

Wat is een isotoop?

1. zelfde atoomnummer, ander massagetal
2. ander atoomnummer, zelfde massagetal
3. zelfde atoom, ander atoomnummer
4. ander atoom, zelfde massagetal

Welk soort straling wordt uitgezonden als radium-224 door radioactief verval verandert in radon-220?

1. alfaverval
2. bètaverval
3. gammaverval

Na 2 halveringstijden hoe veel stof is er dan weg?

1. Is 100% van de atomen vervallen
2. Is 25% van de atomen vervallen
3. Is 75% van de atomen vervallen
4. Is 50% van de atomen vervallen

In de tabel hiernaast staan enkele medische isotopen die worden geleverd door de reactor in Petten. Van welk isotoop is na een week nog iets meer dan 50% over?

1. I-125
2. I-131
3. Re-186
4. Xe-133

Doelen §5.1

• Weten wat elektromagnetische straling is
• formule van golfsnelheid kennen
• weten waar elektromagnetische stralingen worden toegepast 

elektromagnetische straling

bestaan uit

golven net

als geluid 

Doelen §5.2

• Weten wat het atoommodel is
• Weten waar het atoomnummer en massagetal staan en wat ze betekenen 
• weten wat een isotoop is 

Opbouw van atoom

electronen zijn -

protonen zijn +

Neutronen zijn neutraal

Protonen + neutronen in de

kern van een atoom 

§5.2

Atoomnummer= aantal protonen (& elektronen) 

massagetal = protonen + neutronen

protonen en elektronen zijn gelijk aan elkaar in een atoom (neutraal deeltje) Bij een ion (geladen deeltjes) zijn ze niet gelijk dan heeft het atoom minder of meer elektronen. 

§5.2

Isotoop = zelfde stof maar met andere massa 

Meer of minder neutronen in de kern 

§5.2

Koolstof atoom 

atoomnummer = 6 
Massagetal = 12 

Hoeveel protonen, elektronen en neutronen heeft deze ?

Doelen §5.3

• Weten wat instabiliteit is
• Weten wat radiocatief verval is 
• Weten hoe je een vervalreactie van alfa en beta opschijft

§5.3

Straling komt uit de atoomkern = kernstraling 

3 soorten 

• alfastraling = heliumkern
• betastraling= elektron
• gammastraling = elektromagnetische straling 

alfa verval 

er wordt helium kern uitgezonden 

Uranium zend helium uit 

238                         4                                   234

92                            2                                    90

bovenste getal = massagetal
onderste getal = atoomnummer 

U→

He+

Th

Beta verval 

veranderd een neutron in een proton en elektron wordt uitgezonden 

9                              0                        9

3                              -1                       4

atoomnummer gaat dus 1 omhoog door wissel neutron/proton

Li→

e+

Be

Doelen §5.4

• Weten wat activiteit is 
• Weten wat halveringstijd is
• Rekenen met activiteit en halveringstijd 

§5.4 activiteit 

activiteit = het aantal kernen dat per seconde vervalt. 

Meet je in Becquerel = Bq (eenheid) 

§5.4 activiteit 

een activiteit van 2MBq 

2MBq = 2 000 000 Bq 

dus elke seconde vervallen er 2 000 000  kernen van een radioactieve stof

halveringstijd	hoeveelheid	activiteit
0	100 %	100 %
1	50 %	50%
2	25 %	25 %
3	12, 5 %	12,5 %

Voorbeeld

De halveringstijd van jood (I-131) is 8 dagen. Artsen gebruiken dit om afwijkingen aan de schildklier te behandelen.

Het ziekenhuis ontvangt een hoeveelheid jood met een activiteit van 64 MBq. Dit betekent dat er elke seconde 64 miljoen atoomkernen veranderen. 

Bereken hoe groot de activiteit van I-131 na 40 dagen is. 

antwoord

start: 64 MBq

Na 8 dagen: 32 MBq

Na 16 dagen: 16 MBq (+ 8 dagen., want dan is de activiteit gehalveerd)

Na 24 dagen: 8 MBq (+ 8 dagen, want dan is de activiteit gehalveerd))

Na 32 dagen: 4 MBq ( enz.)

Na 40 dagen: 2 MBq

§5.4

Geigenteller = meetinstrument om radioactieve straling te meten 

Geeft piepjes/tikjes en hoe meer hoe hoger de straling 

Oefenen voor toets

5.1 = 1a, 2, 7

5.2= 14, 17, 18, 21

5.3= 28, 29, 31, 33, 34

5.4= 42a,b,c, 43, 45

Afsluiting = 2,3, 5a,b, 8a