3.2 Het bestuur van de stadstaat

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

3.2 Het bestuur van de stadstaat

Deze les

• Lesdoelen bespreken
• Herhaling 3.1
• Uitleg 3.2
• Lesdoelen controleren

Lesdoelen

Aan het einde van deze les kunnen jullie:

• Het verschil tussen een monarchie en tirannie uitleggen
• Uitleggen hoe er in een monarchie en aristocratie bestuurd werd
• Uitleggen hoe de Atheense burgers zichzelf bestuurden

Waarom stichtten de Grieken kolonies?

1. Om de burgers die daar woonden tot slaaf te maken
2. Om inspiratie op te doen vanuit andere culturen
3. Om daar voedsel te kunnen produceren i.v.m. de droogte in Griekenland

Wat mogen de Griekse poleis zelf beslissen?

1. Godsdienst en cultuur
2. Het bestuur en wetten
3. Het bestuur en godsdienst
4. Cultuur en wetten

Sparta

Athene

Democratie

Aristocratie

Opvoeding gericht op het leger

Opvoeding gericht op kunst en cultuur

Mannen, migranten, vrouwen en slaven

Leger, overwonnenen, omwonenden 

Bestuur in de polis

• De Griekse poleis waren onafhankelijk
  
• Tot 8e eeuw v.C. waren de meeste stadstaten een monarchie
• Verzet tegen heerschappij van de koningen
• Gevolg: edelen vervingen de monarchie door een aristocratie. Dit konden ook tirannen zijn
• Tirannie: iemand die op een onwettige manier de alleenheerschappij in handen kreeg

Wat is het verschil tussen een monarchie en een tirannie?

Ontwikkeling democratie

• Athene was een aristocratie
• Arme boeren lijden onder misoogsten; sluiten leningen af
• Bij niet terugbetalen worden ze schuldslaaf
  
• Solon (590 v. Chr): tiran die problemen in Athene wilt oplossen:

1. Schaft schuldslavernij af
2.  Verbied handel met buitenland
   
3. Inkomsten bepalen of je in bestuur mag komen, niet afkomst

Ontwikkeling democratie

• Peisistratos (546 v. Chr.): 

1. Geeft land van de adel aan de arme boeren
2.  Leent boeren geld om handelsgewassen te planten

• Gevolg: hogere inkomsten dus mogelijkheid om in bestuur te komen
  
• Kleisthenes (510 - 507 v. Chr.): voert democratie in 
• Alle mannen krijgen stemrecht in de volksvergadering: directe democratie
  
   

Monarchie

Aristocratie

Democratie

Een groep belangrijke mannen aan de macht

Een koning heeft de macht

Alle mannen mogen stemmen

Stelling: De leerlingen met een 8 of hoger mogen bepalen wat de klas gaat doen.
Op welke bestuursvorm lijkt dit?

1. Monarchie
2. Aristocratie
3. Democratie
4. Tirannie

Stelling: Mevrouw Kelly zegt dat iedereen zijn/haar stoel moet aanschuiven aan het einde van de les
Op welke bestuursvorm lijkt dit?

1. Monarchie
2. Aristocratie
3. Democratie
4. Tirannie

Hoe bestuurde de Atheners zichzelf?