2122 De waarneming

• Wereldoriëntatie
• Hoger onderwijs

De waarneming

Waarnemen?

De waarneming

kijk 2 minuten rond je:

• tik alles in wat je opmerkt.

Wat observeer ik?

Voorwerp

• kijk nu naar 1 voorwerp
• bedenk hoe je dit straks zal beschrijven aan je groep.
  
• de groep moet raden welk voorwerp je beschrijft.

Groep van 4

Beschrijf jullie voorwerp aan elkaar. Kan de groep het raden?

Kies nu 1 voorwerp en beschrijf het.

o Vorm

o Materie

o Doel

o Denk aan de verschillende zintuigen

Neem er een foto van. Straks gaan we de foto posten.

Welk voorwerp hebben jullie bestudeerd?

Video fragment

We gaan kijken hoeveel keer het witte team naar elkaar een pass geeft.

Let goed op!

Waarnemen met kleuters?

Wat is hierbij van belang?

Tijdens een aanbod in de kleuterschool zitten acht kinderen op stoelen in een halve cirkel. De kleuterleidster had een verse ananas meegebracht, papieren borden en een heel scherp mes. De leidster installeerde zich knus op de grond en begon met de ananas omhoog te houden, om hem aan de kinderen te laten zien en ze vroeg: “Wie weet wat dit is?” 

Toen hield ze de ananas het eerste kind voor om hem te laten voelen en ruiken. Terwijl de andere kinderen op hun beurt wachtten om de ananas te betasten, wees de kleuterleidster erop dat de ananas een erg prikkende schil heeft en dat ze dus goed stil op hun stoel moesten blijven zitten, omdat ze zich anders wel eens konden pijn doen. Na die waarschuwing gaf ze de ananas door. Intussen zaten de kinderen aan de andere kant van de halve cirkel op hun stoel te wiebelen. Ze konden de ananas nu niet zien omdat de kleuterleidster op haar knieën en ervoor zat, terwijl ze de vrucht aan een ander kind gaf. 

Nadat alle kinderen de kans hadden gekregen om de ananas te voelen en te ruiken, nam de kleuterleidster het mes, waarschuwde de kinderen voor het gevaar van scherpe messen en sneed hem door. Terwijl ze het bovenste eraf sneed, snoof ze het aroma op van de verse vrucht. Intussen bleven de kinderen nog altijd zitten kijken. Toen sneed ze een schijfje af, hield het omhoog en stelde vragen aan de kinderen. “Wie weet hoe het harde gedeelte in het midden heet?” “Kunnen we de ananas nu zo opeten of moeten we eerst nog iets anders doen?” “Is dit stuk vierkant van vorm?”

Slechts enkele kinderen antwoordden nu. De meeste keken wat rond en zaten te wiebelen op hun stoel. De kleuterleidster sneed toen de ananas in schijven, schilde ze en gaf ze door aan de kinderen om op te eten. (Kleuters in actie)

wat denk je bij het lezen van dit artikel ?

Wat is een waarneming:

kennis komt niet voort uit de dingen, noch uit het kind zelf, maar uit de interactie tussen het kind en de dingen
Jean Piaget

Wij begeleiden die interactie!! Wij geven kansen om te exploreren

Waarnemen is ...

• kinderen actief laten exploreren
• met alle zintuigen!

Actief exploreren= 

situaties opzetten om het ontdekken te stimuleren

De kinderen hebben uit hun natuur een drang om te exploreren. Hou hen niet tegen maar biedt nog meer kansen om:

  *te voelen

  *te proeven
  *te horen
   *te zien
   *te ruiken
   *te bewegen, te klauteren, te trekken....
   

Actief exploreren = zelf ontdekken stimuleren

• Wel begeleiden, NIET onderwijzen
• Dus: veel laten ervaren, laten handelen. NIET alleen luisteren!

Actief exploreren/ waarnemen:  hoe creëren?

• Je gebruikt concreet, herkenbaar materiaal dat aanzet tot gebruiken, onderzoeken, experimenteren. Kortom de kleuters kunnen het manipuleren.  (Of je gaat naar de werkelijkheid)
  NOOIT alleen filmpjes of tekeningen. Is enkel ondersteunend materiaal omdat dit materiaal niet te hanteren is.
• Je biedt voldoende materiaal aan.
• Je werkt in kleine groepen.
• Je zorgt voor interactie. Denk aan de drie H's!

De 3 H's

• overbrengen van kennis is NIET het doel op zich
• wisselwerking tussen DENKEN - BELEVEN - DOEN
     * Hoofd: denken
      *Hart: voelen, beleven, verwonderen
      *Handen: doen

Stappen in de waarneming

Het onderwerp bepaal je in functie van het thema.

Inleiding: 1. sfeerschepping

• met de volledige klas
• aanbrengen van het onderwerp
• lok interesse en concentratie uit
• variatie en originaliteit (onmiddellijk zichtbaar, uitpakken, raden via ruiken/tasten, inleiding met lied, vers, raadsel, poppenspel,...
• passende omgeving
• rekening houden met de gevoelens en angsten van kleuters
• kan reeds enkele dagen voor de activiteit

Inleiding: 2. eerste verkenning

• onderwerp is nu zichtbaar
• toon bewondering en verwondering (overdrijf niet)
• herstel rust na spanning
• laat kleuters eerste reactie geven én heb er aandacht voor
• ga als kleuters stilvallen naar de volgende fase

Inleiding: 3. hoekenverdeling

• sommige kleuters zijn voldaan en kiezen voor andere act.
• Zoek enkel aansluitingspunten met waarnemingsonderwerp
• kl werken zelfstandig dus er moet voldoende betrokkenheid zijn
• denk aan de organisatie: zorg dat je alle groepen in zicht heb, kies een strategische plaats
• duur van de nevenactiviteiten afstemmen op de waarneming
• eventueel waarneming 2x organiseren

Speelleerfase

• met beperkte groep
• kleuters begeleiden in hun ontdekkingstocht
• voorwaarde: zelf iets weten rond het onderwerp. Zoek dus op! Informeer je!
• inpikken op kleuterreacties om nieuwe stimulansen te krijgen
    *deel niet mee want kan ontdekt worden
     *Geef stimulansen, wissel af tss spontaan waarnemen en gesuggereerd
      *geef LEIDING, geen les
      *voorwaarde: FLEXIBELE VOORBEREIDING

Slot/terugblik

• Klassikale terugblik op de waarnemingsactiviteit
• overloop niet de volledige waarneming maar beperk je tot één ontdekking of enkele ontdekkingen
• laat een kleuter aan het woord die de speelleerfase meemaakte

differentiatie in tijd

Jongste kleuters

• reken 25 min
• begeleide waarneming (speelleerfase) ongeveer 15 min

Oudste kleuters

• speelleerfase kan langer duren ongeveer 25 minuten

Zorg telkens voor voldoende doe-activiteiten!

Taal

Bij een waarneming krijgt de taalverrijking een belangrijke plaats

• uitbreiding woordenschat/aanbrengen nieuwe woorden
• juistheid
• op niveau
• interactie
• vraagstelling

Differentiatie - inhoud

We kijken naar een voorbeeld

Neem er het sjabloon van de voorbereiding bij:

• herken je de stappen in de waarneming
• Hoe motiveert ze de kleuters?
• Welke doe-activiteiten zie je?
• Wat zal juf Astrid op voorhand bestudeerd hebben?
  
  Na het bekijken gaan we even in groep bespreken

We gaan aan de slag

Papier

groepjes van 4:

leg alles samen.

noteer jullie ideeën op de paddlet: 

Link zal ik delen via de chat. 

https:

https:

Activiteitenvoorbereiding

We bekijken samen de voorbereiding van de waarneming papier