3.1 Leven in een broeikas

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H3 Klimaat en landschapszones

P1. Leven in een broeikas. 

Wat gaan we doen?

- Leerdoelen

- Uitleg H3.1

- Maken van de opdrachten (zie studiewijzer)

- Checken van de leerdoelen. 

Op de foto hiernaast zie je een marmergroeve. Marmer is een ..... gesteente

1. sedimentsgesteente
2. metamorfgesteente

Hier zie je graniet

1. Waar
2. Niet waar

Beoordeel de volgende stellingen:
I. De gesteentekringloop heeft alleen te maken met endogene processen.
II. De Nederlandse ondergrond bestaat voornamelijk uit sedimentgesteente

1. I is juist; II is onjuist
2. I is onjuist; II is juist
3. I en II zijn juist
4. I en II zijn onjuist

Kalksteen is ontstaan door de opeenhoping van

1. dode eencelligen
2. lagen klei en zand
3. dode zeediertjes
4. lagen klei en sedimenten

Wat is géén onderdeel van de gesteentekringloop?

1. Stollingsgesteente
2. Sedimentgesteente
3. Metamorf gesteente
4. Oceanisch gesteente

Graniet en basalt zijn

1. Stollingsgesteenten
2. Sedimentengesteenten
3. Metamorfe gesteenten
4. Organisch sedimentgesteente

Wat voor soort gesteente is Kalksteen?

1. Metamorf
2. Stolling
3. Sediment

wat is de goede volgorde binnen de gesteentekringloop?

1. sedimentsgesteente - metamorfgesteente - stollingsgesteente
2. stollingsgesteente - metamorf gesteente - sedimentsgesteente
3. metamorfgesteente - stollingsgesteente - sedimentsgesteente
4. zowel a, b als c

Leerdoelen par 3.1

- Je weet op welke manier de atmosfeer verwarmd wordt.

- Je begrijpt het effect van het broeikaseffect op de aarde.

- Je kunt uitleggen wat de stralingsbalans is.

- Je weet wat de inkomende energie van de zon verdeeld wordt over de aarde. 

Voorkennis

De dunne laag om de aarde heen heet ...

1. Ozonlaag
2. de atmosfeer
3. Het heelal
4. de troposfeer

Het broeikaseffect wordt veroorzaakt door de mens.

1. Waar
2. Niet waar

Leg uit hoe het natuurlijk broeikaseffect werkt.

Instructie H3.1

Leven in een broeikas 

De aarde is een systeem, wat is een systeem + bedenk een voorbeeld van een systeem

Atmosfeer

• Troposfeer 9-12km, 80% van alle gassen
  
• Stratosfeer +- 30 km dik, ozonlaag. 
• mesosfeer +- 40km dik. Meteorieten verbranden hier. 
• thermosfeer 120km dik. 1 % van de gassen.

Tip:

1. Kijk eens naar de temperatuur per laag. 

2. Exosfeer hoort niet bij de dampkring. 

Atmosfeer/dampkring = een dunne laag met lucht om de aarde. 

• 
  
• 
  

Ontstaan atmosfeer in 3 fases. 

Fase 1, 4.8 miljard jaar geleden. 

Fase 1

De aarde was een bol lava (heet en kleiner dan nu). kon daardoor niet zijn atmosfeer  van  helium en waterstof vasthouden. (Het verdween in de ruimte)

Ontstaan atmosfeer 

Fase 2, 3.8miljard jaar geleden. 

Fase 1

Aarde koelt af --> er ontstaat een vaste korst met vulkanen. 

Deze vulkanen stoten allerlei  gassen uit (o.a. kooldioxide (CO2), stikstof (N2),  ammoniak (NH3),) Er ontstaat atmosfeer nummer 2, bestaat uit waterdamp en CO2. 

De aarde is een systeem. Welke rol heeft vulkanisme hier?

Ontstaan atmosfeer 

fase 3, 3 miljard jaar geleden. 

Er vallen (ijs)kometen op aarde ,  hierdoor komt er enorm veel water op aarde. Grote hoeveel CO2 wordt opgenomen door dit water.  Er ontstaat primitief leven (zuurstofproducerende cyanobacteriën) die zuurstof in de atmosfeer brengen. --> Atmosfeer 3.

Welke sferen werken samen voor het ontstaan van zuurstof op aarde?

Belangrijkste gassen opwarming aarde door absorptie

- CO2: koolstofdioxide

- H2O: waterdamp

- CH4: Methaan

-N2O: Lachgas

- cfk's: chloorfluorkoolwaterstoffen

O3: Ozon.

Albedo

weerkaatsing van zonlicht verschilt per gebied.

Wit versus zwart shirt: wie heeft het warmer in de zomer?

Stralingsbalans

De hoeveelheid straling op een gebied is afhankelijk van:

- breedteligging

- albedo

- verschil land/zee

Leg uit hoe het smelten van de IJskappen een versterkend effect heeft op de klimaatverandering

Warmte verdelen

De warmte van de evenaar wordt via wind en water getransporteerd. 

Leerdoelen par 3.1

- Je weet op welke manier de atmosfeer verwarmd wordt.

- Je begrijpt het effect van het broeikaseffect op de aarde.

- Je kunt uitleggen wat de stralingsbalans is.

- Je weet wat de inkomende energie van de zon verdeeld wordt over de aarde. 

Checken van de leerdoelen

Zelf lezen par 4.2