2T 4.3 Schakelingen

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

4.3 - Schakelingen

Leerdoelen

4.3.1 Je kunt twaalf symbolen voor onderdelen in schakelschema’s herkennen en tekenen.

4.3.2 Je kunt het verschil uitleggen tussen een parallelschakeling en een serieschakeling.

4.3.3 Je kunt het schakelschema tekenen van eenvoudige serie- en parallelschakelingen.

4.3.4 Je kunt uitleggen waarom elektrische apparaten bijna altijd parallel geschakeld worden.

4.3.5 Je kunt de grootte van de stroomsterkte beredeneren in een schakeling.

4.3.6 Je kunt uitleggen hoe een wisselschakeling werkt. (PLUS)

Introductie

Je kunt lampen, schakelaars, snoeren en spanningsbronnen op verschillende manieren met elkaar verbinden. Anders gezegd: je kunt ze op verschillende manieren aan elkaar schakelen. Als je tekent hoe de draden lopen, kun je zien dat er altijd één of meer stroomkringen aanwezig zijn.

Schakelschema's 

 

.Schakelschema’s zijn onmisbaar bij proeven met elektriciteit. Het schema vertelt je welke onderdelen je nodig hebt en hoe je die met elkaar verbindt. Bij veel proeven is een schakelschema gegeven. Soms moet je zelf een schakelschema tekenen. Nadat je alle onderdelen hebt verzameld, bouw je de schakeling aan de hand van het schema.

 

Serieschakelingen 

 In figuur hiernaast ie je een serieschakeling. Een serieschakeling heeft geen vertakkingen: er is maar één stroomkring. De stroom gaat door alle onderdelen van de schakeling. Als er één lampje in een serieschakeling doorbrandt, is de stroomkring verbroken: alle lampjes gaan dan uit. Het is daarom niet handig om lampen in serie te schakelen.

Stroomsterkte in een serieschakeling

De stroomsterkte in een serieschakeling is overal even groot. Het maakt niet uit waar je de stroomsterkte meet. Bijvoorbeeld tussen de batterij en het eerste lampje, tussen het eerste en het tweede lampje, tussen het tweede en het derde lampje of tussen het derde lampje en de batterij. Je krijgt steeds dezelfde meetwaarde.

www.google.com

Parallelschakelingen 

 

In het volgende figuur zie je een parallelschakeling. De schakeling vertakt zich om elk lampje apart van elektrische energie te kunnen voorzien. Elke vertakking is, samen met de batterij, een aparte stroomkring.

Stroomsterkte in een parallelschakeling

In een parallelschakeling kun je elk lampje apart aan en uit doen. Dat is handig. Daarom worden lampen vaak parallel geschakeld. Als een lamp doorbrandt, blijven de andere gewoon branden. In een serieschakeling is dat onmogelijk: of de lampen branden allemaal, of ze zijn allemaal uit. 

Op de plaats waar een parallelschakeling zich vertakt, splitst de stroom zich. In figuur 5 zie je drie stroomkringen. De stroomsterkte in de onvertakte gedeelten (bij 1 en 5) wordt de totale stroomsterkte genoemd. De stroomsterkte in de takken (bij 2, 3 en 4) is steeds 1/3 van de totale stroomsterkte. De stroomsterkte is dus niet overal even groot, zoals in een serieschakeling.

Klik op de volgende dia.

Maak nu een serieschakeling met minimaal 3 lampjes.

Als deze klaar is laat je dit controleren en bewaar deze voor een volgende opdracht, dus niet weg klikken.

https:

Koppel de tekening aan een van de twee soorten schakelingen.

Serieschakeling

Parallelschakeling

Wat geeft dit symbool aan?

1. Stroommeter
2. Lamp
3. Spanningsmeter
4. Bel

Wat geeft dit symbool aan

1. Stoommeter
2. Lamp
3. Spanningsmeter
4. Bel

Je ziet een schakelschema met een batterij, twee lampjes en een schakelaar.
Brandt lampje 1?

1. Ja
2. Nee

Wat geeft dit symbool aan?

1. Stroommeter
2. Lamp
3. Spanningsmeter
4. Bel

Wat geeft dit symbool aan?

1. Stroommeter
2. Schakelaar
3. Spanningsmeter
4. Bel

Je ziet vier symbolen voor schakelschema's. 

Sleep de naam van het onderdeel onder het juiste symbool.

Batterij

Schakelaar

Snoer

Lampje

In een serieschakeling is de stroomsterkte ........

1. Over al hetzelfde
2. Verdeeld over de verschillende vertakkingen

De achterruitverwarming van een auto zorgt ervoor dat de achterruit warm wordt. De verwarmingsdraden op de ruit kunnen op verschillende manieren geschakeld zijn. Je ziet hier vijf voorbeelden. Welke schakelingen zijn parallelschakelingen? 

Sleep de HOTSPOT op de juiste letter 

In een parallelschakeling is de stroomsterkte ............

1. Overal hetzelfde
2. Verdeeld over de verschillende vertakkingen