Hoofdstuk 9 paragraaf 7 De bezetting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

De Duitse bezetting van Nederland

Leerdoel: Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ‘De Duitse bezetting van Nederland.’

Leg de directe oorzaak uit van de overgave van Nederland.

Oorlog

1. 10 mei 1940: Duits leger valt Nederland binnen. 
2. 15 mei 1940: Nederland capituleert. 
3. Hitler benoemt Seyss-Inquart tot rijkscommissaris. 
4. Hiermee wordt ook de rechtsstaat en de democratie buiten werking gesteld. 

Leg uit hoe de Duitsers de rechten van Joden konden afpakken in Nederland.

Noem 3 voorbeelden van anti-Joodse maatregelen direct na de komst van de Duiters.

Noem de 3 houdingen die je als Nederlander kon aannemen tijdens de bezetting.

Jodenvervolging

• Begin oorlog 160.000 joden in Nederland. 
• Begin Duitse bezetting: Joodse ambtenaren werden ontslagen. 
• Alle joden kregen een persoonsbewijs met een J erop.
• Weigering bepaalde winkels en bioscopen.

Jodenvervolging

• April 1942 moesten alle joden op hun kleding een ster dragen. 
• Daarna moesten de joden zich melden voor Arbeid in het oosten 'Begin deportaties.'
• Vandaar werden de joden naar doorgangskamp Westerbork gebracht. 
• Vanafaf Westenbork gingen de joden naar Auschwitz of Sobibor. 
• Van de 107.000 joden die gedeporteerd werden, kwamen er 5.000 terug naar Nederland. 

Aanpassing

Nederlandse ambtenaren bleven in overeenstemming met de instructies van de Nederlandse regering van voor de oorlog op hun plek.

Het was volgens de Nederlandse regering namelijk: 'Beter zo dan alles overlaten aan de Duitsers of de NSB'ers.'

Zij moesten alleen een loyaliteitsverklaring tekenen. 

Aanpassing

Oud-Premier Colijn: 'Nederlanders moeten leren leven met het feit dat het vasteland en Europa in de Toekomst geleid zal worden door Duitsland.'

Aanpassing

• In het begin gedroegen de Duitsers zich correct. 
• Naar mate de bezetting langer duurden, werden de anti-Duitse gevoelens sterker. 
• Dit kwam doordat de Duitsers steeds bruter optraden en de schaarste en armoede toenam. 

Collaboratie

• Meer gehaat dan de Duitsers waren de NSB'ers. 
• Zij maakte zich schuldig aan collaboratie met de Duitsers. 
• Zij vochten mee met de Duitsers. 
• Deden mee aan het jagen op joden. 

Verzet

• Klein deel van de Nederlanders ging in het verzet. 

Drie belangrijke georganiseerde stakingen: 

1. Februaristaking 1941.
2. April/meistaking 1943. 
3. Spoorwegstaking 1944. 

Algemene reactie: De Duitsers schoten stakers dood. 

Gevolg spoorwegstaking: Voedseltransporten naar Nederland werd stilgelegd. Gevolg dat er een hongerswinter ontstond eind 1944/begin 1945. 

Verzet

• Deze Jodenpogroms zijn een aanval op het gehele werkende volk!!!
  
• Zij zijn een inzet voor een verder te verscherpen onderdrukking en terreur!!!
  
• Zij moeten de weg effenen voor de machtsgreep van de door elke Nederlander gehate Mussert!!!
  
• WERKEND VOLK VAN AMSTERDAM, KUNT GIJ DIT DULDEN??
  
• Neen, duizendmaal NEEN!!!
  
• HEBT GIJ DE MACHT EN DE KRACHT DEZE AFSCHUWELIJKE TERREUR VERDER TE VERHINDEREN??
  
• Ja, dat hebt gij!!!

Verzet

• Er leek geen beeldmateriaal te zijn van de februaristaking. 
• In een dagboek van een journaliste in Friesland
• Pas in 2016 openbaar gemaakt binnen het archief

Verzet

• Leendert Schijveschuurder
  
• Lid van de CPN
• Bezig met het werven van mensen voor een nieuwe staking
• Allereerst Nederlander die werd gefusilleerd in opdracht van de Duitsers. 

• Na de Februaristaking was het plan van een meewerkend Nederland onhaalbaar geworden.

Verzet

• Klein deel van de Nederlanders ging in het verzet. 

Drie belangrijke georganiseerde stakingen: 

1. Februaristaking 1941.
2. April/meistaking 1943. 
3. Spoorwegstaking 1944. 

Algemene reactie: De Duitsers schoten stakers dood. 

Gevolg spoorwegstaking: Voedseltransporten naar Nederland werd stilgelegd. Gevolg dat er een hongerswinter ontstond eind 1944/begin 1945. 

Duitse bezetting

• Nederlandse jongens/mannen moesten in/voor Duitsland werken, de Arbeitseinsatz.

Verzet

• Om te voorkomen dat zij moesten werken in Duitsland doken ongeveer 300.000 Nederlanders onder. 
• Sommige andere verzetsgroepen hielden zich bezig met het verspreiden van illegalen krantjes. Deze verspreiden niet gecensureerd nieuws over Nederland en de oorlog. 
• Als gevolg gingen de Duitsers elite burgers, als gijzelaars gevangen houden en bij verzet werden deze geexecuteerd. 

Verzet

• Klein deel van de Nederlanders ging in het verzet. 

Drie belangrijke georganiseerde stakingen: 

1. Februaristaking 1941.
2. April/meistaking 1943. 
3. Spoorwegstaking 1944. 

Algemene reactie: De Duitsers schoten stakers dood. 

Gevolg spoorwegstaking: Voedseltransporten naar Nederland werd stilgelegd. Gevolg dat er een hongerswinter ontstond eind 1944/begin 1945. 

Leerdoel: Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ‘De Duitse bezetting van Nederland.’

Aan de slag: Huiswerk

• Maken paragraaf 9.7.
• Nakijken paragraaf 9.7
• Leren leerdoelen 9.7