De brug - woordsoorten

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 1

Grammatica woordsoorten (WS)

werkwoorden

zelfstandig naamwoord

bijvoeglijk naamwoord

lidwoorden

Werkwoorden

Werkwoorden noemen we ook weleens doe-woorden.

Het zijn namelijk dingen die je kunt doen, zoals:

lopen, fietsen, staan, zitten, schrijven, slapen, gamen, eten, wachten......

Er zijn zelfstandige werkwoorden en hulpwerkwoorden

Kenmerken werkwoorden

- geven een tijd aan

- geven een getal aan

- kun je doen

Werkwoorden moet je vaak vervoegen in een zin. 

ik loop, wij lopen

Wat is het werkwoord in onderstaande zin?

Wij werken graag thuis op de computer.

1. wij
2. werken
3. graag
4. computer

Wat is het werkwoord in onderstaande zin?

Pieter haalt drinken in de supermarkt.

1. Pieter
2. haalt
3. drinken
4. supermarkt

Hoeveel werkwoorden staan er in deze zin?

Marieke heeft een fiets gevonden in de speeltuin.

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Hoeveel werkwoorden staan er in deze zin?

Kleine kinderen hebben kunnen wennen op school.

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Het zelfstandig naamwoord

Voor een zelfstandig naamwoord kun je (bijna) altijd een lidwoord (de, het, een) zetten.

Voorbeelden:

de tafel, de auto, het meisje, een hond

kenmerken zelfstandig naamwoord 

- zijn MeDiPlaDi woorden

- gevoel is ook een zn

- Een zelfstandig naamwoord heeft meestal een enkelvoud en een meervoud (vriend – vrienden)

- Je kunt er vaak een verkleinwoord van maken (vriend – vriendje).

- Je kunt er vaak de, het of een voor zetten (de vriend, een vriend; het paard, een paard).

Lidwoorden

We hebben in het Nederlands 3 lidwoorden:

de (bepaald)

het (bepaald)

een (onbepaald) 

Bepaald en onbepaald lidwoord

De woorden de en het zijn bepaald lidwoord (blw), want bij de pen en het boek weet je precies welke pen en welk boek bedoeld worden.

Bij een pen en een boek weet je dat niet. Daarom is een onbepaald lidwoord (olw).

Aan de slag

Maken Grammatica Woordsoorten (WS) §1 

Opdr 2 t/m 7 (blz 200)

Snel klaar?
Dan lezen in je boek of verder werken aan §3 (blz 204)
Let op! We maken alleen de opdrachten van WS (oneven §),
dus ZD slaan we nu over.

Bijvoeglijk naamwoord

* Zegt iets over een zelfstandig naamwoord

* Staat vaak vóór een zelfstandig naamwoord en na het lidwoord, maar soms erachter

Zo herken je een bijvoeglijk naamwoord

    

•    Een bijvoeglijk naamwoord kan vóór of achter het zelfstandig naamwoord staan: Dat is een spannende film. / De film is spannend.

    •    Een bijvoeglijk naamwoord heeft vaak een korte vorm (zonder -e) en een lange vorm (met een -e): een spannend boek / een spannende film.
    •    Bij de meeste bijvoeglijke naamwoorden kun je de ‘trappen van vergelijking’ gebruiken: spannend – spannender – spannendst.

Quiz

Het woord "een" noemen we een....

1. Lidwoord
2. Zelfstandig naamwoord
3. Bijvoeglijk naamwoord

Kies de juiste woordsoort.

Gelukkig mag ik straks weer naar huis.  

1. Zelfstandig werkwoord (zww)
2. Zelfstandig naamwoord (zn)
3. Bijvoeglijk naamwoord (bn)
4. Voorzetsel (vz)

Kies de juiste woordsoort.

Je moet ook nooit Cola drinken bij de computer.

1. Zelfstandig naamwoord (zn)
2. Voorzetsel (vz)
3. Bijvoeglijk naamwoord (bn)

Kies de juiste woordsoort.

Ik fiets nog snel even naar de winkel.

1. Bepaald lidwoord (blw)
2. Onbepaald lidwoord (olw)

Kies de juiste woordsoort.

Gisteravond heb ik een film gekeken.

1. Zelfstandig werkwoord (zww)
2. Hulpwerkwoord (hww)

Ik zoek de betekenis van het woord straks even op. 

1. Wel een voorzetsel
2. Geen voorzetsel

welk woordsoort is 'fiets'

1. lidwoord
2. bijvoeglijk naamwoord
3. werkwoord
4. zelfstandig naamwoord

welk woordsoort is 'zwemmen'?

1. werkwoord
2. zwemwoord
3. lidwoord
4. bijvoeglijk naamwoord

Waar zegt het bijvoeglijk naamwoord iets over?

1. Zelfstandig naamwoord
2. Bijwoord
3. Werkwoord
4. Bijvoeglijk naamwoord

SLEEP DE WOORDSOORTEN NAAR DE GOEDE PLEK

De ouders van Bilal zijn erg aardige en behulpzame mensen.

zelfstandig naamwoord

bijvoeglijk naamwoord

werkwoord

lidwoord

ouders

de

aardige

mensen

Bilal

zijn

behulpzame

Zijn er vragen/opmerkingen?

De woordsoorten ken ik...

1. nog lang niet
2. een beetje
3. wel aardig
4. goed!

Aan de slag

Woordsoorten (werkwoord, zelfstandig naamwoord, lidwoord en voorzetsel)

§1 t/m 7 (vanaf blz 200) Let op! Alleen oneven § zijn WS.