6.2 Om de macht

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

6.2 Om de macht

Herhaling

De Tachtigjarige Oorlog (1568-1648)

• De Noordelijke Nederlanden gaan verder zonder koning Filips II
  

-  De centralisatiepolitiek is mislukt

Regenten

• Rijke burgers met een bestuursfunctie: Regenten

• Een oligarchie

Van vader op zoon

• Regentenfamilies behielden de macht door huwelijken en erfelijke ambten.  

Gerard Bicker was een zoon van Andries Bicker, een van de machtigste koopmannen uit Amsterdam. Gerard had een goed leven. Hij hoefde dankzij de macht en rijkdom van zijn vader niet echt heel hard te werken. Hij zou zo'n 220 kilo hebben gewogen en werd in de volksmond ook wel "de dikke Bicker" genoemd.

Bestuur

• Bestuur per gewest: Gewestelijke staten. 

• Vergadering alle gewesten:

     Staten-Generaal 

Raadpensionaris

• Voorzitter van de gewesten Holland/Zeeland.

• Belangrijkste vertegenwoordiger van Staten-Generaal en tegenover het buitenland. 

Stadhouder

Kapitein-generaal van het leger en admiraal-generaal van de vloot.

Officieel = de stadhouder in dienst van de Staten-Generaal

Stadhouder Maurtis

Raadspensionaris van Olbenbarnevelt

Video

Slag bij Nieuwpoort 1600

Video

Van Oldenbarnevelt

Staatsgezinden 

Johan van Oldenbarnevelt

* Vrede met Spanje

* Beter voor de handel

1609 Twaalfjarig bestand

*Gematigd calvinistisch 

* Steden mochten zelf soldaten inhuren tegen oranjegezinden

Oranjegezinden 

Maurits van Oranje

* Oorlog tegen Spanje

* Verdienen: oorlogsproducten

1609 Twaalfjarig Bestand

* Orthodox calvinistisch 

 * Opperbevelhebber dus ondermijning gezag:

Van Oldenbarnevelt wordt veroordeeld voor landverraad

Welke tijd gaat over regenten en vorsten?

1. 1200-1500
2. 1600-1700
3. 1700-1800
4. 1500-1600

Om verschillende redenen was Filips II niet populair in de Nederlanden.
Welke reden hoort er niet bij?

1. Filips II verminderde de politieke invloed van de Nederlandse edelen.
2. Filips II sprak alleen Frans, terwijl de Nederlandse edelen alleen Spaans spraken.
3. Filips II voerde vele oorlogen, waardoor er steeds meer belasting moest worden betaald.
4. Filips II vervolgde de calvinisten heel streng.

Wie wordt er afgezet als landsheer door de Akte van Verlatinghe?

1. Filips II
2. Karel V
3. Karel II
4. Lodewijk XIV

Prins Maurits was tegen het twaalfjarig bestand, dat had te maken met zijn functie van stadhouder, wat hield dit in?

1. hij was legerleider
2. hij was politiek leider
3. hij was een soort burgemeester.

De onthoofding van Oldenbarnevelt

1. vond plaats tijdens militaire conflicten met de Spanjaarden
2. had met godsdienstige problemen te maken
3. betekende het einde van de strijd met de Spanjaarden
4. was het gevolg van de machtsstrijd met Willem van Oranje

'Staatsgezinde' regenten wilde de macht van de stadhouder

1. Beperken
2. Vergroten

Wat betekend een oligarchie

1. Een bestuur van het volk
2. Een bestuur van een bevoorrechte bovenlaag
3. Een bestuur van stadhouders
4. Een bestuur van regenten en vorsten

Maken

6.2 opdracht: 1 t/m 3 

Het absolutisme

6.2 

L'État, c'est Moi

• De wil van de koning is wet: Absolutisme. 
  

• Deze macht is door god gegeven: droit divin (goddelijk recht)
  

De Zonnekoning

• Lodewijk XIV (1638-1715) 
• Koning vanaf zijn 5e 

Adel buitenspel

• Krachtig persoonlijk bewind. 
• Ministers volkomen onderworpen

Colbertisme

• Uitgangspunt: Te kort aan edelmetaal (geld)

• Strategie: 

- Grenzen afsluiten voor import
- Binnenlandse economische verkeer stimuleren. 

Mercantilisme

Mercantilisme is een economische politiek die erop gericht is om de rijkdom van het eigen land te vergroten, door de import te verkleinen en export te vergroten.

• Stichting/uitbreiding van werkplaatsen in metaal- en lakennijverheid bevorderen, bijvoorbeeld door subsidies.
  
• Lonen van arbeiders laag houden;
  
• Prijs van voedsel ook laag houden;
  
• Kwaliteitscontrole op producten;
  
• Ervaren vaklieden uit buitenland om kwaliteit te verbeteren;
  

• Invoer van buitenlandse producten bemoeilijken (invoerrechten);
  
• Uitvoer van Franse producten stimuleren (subsidies);
  
• Grondstoffen aantrekken uit buitenland, niet exporteren;
  
• Uitbreiding van koloniën, oprichting van monopolistische Compagniën;
  
• Stimulering van scheepsbouw en scheepvaart.
  

Eén wet, één geloof, één vorst

• Edict van Nantes werd ongeldig verklaard (1685): 

• Hugenoten hadden geen vrijheid van godsdienst meer.
  

Rampjaar 1672

• Inval Fransen/Duitsers/Engelsen

• Johan de Witt -> zondebok

• Willem III de redder -> Wordt stadhouder en zet de Hollandse waterlinie in 

Het Rampjaar

Duitse en Engelse aanvallen

Maken: 6.2

Opdracht 1 t/m 3 en 5