Week 41 Ne 2m2 H2 Lezen: hoofd- en bijzaken en samenvatten

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Welkom bij Nederlands!

Week 41 

H2 Lezen: Hoofd- en bijzaken en samenvatten

Mevrouw Ori

Na vandaag kun je...

1. onderscheid maken tussen hoofd- en bijzaken
2. een eenvoudige samenvatting maken
3. je kunt de kernzin van een alinea vinden

Welke vraag stel je om het
onderwerp van een tekst te vinden?

Wat is een deelonderwerp?

Wat is het onderwerp van de tekst?

1. supermodel Doutzen Kroes
2. optredens van bekende artiesten
3. actie van Dance4Life
4. inzameling van 350 duizend euro

Onderwerp en deelonderwerp

Onderwerp van een tekst:

- een tekst gaat ergens over, dit is het onderwerp van een tekst

- het onderwerp is in één of een paar woorden te noemen

Deelonderwerpen:

- verschillende delen / aspecten die over het onderwerp gaan

HOOFDZAKEN

- alle belangrijke zaken die over een onderwerp worden gegeven

- hoofdzaken lees je vaak in de inleiding, in het slot en in de kernzin van elke alinea

- tussenkopjes en anders gedrukte woorden kunnen ook helpen om hoofdzaken te vinden

hoofdzaken

De belangrijkste informatie in een tekst noem je de hoofdzaken

Wat niet zo belangrijk is, zijn de bijzaken.

De hoofdzaken van een tekst vind je in de inleiding en/of het slot. 

Ook iedere alinea heeft een hoofdzaak. Deze vind je in de eerste of laatste zin.

De lay-out (opmaak) van de tekst helpt je ook om de hoofdzaken te vinden. Let op vetgedrukt, of andere kleuren

hoofdzaken

De belangrijkste informatie in een tekst noem je de hoofdzaken

Wat niet zo belangrijk is, zijn de bijzaken.

De hoofdzaken van een tekst vind je in de inleiding en/of het slot. 

Ook iedere alinea heeft een hoofdzaak. Deze vind je in de eerste of laatste zin.

De lay-out (opmaak) van de tekst helpt je ook om de hoofdzaken te vinden. Let op vetgedrukt, of andere kleuren

BIJZAKEN

- de minder belangrijke informatie over het onderwerp

- bijzaken kun je weglaten in een tekst, het belangrijkste blijft over

bijzaken

De niet zo belangrijke zaken in een tekst noem je de bijzaken. 

Dit zijn bijvoorbeeld:

• Voorbeelden en extra uitleg
• Maakt de tekst duidelijker, leuker of beter te begrijpen.

Vooral in de alinea's in het middenstuk vind je voorbeelden en extra uitleg

samenvatten

• Als je een tekst moet onthouden, kun je de belangrijkste informatie in een samenvatting zetten.
• Een samenvatting maak je door de belangrijkste zinnen van de alinea's onder elkaar te zetten.
• Je kunt de samenvatting beginnen of eindigen met de hoofdgedachte van de tekst

HOOFDZAKEN

- meestal aan het begin of het einde

- feiten, jaartallen of eigenschappen

Samenvatting:

alleen hoofdzaken opschrijven

BIJZAKEN

- extra uitleg en voorbeelden

- maken de tekst leuker, duidelijker en beter te begrijpen

Wat is de hoofdzaak?
De burgemeester bezocht afgelopen zaterdag mevrouw de Jong voor haar honderdste verjaardag.
Mevrouw de Jong woont in een verzorgingshuis.

___________________

1. De burgemeester bezocht afgelopen zaterdag mevrouw de Jong voor haar honderdste verjaardag.
2. Mevrouw de Jong woont in een verzorgingshuis.

Wat is de hoofdzaak?
Alle leerlingen van klas twee hebben voor de herfstvakantie de boswachter geholpen.
De leerlingen moesten op de fiets naar het bos.
In het bos werden ze in groepen ingedeeld.

________________

1. Alle leerlingen van klas twee hebben voor de herfstvakantie de boswachter geholpen.
2. De leerlingen moesten op de fiets naar het bos.
3. In het bos werden ze in groepen ingedeeld.

Teksten met meer alinea's

- elke alinea heeft een eigen hoofdzaak, want de schrijver wil in elke alinea iets vertellen

- de rest van de zinnen zijn bijzaak

Doe oortjes in

en bekijk 

het volgende filmpje!

KERNZINNEN

- in een kernzin zet een schrijver vaak het belangrijkste van de alinea: de hoofdzaak

- andere zinnen bevatten bijzaken, minder belangrijke dingen

KERNZINNEN

- een kernzin is vaak de eerste of de laatste zin van de alinea

- soms is er geen duidelijke kernzin. Die moet dan zelf gemaakt worden door een zin te maken met het kernwoord

Wat vertel je als je kort wilt vertellen waar een tekst over gaat?

1. Hoofdzaken
2. Bijzaken

Hoofdzaken van een tekst vind je

1. in de inleiding en de kernzin
2. alleen in kernzin
3. in de inleiding, het slot en de kernzin

Wat zijn hoofdzaken?

1. de hoofdgedachte en de kernzin samen
2. Wat in een tekst belangrijk is
3. de inleiding
4. de alinea's

Kernzinnen zijn niet belangrijk.

1. Waar
2. Niet waar

Lees de tekst

Wat is het onderwerp van de tekst?

1. supermodel Doutzen Kroes
2. optredens van bekende artiesten
3. actie van Dance4Life
4. inzameling van 350 duizend euro

Wat is het deelonderwerp van alinea 2?

1. het slotevenement van Dance4Life
2. Ahoy in Rotterdam
3. beloning voor leerlingen voor hun inzet
4. satellietverbinding

Wat is het deelonderwerp van alinea 3?

1. Doutzen Kroes
2. opbrengst van het scholenproject
3. ambassadrice van Dance4Life
4. bekende artiesten treden op

Wat is de belangrijkste zin van alinea 2?

1. Het slotevenement van Dance4Life was afgelopen zaterdag in Ahoy, Rotterdam.
2. Als beloning voor hun inzet mochten tienduizend leerlingen naar dit evenement komen.
3. Hier dansten zij met jongeren uit 26 landen tegelijk tegen aids en hiv.
4. De jongeren werden per satelliet met elkaar verbonden.

Welke zin uit alinea 3 gaat niet over het deelonderwerp?

1. Supermodel Doutzen Kroes maakte de totale opbrengst van het scholenproject bekend.
2. Zij is de ambassadrice van Dance4Life in Nederland.
3. Tijdens Dance4Life traden bekende artiesten als Fedde le Grand, Don Diablo en The Partysquad belangeloos op.

Wat weet je al over hoofd- en bijzaken?

Lees deze tekst 

Wat voor tekstsoort is dit?

1. studietekst
2. nieuwsbericht
3. advertentie
4. schoolverslag

Is het citaat in alinea 2 een hoofdzaak of een bijzaak?

1. hoofdzaak
2. bijzaak

Wat is de hoofdzaak?

De burgemeester bezocht afgelopen zaterdag mevrouw De Jong voor haar honderdste verjaardag.
Mevrouw de Jong woont in een verzorgingshuis.

___________________

1. De burgemeester bezocht afgelopen zaterdag mevrouw de Jong voor haar honderdste verjaardag.
2. Mevrouw de Jong woont in een verzorgingshuis.

Wat is de hoofdzaak?
Alle leerlingen van klas twee hebben voor de herfstvakantie de boswachter geholpen.
De leerlingen moesten op de fiets naar het bos.
In het bos werden ze in groepen ingedeeld.

________________

1. Alle leerlingen van klas twee hebben voor de herfstvakantie de boswachter geholpen.
2. De leerlingen moesten op de fiets naar het bos.
3. In het bos werden ze in groepen ingedeeld.

Teksten met meer alinea's

- elke alinea heeft een eigen 

   hoofdzaak, want de schrijver 

   wil in elke alinea iets vertellen

- de rest van de zinnen zijn 

   bijzaak

Wat vertel je als je kort wilt vertellen waar een tekst over gaat?

1. Hoofdzaken
2. Bijzaken

dus...

Lees de tekst

Wat is het onderwerp van de tekst?

1. supermodel Doutzen Kroes
2. optredens van bekende artiesten
3. actie van Dance4Life
4. inzameling van 350 duizend euro

Is er iets wat je nog niet zo goed snapt?
Zo ja, schrijf dit op.

Je weet nu...

1. verschil tussen hoof- en bijzaken in een tekst
2. hoe je hoofdzaken uit een tekst kunt halen

Lees deze tekst 

1. Lees de tekst oriënterend

2. Wat is het onderwerp?

3. Wat is de hoofdgedachte van

de tekst?

4. Onderstreep in iedere alinea

de belangrijkste zin

Schrijf hier de antwoorden op

1

2

3

4

Einde les