XKA 4.4: Het verteringsstelsel M4 2022

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Welkom!

• Fijn dat jullie er allemaal zijn!

• Leg vast je boeken, schrift en laptop op tafel.

Thema 4: Voeding en vertering

Planning

• Start van de les
• Uitles §4.4
• LessonUp vragen
• Opdrachten maken
• Pauze
• Opdrachten maken

Wat is gezonder voor de mens, verzadigde vetten of onverzadigde vetten?

1. Verzadigde vetten
2. Onverzadigde vetten

In welk vak van de
schijf van vijf
zit veel zetmeel?

1. Blauw
2. Groen
3. Oranje
4. Rose en Geel

Welke factor heeft GEEN invloed op je energiebehoefte?

1. Leeftijd
2. Lichaamsgrootte
3. Eetpatroon
4. Geslacht

Is de energiebehoefte groter in de winter of in de zomer?

1. In de winter
2. In de zomer

Jan heeft een vreetbui en na het eten braakt hij.
Welke eetstoornis is dit?

1. Anorexia
2. Boulimia
3. Binge eating disorder
4. Anorexia & binge eating disorder

Basisstof 4: het verteringsstelsel

Leerdoelen Voeding en vertering

Je kunt beschrijven welke rol bacteriën en schimmels spelen bij de voedselproductie en voedselbederf.

Je kunt de werking van enzymen beschrijven.

Je kunt manieren noemen waarop voedsel kan worden geconserveerd.

Je kunt de functies van voedingsstoffen en voedingsvezels in voedingsmiddelen noemen.

Je kunt zes groepen voedingsstoffen met hun functies en kenmerken noemen.

Je kan uitleggen hoe je glucose en zetmeel kan aantonen

Je kunt met behulp van de schijf van vijf adviezen voor een gezonde leefstijl geven.

Je kunt omschrijven wat vertering is en de functie van verteringssappen en enzymen hierbij aangeven.

Je kunt de delen van het verteringsstelsel noemen met hun functies en kenmerken.

Je kunt de verteringssappen noemen met hun functies.

Je kunt de delen van een tand of kies benoemen met hun kenmerken.

Je kunt bij zoogdieren het verband aangeven tussen de voedselkeuze, de lengte van het darmkanaal en de kenmerken en functies van de tanden en kiezen.

Je kunt omschrijven wat tandplank en tanderosie is.

Opdracht

Zet de organen van het verteringsstelsel op volgorde van begin bij de mond:

1. Mond

2. 

3. 

4.

5.

6.

7.

8.

Opdracht

Zet de organen van het verteringsstelsel op volgorde van begin bij de mond:

1. Mond
   
2. Slokdarm
   
3. Maag
   
4. Twaalfvingerige darm
   
5. Dunne 
6. Dikke darm
7. Endeldarm
8. Anus

Darmkanaal

• Sommige voedingstoffen kunnen door de wand van het darmkanaal heen
• Deze voedingstoffen hoeven niet verteerd te worden
• Dit zijn glucose, mineralen, vitaminen en water

Vertering

• Eiwitten, vetten en de meeste koolhydraten (zetmeel)
• Vertering -> het afbreken van voedingsstoffen die niet door de darmwand heen kunnen in verteringsproducten

Opdracht 30

Beantwoord de 4 vragen en maak de tekening op blz. 29 

Met potlood tekenen!

Verteringsklieren

Verteringsklieren maken verteringssappen met verschillende enzymen:

• Speekselklieren -> speeksel
  
• Maagsapklieren -> maagsap
  
• (Lever -> gal) Let op! Gal is geen vertering sap, gal emulgeert vetten!
• Alvleesklier -> alvleessap
  
• Darmsapklieren -> darmsap
  

• Onverteerde voedselresten verlaten het lichaam via de anus.

Darmperistaltiek

Darmperistaltiek

•  Kringspier en lengtespier
• Voedsel wordt voortgeduwd, gekneed en gemengd met verteringssappen
• Voedingsvezels prikkelen de spieren in de wand 

Wat is de goede volgorde van je spijsvertering?

1. slokdarm, maag, dikke darm, dunne darm
2. mondholte, slokdarm, dunne darm, maag
3. mondholte, slokdarm, maag, dunne darm
4. dikke darm, dunne darm, mondholte, maag

MAAG

LEVER

DUNNE DARM

DIKKE 

DARM

TWAALF

VINGERIGE 

DARM

SPEEKSEL

-productie zoutzuur

-enzym verteerd eiwit voor een deel

-Groot oppervlak

-enzymen verteren eiwitten & koolhydraten

-opname voedingsstoffen in het bloed

Maakt gal wat vetten kleiner maakt

Bevat enzym wat zetmeel verteerd

-onttrekt water uit voedselbrij

-opname water in bloed

Hier mengen gal & alvleessap met de voedselbrij

Wat is de functie van peristaltiek?

1. Het kneden van verteringssappen en de voedselbrij
2. Het voortduwen van de voedselbrij
3. Beide
4. Geen van beide

Welke spieren zijn betrokken bij de peristaltiek?

1. Lengtespieren
2. Kringspieren
3. Beide
4. Geen van beide

De peristaltische bewegingen
vinden plaats in .......
kies het beste antwoord

1. de mond, de dikke darm
2. de darmen, de maag en de slokdarm
3. de maag en de slokdarm
4. de mond en de maag

Welk orgaan doet NIET aan peristaltiek?

1. maag
2. slokdarm
3. dunne darm
4. lever

In de afbeelding is de peristaltiek in een deel van het darmkanaal schematisch getekend.
Zijn op plaats 1 de kringspieren in de wand van het darmkanaal ontspannen of samengetrokken? En hoe zit
het op die plaats met de lengtespieren?

1. De kringspieren en de lengtespieren zijn allebei ontspannen.
2. De kringspieren zijn ontspannen en de lengtespieren zijn samengetrokken.
3. De kringspieren zijn samengetrokken en de lengtespieren zijn ontspannen.
4. De kringspieren en de lengtespieren zijn allebei samengetrokken.

Welke voedingsstoffen moeten worden verteerd?

1. Vitaminen, eiwitten, koolhydraten
2. Vetten, koolhydraten, mineralen
3. Eiwitten, vetten, koolhydraten
4. Koolhydraten, vitamine, mineralen

Slokdarm

Lever

Dikke darm

Galblaas

Maag

Alvleesklier

Dunne darm

Endeldarm

Blinde darm

Opdrachten maken

Als je het volgende af hebt, mag je naar huis:

• §4.3: opdr. 1-
  
• §4.4: opdr. 1-
• Test jezelf van §4.3 én §4.4