plusles RT do 28 januari

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Ik weet nog precies wat we hebben gedaan in de RT-lessen

ja

een beetje

nee

we herhalen de L-R-I woorden

en beginnen met een testje...

weet je het nog?

je moet uit je hoofd leren hoe je zo´n woord schrijft

temperatuur

regelwoord

inprentwoord

luisterwoord

LKR en KKR

Wat betekent dat ook alweer? 

Tekst

lange klank regel

Als de klankgroep eindigt op een lange klinker (aa ee oo uu), dan schrijf je die lange klinker met maar één letter

korte klank regel

Als de klankgroep eindigt op een korte klinker (a, e, i, o, u) dan schrijf je NA de korte klinker TWEE medeklinkers.

Voorbeeld: hakken, petten, kippen

schrijf op:

de verlengingsregel

Als je aan het eind van een woord een [t ] hoort, schrijf je soms een t (groot) en soms een

d (rood). Als je het woord verlengt, kun je de t of d ook horen:

 groot verlengen: grote

 rood verlengen: rode

Als je een woord zo verlengt, maak je gebruik van een regel die verlengingsregel heet. Je

kunt deze regel gebruiken als je niet weet of je aan het eind van een woord een t of d

moet schrijven.

Hoe moet je precies verlengen?

Je kunt achter het woord een doffe [e ] of [en ] zeggen:

best - beste, mand - manden

Je kunt achter het woord [ig ] zeggen:

jeugd - jeugdig

Soms moet je het woord op een andere manier verlengen, omdat je anders geen

bestaand woord kunt maken:

rund - runderen

De verlengingsregel kun je niet zomaar gebruiken bij werkwoordsvormen. Je mag

bijvoorbeeld 'je verzint' niet verlengen (‘je verzinte’ bestaat overigens ook niet eens). Om

niet in de war te raken, kun je voor de werkwoordsvormen het beste een apart

stappenplan gebruiken. Daarin zitten de regels voor de werkwoordsvormen. (Kijk achterin

je boek voor Nederlands voor zo’n stappenplan).

Als je een [t] aan het eind van een woord hoort, moet je dus eerst bedenken of je wel of

niet met een werkwoordsvorm te maken hebt.

wat is de laatste letter?
gedul...

Wat is de laatste letter?
kwalitei..

wat is de laatste letter?
interessan...

b of p?
Je kunt de verlengingsregel ook toepassen als de laatste letter van een woord klinkt als een p. Probeer maar!

d of t?

laatste onderdeel: de slot -n

We spreken een woord dus vaak niet uit zoals we het woord schrijven. Om te weten of

je een 'n' moet schrijven aan het eind van een woord is luisteren soms niet

voldoende. Je moet dan weten of je te maken hebt met een werkwoord, een

zelfstandig naamwoord of een bijvoeglijk naamwoord. Je moet de regels die horen

bij een van deze woordsoorten goed kennen. 

Een werkwoord

Een werkwoord geeft aan wat iemand doet. Lopen, zwemmen, antwoorden, vergissen

zijn hier voorbeelden van.

Je kunt het werkwoord herkennen door te proberen of je het woord kunt vervoegen:

ik loop, jij loopt, wij liepen, hij heeft gelopen enz.

Er komt een slot-n achter een werkwoord als:

* de persoonsvorm in het meervoud staat. (Zij renden weg)

* je het hele werkwoord gebruikt. (Ik wilde luisteren)

* het voltooid deelwoord eindigt op – en. (Hij heeft gezwommen)

Een zelfstandig naamwoord

Een zelfstandig naamwoord geeft een naam aan: een mens, dier, ding of begrip.

Bijvoorbeeld: de vrouw, de leeuw, de portemonnee, het onderwijs, de liefde. Je kunt

het herkennen door er een lidwoord: de, het, of een voor te zetten.

Er komt een slot-n achter een zelfstandig naamwoord als:

het in het meervoud -en krijgt. Bijvoorbeeld: de schriften, de opmerkingen, de

opdrachten enz.

Een bijvoeglijk naamwoord

Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets van een zelfstandig naamwoord.

Bijvoorbeeld: een nieuwe jas, het aardige meisje, de gouden ring, de gebakken eieren, de gesnapte som.

Er komt een slot-n achter een bijvoeglijk naamwoord als:

* het een stof of materiaal aangeeft. Bijvoorbeeld: een zilveren ring, een leren jas,

een ijzeren hek.

* het bijvoeglijk naamwoord komt van een voltooid deelwoord op -en. Bijvoorbeeld: de

opgegeven toets, het gezongen liedje, de gekregen cadeaus.

Let op: alle andere bijvoeglijke naamwoorden krijgen een -e aan het eind van het woord!

Voorbeelden: de mooie tekening, het gestorte puin, het ontvoerde kind, de lachende

leraar, de halsbrekende toeren, het leuke verhaal

het gebroken hart

goed

fout

de heerlijken geuren

goed

fout

de zuren appels

goed

fout