Scheikunde mavo3 H6.4 Duurzaam gebruik van metalen

• Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Scheikunde mavo3

hoofdstuk 6.4

Duurzaam gebruik van metalen

Grondstoffen

Grondstoffen: stoffen die uit de natuur gehaald kunnen worden. 

Belangrijke grondstoffen zijn metaalertsen zoals                 

Kobalterts, ijzererts (Fe₂O₃) en aluminiumerts (Al₂O₃).

Metalen hergebruiken

Metalen zijn niet hernieuwbaar (net als aardolie). Wat aan erts uit de grond gehaald wordt is voorgoed weg.

De metaalertswinning heeft vaak (ernstige) gevolgen voor het milieu.

Belangrijke begrippen:

•    Niet-hernieuwbare grondstoffen:               de natuur kan deze stoffen niet opnieuw       maken zoals ijzererts en bauxiet.

•  Recyclen: het hergebruiken van de grondstoffen uit afgedankte producten.       Voordeel, minder uitputting van bronnen   - Upcyclen                                                                       - Downcyclen
  

   

Kobalt

• Kobalt wordt uit de mijnen in Congo gehaald. 

• Er is steeds meer vraag naar kobalt omdat het in accu's zit.
• Uiteindelijk raken die mijnen uitgeput, het raakt op. 

• Drinkwater raakt vervuild met zware metalen die vrijkomen bij winning van Kobalt.

Kobalt

Erts voorraden in de wereld raken op.

Ertsen zijn niet hernieuwbaar.

Het kobalt kun je wel hergebruiken, dit noem je een gesloten kringloop (dan raakt het niet op). 

Recycleren/Recyclen

Upcyclen, het product wat je maakt uit afgedankte producten  

   heeft een gelijke of zelfs betere kwaliteit:  

   Plastic dankflessen worden weer plastic drankflessen 

Downcyclen, het product wat je maakt uit afgedankte producten heeft een  

   lagere kwaliteit: 

   Plastic drankflessen worden tuinpalen. 

   

Waar vinden we metalen?

Metalen zijn te vinden in de aardkorst als een erts.

Vaak is het goedkoper om een metaal te recyclen dan nieuw metaal te maken uit ertsen.

Besparing:

            grondstoffen en energie

Schroot

• Oud metaal kan je wegbrengen en dit wordt gerecycled. 
• Het wordt in stukjes gehakt, dit noem je schroot. 
• IJzerschroot kan je mixen met ijzererts, zo kan je het weer als grondstof ijzer gebruiken.

Metaalhandel

Telefoons recyclen

Een telefoon bevat kobalt, lithium, goud en koper in kleine hoeveelheden. Deze kunnen via een oven worden gescheiden van het plastic en weer worden hergebruikt.

- ruim 13000 inleverbakken

recyclen oude telefoons

aluminium recycleren

Energie besparing!

Recycleren van aluminium kost  20x minder energie dan het maken nieuw aluminium uit bauxiet, door elektrolyse.

Zware metalen

• Metalen met een hoge dichtheid en atoommassa
• Ook verbindingen van zware metalen zijn vervuilend
• Voorbeelden: Pb, Cd, Cr, Cu, Ni, Mn, Sn, Hg, Ag, Zn, Co
  
• Giftig
• Apart inzamelen en verwerken (KCA)
  
• Lampen, elektronica, batterijen, pigmenten (verf)
  
• Metaal terugwinnen (recyclen)
  

Minder verbruik

• We willen naar die gesloten kring toe werken. 
• Je kan dat op 2 manieren bereiken; materiaal recyclen en/of anders omgaan met materiaal. 
• Wat kan je veranderen aan je boterhammen meenemen?
• Chips in zakken zonder aluminiumlaagje.

Welke van de volgende beweringen over het hergebruiken van metalen zijn juist?
1. Hergebruik bespaart energie en grondstoffen.
2. Hergebruik geeft minder milieuvervuiling.
3. Hergebruik geeft een lagere uitstoot van koolstofdioxide.

1. Alleen 1 en 2
2. Alleen 1 en 3
3. Alleen 2 en 3
4. Alle 3 de beweringen

Hoe noem je grondstoffen die steeds opnieuw kunnen worden geproduceerd zonder dat ze opraken?

1. groenafval
2. steenkool
3. edelmetalen
4. hernieuwbare grondstoffen

welke stoffen zijn de grondstoffen voor de productie van ijzer?

1. ijzererts en cokes(koolstof)
2. ijzererts en helium
3. ijzererts en kalium
4. ijzererts en jood

Wat betekent dit pictogram?

1. Grondstoffen
2. Productie
3. Transport
4. Recycling

We moeten zuinig zijn op de metaalvoorraden. Welke van de volgende beweringen zijn juist?
1. Metalen zijn moeilijk te recyclen
2. Metaalertsen raken een keer op
3. Metaalertsen zijn iet vernieuwbare grondstoffen

1. Alleen 1 en 2
2. Alleen 1 en 3
3. Alleen 2 en 3
4. Alle 3 de beweringen

Voor hoeveel euro zit er aan goud in een smartphone?

1. € 0,30
2. € 1,50
3. € 0,90
4. € 1,00

Huiswerk maken:

Hoofdstuk 6.4

opdrachten

1 t/m 10