Persoonlijke basiszorg P3 week 1

• afp
• MBO
• Studiejaar 1

Zelfzorg theorie

Uitscheiding

Inhoud les

- 15.1 Inleiding

- 15.2 Urine

- 15.3 Urinewegstelsel

- 15.4 Urine observeren

Wat weet je al over urine?

Inleiding

Wist je dat...

- Je in 24 uur gemiddeld 1,5 liter urine afscheidt?

- Je in 24 uur maar liefst 1 liter transpiratievocht  verliest?

- Er 0,5 liter waterdamp via uitademing per dag weg gaat aan vocht?

Urine

- Je nieren vormen urine.

- Urine bestaat uit water en afvalstoffen.

- De kleur van je urine vertelt je of je genoeg drinkt. 

 

Urine

Samenstelling van urine en de concentratie is afhankelijk van de werking van organen, samenstelling van de voeding en soms medicijngebruik. 

Ook belangrijk:

- Hoeveel heeft iemand gezweet

- Hoeveel vocht heeft iemand tot zich genomen

Urine

Samenstelling van urine:

- water

- ureum

- urinezuur

- andere bijproducten van de stofwisseling

Urine

In de nierbekkens wordt de urine verzameld.

via de urineleiders gaat de urine naar de urineblaas. In de urineblaas wordt urine weer tijdelijk opgeslagen.

via de urinebuis verlaat de urine het lichaam.

Hoeveel liter urine maken we aan per dag?

1. 0,5
2. 5
3. 1,5
4. 10

Je nieren maken urine.

1. Juist
2. Onjuist

Urinewegstelsel

Nieren:

- 2 halfronde organen

- 12 cm lang en 6 cm breed

- liggen hoog achter in de buikholte

aan beide kanten van de wervelkolom

- linker niet iets hoger dan de rechter

(i.v.m. de lever)

- Boven de nieren, de bijnieren --> hormoon-

productie

Urinewegstelsel

Nieren:

- Zuiveren het bloed en produceren de urine.

2 belangrijkste functies:

1. schadelijke stoffen die bij de stofwisseling ontstaan zijn, uit het bloed filteren

2. overtollig water (vochtbalans), zout en schadelijke stoffen afvoeren uit het lichaam

Je nieren zuiveren dagelijks enkele honderden liters bloed. Maar zoveel bloed hebben we niet. Hoe kan dit?

De nieren zijn heel belangrijk. Ze maken urine. In urine zitten ...

1. afvalstoffen, hormonen en suiker
2. afvalstoffen, hormonen en bloedcellen
3. afvalstoffen, hormonen en water
4. afvalstoffen, hormonen en eiwitten

Urinewegstelsel

Urineleiders:

- Vanuit de nieren loopt de urine door twee urineleiders naar de blaas.

- Dunne buisjes +/- 30 cm lang

- Worden dichtgedrukt bij een volle blaas

Urinewegstelsel

Blaas:

- Elastisch orgaan, met spierlagen

- In de buikholte

- Hoeveel urine hangt af van

lichaamsbouw en leeftijd

Aandrang?

Prikkel via het ruggenmerg naar de hersenen.

Signaal aan hersenen dat blaaswandspieren

zich kunnen samentrekken.

Maar wanneer spreken we dan van incontinentie?

1. Wanneer je zonder reden je urine laat lopen
2. Als je lichaam onvoldoende urine aanmaakt
3. Als je geen controle meer hebt over je blaas
4. Als je een inlegger nodig bent

Je blaas maakt urine.

1. Juist
2. Onjuist

Wat is de functie van onderdeel 6?

1. Voert urine af naar de urineblaas
2. Urine wordt hier tijdelijk opgeslagen
3. Voert urine af uit het lichaam
4. Al het bovenstaande

Wat is de functie van onderdeel 7?

1. Voert urine af naar de urineblaas
2. Urine wordt hier tijdelijk opgeslagen
3. Voert urine af uit het lichaam
4. Al het bovenstaande

Urinewegstelsel

Urinebuis:

- Plassen, lozen van urine = mictie

- Verlaten van urine gebeurt via urinebuis

- Bij de man is urinebuis langer als bij de vrouw

Urinewegstelsel

Urineweginfecties

- Aandoeningen aan de nieren en blaas

- Veroorzaakt door schadelijke micro-organismen

- Blaasontsteking meest voorkomende

Urinewegstelsel

Blaasontsteking:

- Ontsteking van de urineblaas

- Normaal is de urine in de blaas steriel (zonder bacteriën), maar soms komen er bacteriën van buitenaf in de urinebuis

- Meest bij vrouwen (i.v.m. kortere urinebuis)

Verschijnselen:

- continue aandrang

- vaak kleine beetjes plassen

- pijn bij het plassen

- troebele urine, soms vermengd met bloed

Voorkomen:

- Veel drinken

- Meteen plassen bij drang

- Goed leegplassen

Urine observeren

Klinkt gek: maar kijk altijd even achterom bij een cliënt, voordat je doorspoelt.

- Waarom zou dat belangrijk kunnen zijn?

*Lichamelijke aandoeningen kunnen zichtbaar zijn in de urine of ontlasting. 

Je rapporteert altijd je bevindingen!

Urine observeren

Observatiepunten:

- frequentie; hoe vaak plast iemand? Verschilt per persoon

- hoeveelheid; afhankelijk hoeveel gedronken en gezweet. +/- 1,5 liter

- kleur; verse urine is meestal lichtgeel

- helderheid; bacteriën, eiwitten, pus maken urine troebel. Hoe helderder, hoe beter

- geur; niet altijd alarm, kan ook door medicijngebruik sterke geur hebben

- manier van urineren; bij aandoeningen kan iemand op een andere manier urineren; vaker, andere houding etc. Dit is niet goed voor de urine.

Maak de opdrachten

Module 4 ondersteunen bij uitscheiding