les 6 Waar blijft alle grind, zand en klei? (1.4)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

VERDWIJNT DE GROND ONDER ONZE VOETEN?

Hoe de zee en rivieren ons bespelen.

Het gevaar ontrafeld.

Deze les

Nieuwe uitleg:

- sedimentatie door rivieren

- delta en estuarium

- duinen

- sedimentgesteente

Wat is het, hoe ontstaat het

Maar nu eerst.... 

Wat weet JIJ nog van vorige les?

Hoe heet het als stukken steen/bodem door de zwaartekracht naar beneden komen vallen, glijden of rollen?

water stroomt hier  snel

hier vindt erosie plaats, er ontstaat een V-dal

grote stukken steen botsen met elkaar en breken. Er ontstaat grind.

de helling is hier iets minder stijl waardoor het water wat langzamer is gaan stromen.

Grind is in nog kleinere stukjes gebroken, het is zand geworden.

Welk type verwering komt vooral voor in de bergen?

1. chemische verwering, vorstverwering
2. mechanische verwering, vorstverwering
3. chemische verwering, door plantenwortels
4. mechanische verwering, door plantenwortels

Welk begrip hoort er bij 'het afslijten van gesteente'.

(Net als wanneer je met een schuurpapiertje ergens langs schaaft)

1. erosie
2. mechanische verwering
3. chemische verwering
4. sedimentatie

Noem 3 natuurkrachten die voor erosie kunnen zorgen

Waardoor kan een U-dal ontstaan?

1. vorstverwering
2. erosie door landijs/gletjsers
3. snel stromende rivier
4. geen van deze 3 antwoorden is juist

In de bovenloop van de rivier stroomt de rivier heel snel. Hierdoor vindt erosie plaats. Welke landschapsvorm ontstaat er door erosie van de rivier?

1. U-dal
2. V-dal

Als verweerd materiaal (stukken steen) in een rivier komt worden ze op volgorde gelegd neergelegd van grootte.

Wat is de volgorde? Begin met degene die als eerst wordt neergelegd.

grootst

kleinst

1

2

3

4

grind

grof zand

fijn zand

klei

Rivieren leggen zand/klei neer

Rivier stroomt over.

Eerst wordt zwaar zand neergelegd

Verder weg: stilstaand
water: klei wordt neergelegd.

Andere woorden voor neerleggen zijn:

 sedimenteren / afzetten

Bijvoorbeeld: 

Welk sediment wordt er afgezet?

of

Welk sediment wordt er neergelegd?

Deze les

Nieuwe uitleg:

- sedimentatie door rivieren

- delta en estuarium

- duinen

- sedimentgesteente

Wat is het, hoe ontstaat het

Maar nu eerst.... 

Wat weet JIJ nog van vorige les?

Deltamonding rivier

Deltamonding: einde van de rivier(delta)

ondiep

Eb en vloed niet zo sterk.

Rivieren brengen zand en klei naar zee.

In zee wordt steeds meer zand en klei neergelegd (=sedimentatie)

Het land breidt zich uit in zee 

Delta: riviervertakking, vol met sedimenten

Estuarium monding rivier

Eb en vloed is hier sterk.

Diep

1 riviertak

Bij vloed loopt de monding vol met water, hierbij wordt er zand van de bodem opgetild.

Bij eb stroomt het water weer richting zee en neemt het zand mee.

Zo ontstaat er een estuarium (trechtermonding)

Duinen: ontstaan door zee, wind en plantengroei

golven leggen zand op strand

wind waait het landinwaarts

planten groeien en houden het zand tegen: duinen

sedimentgesteenten

Zand (in steen) en klei (in schalie)

Je weet nu...

• hoe een delta ontstaat
• hoe duinen ontstaan
• hoe schalie en zandsteen ontstaan
• wat 'sedimenteren' betekent 

Zet het ontstaan van zandsteen in je juiste volgorde.

eerst

laatst

1

2

3

4

Losse zandkorrels liggen op de bodem van een zee

er komt een dikke andere laag op de losse zandkorrels te liggen

de zandkorrels worden samengedrukt

losse zandkorrels zitten aan elkaar vastgeplakt en vormen 1 gesteentelaag.

Wat is het begrip dat gebruikt wordt voor het neerleggen van zand/klei?

Hoe het het stuk land dat in zee ontstaat als rivieren veel zand/klei sedimenteren?

leg uit hoe de duinen zijn ontstaan.
Ga in op de rol van de zee, wind en planten

Wanneer klei door een hele dikke zware andere laag bedekt wordt kan het van losse kleistukjes samengeperst worden tot een vast sedimentgesteente.

Hoe heet dit sedimentgesteente?

Leg in 3 stappen uit hoe zandsteen ontstaat.

Je weet nu...

• hoe een delta ontstaat
• hoe duinen ontstaan
• hoe schalie en zandsteen ontstaan
• wat 'sedimenteren' betekent 

moest al af zijn voor vandaag

maak je voor volgende les af.

verplicht deel

support

verdieping