debatteren

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2,3

Debatteren

Doel van deze les

We hebben het gisteren gehad over pragmatiek: hoe taalgebruik afhankelijk is van de situatie, de relatie tussen sprekers en het doel dat je met je woorden wilt bereiken. 

Vandaag gaan we kijken naar twee situaties waarin pragmatiek een grote rol speelt: een debat en een dialoog.

Kan iemand vertellen 

wat een dialoog is?

Dialoog

Ik leer van jouw mening

Kan iemand vertellen 

wat een debat is?

Debat

Ik heb gelijk

Debat en dialoog

Bij beide vormen is het belangrijk dat je weet: 

• welke taal gebruik je; 
• voor welk doel en 
• in welke situatie? 

Dat is precies wat we met taalkunde bedoelen.

Dialoog

Gericht op begrip 

Luisteren om te begrijpen

Samen zoeken naar waarheid 

Open houding Nieuwsgierigheid

Voorbeeld: gesprek over een maatschappelijk gevoelig onderwerp

Debat

Gericht op overtuigen

Luisteren om te weerleggen

Eigen standpunt verdedigen

Kritische houding

Stelligheid

Voorbeeld: Lagerhuisdebat met voor- en tegenstanders

Waarom debatteren?

• Je leert bij debatteren je eigen mening te onderbouwen en goed onder woorden te brengen.
• Je leert ook kritisch te luisteren en je te verplaatsen in de gedachten van anderen.
• Je leert anderen te overtuigen. 

Hoe verloopt een debat? 

Wat is het verschil?

Hoe gaan wij het doen in de klas?

Debat

• Jullie weten wat een debat is 
• Jullie weten wat een dialoog is.
• Jullie weten wat een stelling is.
• Jullie weten wat argumenten zijn.
• Jullie kunnen beargumenteren waarom je het wel of niet eens bent met een stelling.
• Jullie kunnen met elkaar van mening wisselen over een stelling.

Dit kan je helpen bij het bedenken van goede argumenten:

Argumenten beginnen met 'want' en 'omdat' (of 'namelijk').

Argumenten zijn vaak:

- voorbeelden (bijvoorbeeld uit je eigen ervaring)

- feiten (iets met onderzoek, percentages, getallen)

- oorzaken/gevolgen (wat is het gevolg van een stelling/argument?)

- emoties (welk gevoelens roept iets op)

- nut (waar is het goed voor?)

- vergelijking (waar doen/vinden ze hetzelfde, bijvoorbeeld in een ander land?)

- autoriteit/deskundigheid (wie heeft er verstand van en zegt het ook?)

Ben je het er mee eens of niet

• Je krijgt een dia met een stelling te zien
• Bedenk voor jezelf of je het er wel of niet mee eens bent.
• Bedenk een argument waarom je het er wel/niet mee eens bent en schrijf dit argument op.

Huiswerk moet geheel vervangen worden door extra werktijd op school

• Ik ben het er wel/niet mee eens.
• Geef een argument (,omdat).
• Schrijf je argument op.

Huiswerk moet geheel vervangen worden door extra werktijd op school

• Eens?

• Oneens?

Dierentuinen doen meer kwaad dan goed

• Ik ben het er wel/niet mee eens.
• Geef een argument (,omdat).
• Schrijf je argument op. 
• Zoek er dit keer ook een bron bij!

Dierentuinen doen meer kwaad dan goed

• Eens?
• Oneens? 

Dierenrechten moeten in de grondwet worden opgenomen

• Ben je het er mee eens?  Ja/Nee
• Bedenk een argument. Waarom ben je het er wel/niet mee eens
• schrijf het argument op
• zoek hier een bron bij!

gewelddadige games moeten verboden worden

• Ben je het er mee eens? Ja/Nee
• Bedenk een argument. Waarom ben je het er wel/niet mee   eens
• schrijf het argument op
• Kun je dit onderbouwen?

Proeven met dieren voor onderzoek moet verboden worden

• Ben je het er mee eens? Ja/Nee
• Bedenk een argument. Waarom ben je het er wel/niet mee     eens
• Schrijf het argument op

Alcohol mag niet aan jongeren onder de 18 jaar verkocht worden

Bedenk samen met een klasgenoot 3 argumenten voor en tegen de stelling

Gebruik je het internet om argumenten te zoeken

Consumenten vuurwerk moet volledig verboden worden.

Bedenk  minstens drie argumenten voor deze stelling en schrijf deze op

Bedenk minstens drie argumenten tegen deze stelling en schrijf deze op

Maak hierbij gebruik van het internet

Energiedrankjes mogen onder de 18 jaar niet meer verkocht worden

1. Bedenk samen met een klasgenoot minimaal 4 argumenten tegen deze stelling en schrijf deze op.

2. Bedenk samen met een klasgenoot minimaal 4 argumenten voor deze stelling en schrijf deze op

1.  Het is niet de bedoeling dat je van mening verandert. 
   
2.  Je probeert niet je tegenstander, maar de jury te overtuigen. 
   
3.  De jury bepaalt welke partij gewonnen heeft.
4.  Probeer op een argument een tegenargument te geven.

Regels tijdens het debat:

1. Je gebruikt geen scheldwoorden.

2. Blijf bij de stelling.

3. Je valt nooit een persoon aan, maar de argumenten van de persoon.

4. Je lacht een ander niet uit!

Wat is een goede stelling?

Een goede stelling:

• Bevat geen ontkenning (niet)
• Bevat geen argumenten
• Is kort en bondig
• Is interessant voor voor- en tegenstanders
• We zorgen samen voor goede en interessante stellingen

Welke stelling is niet goed geformuleerd

1. Wietteelt moet gelegaliseerd worden
2. Gamen is slecht voor je
3. Ouders moeten zelf betalen voor schoolboeken
4. Alle Nederlanders moeten verplicht orgaandonor worden

Bedenk samen met je buurman of buurvrouw een prikkelende stelling.

Stelling

 
• Alle docenten moeten verplicht een IQ test doen
• Pesten moet strafbaar gemaakt worden

opdracht

1. maak viertallen en verdeel je in groepjes van 2

2. stelling:

3. bedenk argumenten voor en tegen de stelling.

4. bedenk wat je gaat zeggen tijdens het debat, probeer bronnen te vinden!

Alle docenten moeten verplicht een IQ test doen

Pesten moet strafbaar worden gemaakt

En dan nu het debat....

Je gaat nu per groepje debatteren. 

Docent geeft aan wie voor of tegen is

Tops

Tips