Par. H2.3

Het Openbaar Ministerie en de officier van justitie


1 / 49
suivant
Slide 1: Diapositive
MaatschappijleerMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

Cette leçon contient 49 diapositives, avec quiz interactifs, diapositives de texte et 10 vidéos.

time-iconLa durée de la leçon est: 50 min

Éléments de cette leçon

Het Openbaar Ministerie en de officier van justitie


Slide 1 - Diapositive

LEERDOELEN:

  • Welke rechten heb je als verdachte?
  • Wat is de functie van het Openbaar Ministerie en welke stappen kan de officier van Justitie ondernemen?
  • • Je kunt noemen van welke twee machten het OM deel uitmaakt en waarom
  • Welke factoren beperken de macht van het OM?

Slide 2 - Diapositive

Slide 3 - Vidéo

Slide 4 - Vidéo

Kenmerken rechtsstaat

De aanwezigheid van grondrechten.
Grondrechten zijn niet absoluut. Beperking hiervan is dus mogelijk
De machtenscheiding of Trias Politica.
De macht is verdeeld in drie verschillende machten die elkaar controleren. In Nederland is van volledige machtenscheiding echter geen sprake.
Het legaliteitsbeginsel.
1) de overheid moet zich aan de rechtsregels houden
2) je kunt alleen gestraft worden voor iets dat in de wet strafbaar gesteld is ten tijde van de overtreding
Onafhankelijke rechtspraak. Rechters worden voor het leven benoemt. Ze baseren hun uitspraak onder andere op de vier rechtsbronnen (zie volgende slide).

Slide 5 - Diapositive

Noem de vier kenmerken van de rechtsstaat

Slide 6 - Carte mentale

Kenmerken rechtsstaat

1. de aanwezigheid van grondrechten
2. een machtenscheiding

3. het legaliteitsbeginsel

4. een onafhankelijke rechtspraak

Slide 7 - Diapositive

Wat is socialiseren?
A
Bewust of onbewust aanleren van normen en waarden
B
Je netjes gedragen
C
Bewust aanleren van normen en waarden
D
Onbewust aanleren van normen en waarden

Slide 8 - Quiz

[...] is geen socialiserende institutie
A
School
B
Supermarkt
C
Gezin
D
Vriendengroep

Slide 9 - Quiz

Leg uit waarom het proces van socialisatie van belang is voor een goed functionerende rechtsstaat

Slide 10 - Question ouverte

Hoofdtaken politie
Hoofdtaken politie:
1. Ordehandhaving
2. Opsporing
3. Hulpverlening
Bevoegdheden politie (gebonden aan strenge regels):
1. Samen met het leger heeft de politie het geweldsmonopolie
2. Recht om iemand staande te houden (vragen naar persoonsgegevens/verblijfplaats). Iedereen vanaf 14 moet zich kunnen identificeren (identificatieplicht sinds 2005) mits een goede reden!
3. Arresteren (aanhouden), verhoren, fouilleren, opsluiting
4. Gebruik vuurwapen (hierna volgt altijd een onderzoek van de Rijksrecherche)

Slide 11 - Diapositive

Slide 12 - Vidéo

De verdachte:
  • Moet meewerken aan het politieonderzoek (vingerafdrukken)
  • Heeft het recht om te zwijgen (lijkt tegenstrijdig met vorige punt)
  • Mag voordat het verhoor begint een advocaat spreken
  • Bij zware misdrijven (boven 6 jaar gevangenisstraf) mag de advocaat bij verhoor aanwezig zijn

Slide 13 - Diapositive

  • leidt het politieonderzoek
  • beslist of iemand strafrechterlijk wordt vervolgd
  • kan bepaalde verdachten zelf straffen
  • zorgt ervoor dat het vonnis van de rechter wordt uitgevoerd
Officier van Justitie (OM)

Slide 14 - Diapositive

Officier van Justitie
Opportuniteitsbeginsel

De officier van Justitie behoort tot 2 machten.
1. tijdens het onderzoek tot de uitvoerende macht, leidt het politie onderzoek
2. tijdens de rechtszaak (als openbaar aanklager) tot de rechterlijke macht.
  • OvJ beslist of iemand voor de rechter gaat komen.
  • Vervolgen
  • Schikken
  • Seponeren: 
  1. beleidssepot: vervolging is niet in het algemeen belang, bijv. al gestraft.
  2. technisch sepot: de rechter gaat waarschijnlijk niet tot veroordeling over.

Slide 15 - Diapositive

Politie
Openbaar ministerie (OM)
Rechtspraak
Institutie van de Rechtspraak

Slide 16 - Diapositive

Wat is het OM?

Slide 17 - Question ouverte

Wat is het OM?
Het Openbaar Ministerie is de enige instantie in Nederland die verdachten voor de strafrechter kan brengen. Wanneer iemand wordt verdacht van het plegen van een strafbaar feit, krijgt hij of zij met het Openbaar Ministerie te maken.

Het OM zorgt ervoor dat strafbare feiten worden opgespoord en vervolgd. Daarvoor wordt samengewerkt met de politie en andere opsporingsdiensten.
In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden is het OM geen ministerie.

Slide 18 - Diapositive

Slide 19 - Vidéo

Machtsevenwicht
Het OM met vervolgingsmonopolie wordt ook beperkt in haar macht:
  • Bij seponeren kan een speciale procedure toch zorgen voor vervolging
  • Bij een OM-afdoening kan een verdachte verzet aantekenen en komt er alsnog een zaak
  • Als OM onterecht toestemming heeft gegeven voor bepaalde opsporingsmethode kan dit als 'onrechtmatig' worden gezien
  • Media en Nationale Ombudsman
  • Indirecte invloed burgers bij verkiezingen over aanpak criminaliteit

Slide 20 - Diapositive

Slide 21 - Vidéo

Waarom zou Montesquieu het niet eens zijn geweest met OM-afdoening?

Slide 22 - Question ouverte

Officier van Justitie
Noem een positief en negatief aspect over deze functie

Slide 23 - Diapositive

Slide 24 - Vidéo

Slide 25 - Lien

0

Slide 26 - Vidéo

LEERDOELEN:

  • Welke rechten heb je als verdachte?

  • Wat is de functie van het Openbaar Ministerie?

  • Welke machtsmiddelen heeft de officier van Justitie?

  • Welke factoren beperken de macht van het OM?

Slide 27 - Diapositive

Slide 28 - Vidéo

Levenslang
1. Geef een argumenten voor en tegen levenslange gevangenisstraf.
2. Moet levenslang ook echt levenslang zijn? Onderbouw je mening met ten minste 2 argumenten.

Slide 29 - Diapositive

Levenslang
1. Geef een argumenten voor en tegen levenslange gevangenisstraf.
2. Moet levenslang ook echt levenslang zijn? Onderbouw je mening met ten minste 2 argumenten.

Slide 30 - Diapositive

proces verbaal

Agenten hebben een eigen visie over de gebeurtenissen. Ook dat staat in het proces verbaal vastgelegd. Agenten moeten de waarheid vertellen en mogen dus niet liegen om de verdachte later veroordeeld te krijgen.
Een proces verbaal vormt de basis voor het verdere onderzoek dat gevoerd gaat worden door de politie en Justitie.
Een verdachte geeft een verklaring af. Dit komt in het proces verbaal te staan. De verdachte mag de boel bij elkaar liegen en mag zelfs weigeren te ondertekenen.

Slide 31 - Diapositive

Slide 32 - Vidéo

Vind jij het terecht dat zulke filmpjes in de media verschijnen en waarom?

Slide 33 - Question ouverte

Hulpverlening: de politie moet mensen helpen wanneer zij in de problemen komen bijv. op straat ziek worden of hun huis niet meer in kunnen.
ordehandhaving: de politie moet er voor zorgen dat de samenleving geen chaos wordt en mensen zich aan de wet houden
opsporing: de politie voert het onderzoek uit bij misdrijven. De officier van Justitie leidt het onderzoek.
hoofdtaken
De politie heeft in Nederland 3 hoofdtaken (kerntaken). Soms lijken deze taken elkaar tegen te werken. Zo moet de politie ons beschermen maar mag ze ook hard optreden tegen ons.

Slide 34 - Diapositive

Slide 35 - Vidéo

GEWELDSMONOPOLIE
Het geweldsmonopolie van de overheid ligt bij de politie. Alleen zij  mogen geweld gebruiken. Wij als burgers hebben een geweldsverbod en er mag proportioneel hard opgetreden worden tegen burgers als de politie / de situatie dat nodig acht.
Het geweld dat de politie gebruikt mag in ieder geval nooit in strijd met de regels zijn. Anders zouden burgers niet weten wat hun rechten zijn en heeft de overheid te veel macht. Ook als je verdacht wordt van een misdrijf moeten je rechten beschermt worden!

Slide 36 - Diapositive

proportioneel?
Probleem is natuurlijk dat de politie in een bepaalde situatie geweld nodig acht maar dat burgers die het ondergaan of er bij staan te kijken vinden dat de politie over een grens gaat. De rechter zal dan uitmaken wie er gelijk heeft.

Slide 37 - Diapositive

Slide 38 - Lien

Op welke wijze komt het geweldsmonopolie hier onder druk te staan?

Slide 39 - Question ouverte

Vind jij het terecht dat een verdachte een aanklacht mag indienen tegen de politie, waarom?

Slide 40 - Question ouverte

Slide 41 - Lien

Had je deze uitkomst verwacht? Leg je antwoord uit.

Slide 42 - Question ouverte

LEERDOELEN:

Na deze les weet je:
  • Wat de taken van de politie zijn?
  • Welke mogelijkheden de officier van Justitie heeft?
  • Wat  we verstaan onder het begrip geweldsmonopolie?

Slide 43 - Diapositive

VERDIEPING
Politiegeweld loopt soms erg slecht af.
Kijk maar eens naar de volgende verhalen.

Slide 44 - Diapositive

Is het verkeerd dat politie en OM zwijgen tijdens een onderzoek?

Slide 45 - Diapositive

Slide 46 - Diapositive

Slide 47 - Diapositive

opdracht
Ga op zoek naar meerdere uitingen van politieoptreden dat fataal afloop.
Wie zijn de slachtoffers van politiegeweld?

Slide 48 - Diapositive

Denk jij dat sociaal milieu en fataal politie optreden gerelateerd zijn?
Beargumenteer dit aan de hand van je bevindingen.

Slide 49 - Question ouverte