01 Buisbewerken

• Installatietechniek
• MBO
• Studiejaar 1

Buismaterialen

In de installatietechniek hebben we diverse verschillende te transporteren (te verplaatsen) stoffen, elk voor zijn eigen toepassing, denk bijvoorbeeld aan water wat gebruikt wordt voor:

• Drinkwater              : voor consumptie, moet “schoon” zijn;
  
• Warm water            : voor wassen, bad, douche;
  
• CV-water                  : om warmte te transporteren naar een te verwarmen ruimte;
  
• Afvalwater               : het gebruikte drink en/of warmwater wat afgevoerd wordt.
  

Buismaterialen

Naast water wordt bijvoorbeeld ook gas ,water, olie, lucht, etc. getransporteerd door buizen/leidingen.

Buismaterialen

In de installatietechniek hebben we diverse verschillende te transporteren (te verplaatsen) stoffen, elk voor zijn eigen toepassing, denk bijvoorbeeld aan water wat gebruikt wordt voor:

Drinkwater           : kunststof buis, koperen buis

Warm water         : kunststof buis, koperen buis

CV-water               : kunststof buis, koperen buis, stalen buis

Afvalwater            : kunststof buis

Te gebruiken materiaal is dus afhankelijk van de toepassing, elke toepassing heeft zijn eigen keurmerk en eigen spelregels (normering)

Waar moet drinkwater aan voldoen?

1. Er moeten bubbels in zitten
2. Moet schoon zijn
3. Moet lekker ruiken
4. moet niet te koud zijn

Kunststof

Kunststof is tegenwoordig het meest gebruikte buismateriaal

Voordelen: licht, goedkoop, duurzaam

Veel gebruikte kunststoffen:

PVC – PolyVinylChloride

PP - PolyPropyleen

PE - PolyEthyleen

PVC

PE

PP

Koper en staal

Koper was vroeger het meest gebruikte buismateriaal

Nadelen t.o.v. kunststof: zwaar, duur, langere montage tijd

Staal wordt nog steeds veel gebruikt voor hoge drukken en temperaturen, staal is duurder dan kunststof maar goedkoper dan koper en heeft net als koper een langere montage tijd

Stalen buizen worden vooral gebruikt voor

1. Waterleidingen
2. Riool
3. Hemelwater
4. CV installaties

Afkorten van buizen

Elk materiaal heeft zijn eigen eigenschappen, de wijze van bewerken is voor de verschillende materialen dan (soms) ook anders.

Kunststof: o.a. fijne houtzaag, ijzerzaag (juniorzaag), buizenknipper

Koper: o.a. beugelzaag, ijzerzaag (juniorzaag), buizensnijder

Staal: o.a. beugelzaag (juniorzaag),buizensnijder, afkortmachine

Afkorten van buizen

Bij het afkorten van buizen is het belangrijk om:

• Op de juiste lengte af te korten
  
• Na het afkorten goed ontbramen
  

Waarom ontbramen?

• Aan de buitenkant: om de buis glad te maken.
• Aan de buitenkant: bramen zijn scherp dus tegen snijwonden.

• Aan de binnenkant: om lawaai klachten tegen te gaan (fluittoon)
• Aan de binnenkant: om wervelingen tegen te gaan.

Buizensnijder koper/dunwandig

Buizensnijder dikwandig

ontbraam apparaat

ontbraam apparaat

Bij het afkorten van buizen is het belangrijk om:

1. overlengte te houden
2. te ontbramen
3. altijd een grove zaag te gebruiken
4. kort houden

Buigen van metalen buizen

Buigen van een buis heeft de voorkeur t.o.v. het gebruiken van hulpststukken, een gebogen bocht heeft minder kans op lekkage, minder kans op drukverlies en minder kans op geluid.

  

Net als met afkorten van buizen is het afhankelijk van het materiaal hoe de bocht gebogen kan worden en met welk gereedschap

buigen van kunststof buis

• Het buigen van kunststof buis wordt over het algemeen      gedaan met   hulpstukken zoals bochten en knieën.
• Het buigen kan ook worden gedaan met warmte, maar dit wordt in het   algemeen alleen door gespecialiseerde bedrijven gedaan. 

Buigpomp (dikwandig)

Buigtang (dunwandig)

buigveer Uponor

Waarom heeft het buigen van een buis de voorkeur?

1. minder kans op lekkage
2. is goedkoper
3. geeft minder drukverlies
4. minder kans op geluid

Verbinden van kunststof buizen 

voor het verbinden van kunststof buizen worden hoofzakelijk de volgende verbindingen toegepast:

• Insteekverbindingen
  
• Manchetverbindingen
  
• Klemverbindingen
• Lijm verbindingen
  
• Las verbindingen (spiegellassen)
  
• Elektro-mof / weerstandlas verbindingen
  

Insteek verbinding

Lijmverbinding

Klemverbinding

manchetverbinding

Spiegellasverbinding

 verbinding

Spiegellassen is een verbinding welke je toepast op?

1. Stalen buis
2. koperen buis
3. kunststof buis
4. spiegels

Verbinden van koperen buizen

Voor het verbinden van koperen buizen worden hoofzakelijk de volgende verbindingen toegepast:

• Insteekverbindingen
  
• Klemverbindingen
  
• knelverbindingen
  
• Persverbindingen
  
• Soldeer verbindingen
  

insteek verbinding

klem verbinding

Knel verbinding

Pers verbinding

Soldeerverbinding

Solderen pas je toe op:

1. Koperen buis
2. Stalen buis
3. kunststofbuis
4. RVS buis

verbinden van stalen buizen

Voor het verbinden van koperen buizen worden hoofzakelijk de volgende verbindingen toegepast:

• Insteekverbindingen
  
• Klemverbindingen
  
• knelverbindingen
  
• Persverbindingen
  
• Lasverbindingen
  
• Fitverbindingen

Insteek verbinding

Klem verbinding

Knel verbinding

Persverbinding C-staal

Las verbinding

Draadfit verbinding

Om dunwandige buis aan elkaar te verbinden pas je ..... verbinding toe

1. Klem verbinding
2. Fit verbinding
3. Las verbinding
4. Knelverbinding