Bijna 18 en wat dan?

• zelfredzaamheid
• Voortgezet speciaal onderwijs

Wat moet je regelen als je 18 wordt?

Wat moet je regelen en waar heb je recht op?

Zorg en gezondheid

Wonen

School en studie

Inkomen en uitkering

Reizen en vervoer

Zelf beslissen en (nog) regelen

Je wordt 18. Wat moet je zelf regelen?

1. huisarts
2. eigen kleding
3. DigiD
4. schoolzaken

Zorgverzekering afsluiten

Vanaf de 1e maand nadat je 18 jaar bent moet je een eigen basisverzekering voor zorgkosten hebben. 

Je kunt een aanvullende verzekering afsluiten, maar dat is niet verplicht.

Let op: je hebt een eigen risico voor zorgkosten. 

Dit is een bepaald bedrag aan zorgkosten dat je eerst zelf moet betalen, voordat de zorgverzekeraar over gaat op vergoeding. De zorgverzekeraar vergoedt alle zorgkosten boven het eigen risico. Je kunt kiezen voor een hoger eigen risico, dan betaal je een lagere premie.

Zorgtoeslag aanvragen

Zorgtoeslag is een tegemoetkoming in de kosten van je verplichte zorgverzekering. Of je zorgtoeslag krijgt is afhankelijk van de hoogte van je inkomen.  Zorgtoeslag krijg je niet automatisch. Je vraagt het aan bij de Belastingdienst.

Let op! Als er iets in je financiële situatie verandert (je gaat meer verdienen) dan moet je dat zelf doorgeven aan de belastingdienst. Als je niets doet loop je kans dat je teveel zorgtoeslag ontvangt en dat je dat met terugwerkende kracht moet terugbetalen. 

Wonen

Vanaf 18 jaar kom je misschien in aanmerking voor een sociale-huurwoning. Bij een sociale-huurwoning gelden maximale huurprijzen en een maximale huurverhoging. Het is afhankelijk van de hoogte van je inkomen of je er recht op hebt. De wachttijd voor een sociale huurwoning kan enkele jaren zijn. Dus het is verstandig om je al in te schrijven in de gemeente waar je graag zou willen wonen. 

School en studie

Vanaf 18 jaar ben je niet meer leerplichtig. Dit betekent dat je niet meer naar school hoeft. Je bent namelijk van je 18e tot je 24e kwalificatieplichtig. Dat betekent dat je je best moet doen om minimaal een havo diploma of een diploma op minimaal mbo niveau 2 te halen.  

Wanneer je voltijd onderwijs volgt kun je vanaf je 18e studiefinanciering aanvragen. 

Iedereen heeft recht op de basisbeurs van € 90,80 (bedragen van 2023)
Afhankelijk van het inkomen van je ouders heb je misschien recht op de aanvullende toelage. Dat is € 371,42.
Als je ook nog eens uitwonend ben dan heb je recht in de basisbeurs op: € 296,51 en aanvullend: € 395,40
Deze beurzen zijn prestatiebeurzen, dat betekent dat je het niet hoeft terug te betalen als je binnen 10 jaar een diploma haalt.  

Je bent verplicht om een aanvullende zorgverzekering af te sluiten als je 18 wordt.

1. waar
2. niet waar

Als je 18 wordt heb je recht op zorgtoeslag

1. waar
2. niet waar

Vanaf je 18e hoef je niet meer verplicht naar school

1. waar
2. niet waar

Als je 18 wordt ben je verplicht om je in te schrijven bij een woningbouwvereniging

1. waar
2. niet waar

Inkomen en uitkering

Bankrekening openen

Bijstandsuitkering

Kinderalimentatie

Kinderbijslag

Kindgebondenbudget

Bankrekening openen

Heb je nog geen bankrekening? Vanaf 18 jaar kun je zelf een betaal- of spaarrekening openen bij een bank. Hiervoor heb je geen toestemming meer nodig van je ouder(s). Heb je al een rekening bij een bank? En heb je nog niets gehoord van je bank? Vraag dan na wat er gebeurt met je rekening zodra je 18 jaar bent. Mogelijk krijg jij automatisch als enige toegang tot je betaal- of spaarrekening. En hoef je verder niets te doen.

Bijstand

Omdat je een tegemoetkoming scholieren kunt krijgen, heb je mogelijk geen recht op een bijstandsuitkering. Een bijstandsuitkering is bedoeld voor iemand die niet in zijn eigen levensonderhoud kan voorzien. Dit betekent bijvoorbeeld dat je geen geld hebt om je kleding en ziektekostenverzekering te betalen. Een voorwaarde is dat je geen andere uitkering mag hebben waarmee je deze kosten kunt betalen.

Let op: je ouders zijn onderhoudsplichtig totdat je 21 jaar bent. Dit betekent dat zij moeten meebetalen aan jouw levensonderhoud als je niet alles zelf kunt betalen. Als je ouders niet kunnen meebetalen, kun je bijzondere bijstand aanvragen bij de gemeente.

Kinderbijslag en alimentatie

De kinderbijslag en het kindgebondenbudget stoppen altijd als je 18 jaar wordt.  Zijn je ouders gescheiden? Dan krijgt 1 van je ouders misschien kinderalimentatie om jou te kunnen onderhouden. Vanaf je 18e is het mogelijk om zelf de kinderalimentatie te ontvangen. Dit regel je met je ouder(s). De kinderalimentatie stopt uiterlijk zodra je 21 jaar wordt. Maar het kan ook eerder. De alimentatie stopt ook als jij financieel zelfstandig bent. Dit is zo als je een baan hebt met minimaal het minimumjeugdloon.

Reizen en vervoer

Autorijden zonder coach

Motorrijbewijs halen

Autorijden zonder coach

Heb je al een autorijbewijs? Vanaf 18 jaar mag je een auto besturen zonder begeleiding van een coach. Je mag dan zelfstandig de weg op. Voor jou gelden dan dezelfde regels als voor alle andere beginnende bestuurders.

Motorrijbewijs halen

Wil je starten met motorrijles? Voor de lichte motor (A1) kun je vanaf 17 jaar beginnen met rijlessen. Voor de middelzware motor (A2) kan dat vanaf 19 jaar als je al een A1-rijbewijs hebt. Heb je nog geen A1-rijbewijs, dan kan dat vanaf 20 jaar. Voor de zware motor (A) kan het vanaf 21 jaar.

Praktijkexamen motorrijbewijs

Wil je je motorrijbewijs halen? Vanaf 18 jaar mag je praktijkexamen doen op een lichte motor (A1). Vanaf 20 jaar mag je motorexamen doen op een middelzware motor (A2). En vanaf 21 jaar op een zware motor (A). 

Zelf beslissen en (nog) regelen

DigiD aanvragen

Abonnementen en contracten afsluiten

Keuze maken over orgaandonatie

Uitvaartverzekering afsluiten

Stemmen

Alcohol kopen

DigiD aanvragen

Vanaf je 18e moet je een aantal zaken regelen met de overheid. Denk bijvoorbeeld aan een toeslag aanvragen. Hiervoor heb je onder meer een eigen DigiD nodig. Met je DigiD kun je inloggen op websites van de overheid. Heb je nog geen DigiD? Vraag deze dan aan. Houd er rekening mee dat de aanvraag van een DigiD 5 dagen kan duren.

Aanvragen DigiD (Digid.nl)

https://digid.nl/aanvragen

Veel zaken met de overheid kun je regelen via de DigiD app. Je hebt ook dan eerst een DigiD nodig. Je kunt vervolgens ook de DigiDapp downloaden. 

Abonnement en contracten

Met 18 jaar ben je zelf financieel verantwoordelijk. Je kunt zonder toestemming van je ouder(s) een telefoon- of ander abonnement afsluiten.

Let op: je bent dus zelf verantwoordelijk voor eventuele schulden, betalingsachterstanden en afgesloten contracten. Je ouders kunnen eventuele aankopen of leningen die je afsluit niet meer terugdraaien. Vanaf nu kom je ook in het BKR register als je kredieten afsluit of een betalingsachterstand of schuld hebt. Dat kan gevolgen hebben bij het afsluiten van een lening (hypotheek) in de toekomst. 

Keuze maken over orgaandonatie  

Sinds de donorwet in 2020 word je vanaf je 18e automatisch ingeschreven in het Donorregister als donor. Je wordt hierover per brief geïnformeerd. 

Je kunt deze keuze zelf aanpassen. Je hebt de volgende mogelijkheden:

• Ja, geen bezwaar
• Nee, ik geef geen toestemming
• Mijn partner of familie beslist
• De door mij gekozen persoon beslist

Na registratie in het Donorregister kun je je keuze op ieder moment zelf wijzigen.

Ook kun je als je wel donor wilt zijn aangeven welke organen/onderdelen van je lichaam je wel ter beschikking stelt en welke niet. 

Uitvaartverzekering afsluiten

Vanaf je 18e kun je een eigen uitvaartverzekering afsluiten. Hiermee verzeker je de kosten van een uitvaart. Je behoedt je nabestaanden voor de kosten van bijvoorbeeld een uitvaartverzorger. Sluit je deze nu af, dan betaal je minder premie dan dat je dat later doet. Het risico is namelijk kleiner dat de verzekeringsmaatschappij al snel moet uitkeren.

Let op: het kan zijn dat je al bent meeverzekerd via de uitvaartverzekering van je ouder(s). Of dit zo is, staat in de polisvoorwaarden van de verzekering van jouw ouder(s). Daar kan ook staan of je de verzekering onder gunstige voorwaarden op je eigen naam kunt zetten.

Stemmen

Elke Nederlander met kiesrecht mag vanaf zijn 18e jaar stemmen. Dit is het actief kiesrecht (ook wel stemrecht genoemd). Stemmen is in Nederland niet verplicht. Met 18 jaar kun je je ook verkiesbaar stellen. 

Alcohol en sigaretten

Met 18 jaar mag je alcohol drinken, bij je hebben en kopen. Hetzelfde geldt voor sigaretten. Voor het personeel achter de kassa kan het lastig zijn je leeftijd in te schatten. Daarom vragen verkopers naar de legitimatie van iedereen die er niet duidelijk ouder uitziet dan 25 jaar. Het helpt de verkoper als je je legitimatie al klaar hebt als je bij de kassa komt.

Aan de slag

Kies één onderdeel waarover je graag van gedachten wilt wisselen met andere studenten. Maak groepjes van maximaal 4 studenten en bespreek: Waar maak je je zorgen over, waar zie je kansen, wat ga je in ieder geval (niet) doen, vind je het redelijk dat je hier vanaf je 18e zelf verantwoordelijk voor bent? Waarom wel/niet? Wat zou je nog meer over dit onderwerp willen weten? 

introductie filmpje: