hoofdstuk 7 paragraaf 1 & 4

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Leerdoelen

Je leert:

• uitleggen waaruit materialen bestaan;
  
• werken met de formule ρ = m/V;
  
• uitleggen wat er gebeurt met de dichtheid als de temperatuur verandert;
  
• uitleggen wanneer een voorwerp zinkt, zweeft of drijft;
  
• uitrekenen welk deel van het volume van een voorwerp zich onder water bevindt.

Stofeigenschappen

Een eigenschap of kenmerk is een verschijnsel dat typisch is voor een bepaalde persoon, voorwerp of zaak. 

Welke stofeigenschappen zijn er?

Voorbeelden van stofeigenschappen:

• kleur
  
• geur
• smaak 
• fase bij kamertemperatuur 

       (vast, vloeibaar of gasvormig)

• brandbaarheid
• smeltpunt en kookpunt
• geleiding
• dichtheid
• wel of niet magnetisch

Moleculen

• Moleculen zijn de kleinste deeltjes van een stof
• Die bestaan op hun beurt uit atomen
• Een watermolecuul - H O (2 atomen waterstof en 1 atoom zuurstof)

2

Zuivere stoffen en mengsels

Een zuivere stof bestaat uit 1 soort molecuul.

Een mengsel bestaat uit meerdere soorten moleculen

Wat is dichtheid?

De dichtheid van een stof is in de natuur- en scheikunde de massa  (in gram) van 1 cm³.

Dit betekend dat ieder voorwerp met een volume van 1 cm³ van 

dezelfde stof altijd de zelfde massa heeft.

Dichtheid

Zinken, zweven en drijven

Dichtheid berekenen

De formule voor dichtheid is:

                                                 

    in g/cm3 of kg/m3

m in g of kg

V in cm3 of m3

Dichtheid=​volume​​massa​​

ρ

Een blokje heeft een massa van 135g en een volume van 50cm³. Bereken de dichtheid.

Gevraagd: 

Gegeven: 

Formule: 

Berekening: 

Antwoord:                

Een blokje heeft een massa van 135g en een volume van 50cm³. Bereken de dichtheid.

Gevraagd:     = ?

Gegeven: m=135g     V=50cm³

Formule: 

Berekening:              

Antwoord:                 g/cm³

ρ

ρ=​V​​m​​

ρ=​50cm​3​​​​135g​​

ρ=2,7

Onderdompel-methode

Wat is de dichtheid van water in g/cm3?

1. 1,0 g/cm3
2. 10 g/cm3
3. 100 g/cm3
4. 10 kg/dm3

Welke bewering over een voorwerp dat blijft drijven is waar?

1. De dichtheid van dit voorwerp is groter dan die van het water
2. De dichtheid van dit voorwerp is exact hetzelfde als van water
3. De dichtheid van dit voorwerp is kleiner dan dat van water
4. de dichtheid is niet belangrijk bij drijven.

De dichtheid van een blokje hout is 1,5 g/cm3
Wat gebeurt er met dit blokje hout?

1. het blokje zal zinken.
2. het blokje zal blijven drijven.
3. het blokje zal blijven zweven in het water.
4. Het blokje zal opstijgen boven het water

leg uit waarom een helium ballon opstijgt als je deze loslaat

1. de dichtheid van helium is groter dan van lucht
2. de dichtheid van helium is kleiner dan van lucht
3. de dichtheid van helium is even groot als van lucht
4. een helium ballon heeft niets te maken met de zwaartekracht

Leerdoelen gehaald?

Je kunt nu:

• uitleggen waaruit materialen bestaan;
  
• werken met de formule ρ = m/V;
  
• uitleggen wat er gebeurt met de dichtheid als de temperatuur verandert;
  
• uitleggen wanneer een voorwerp zinkt, zweeft of drijft;
  
• uitrekenen welk deel van het volume van een voorwerp zich onder water bevindt.

Natuurkundig proces

Faseovergangen

Scheidingsmethoden

Chemische reactie

Verandering van atomen tussen de moleculen.

Natuurkundig proces

De moleculen blijven hetzelfde; ze kunnen alleen veranderen van fase volgens het deeltjesmodel!

Vind dus plaats bij faseovergangen en scheidingsmethodes

Chemische reacties

De moleculen veranderen wel tijdens een proces! De atomen blijven gelijk alleen komen ze in een andere samenstelling terecht!

Chemische reacties:

Carbid

Lijmen

Uitharden van beton

Verbranding

Voedselbereiding

Roesten

Chemische Reacties

Worden genoteerd met een pijl ->

Voor de pijl staan de beginproducten.
Na de pijl de reactieproducten

Reactieproducten

Bij de meeste reacties ontstaat altijd koolstofdioxide (CO₂) en water (H₂O)

Als er iets anders ontstaat zal dit altijd in de tekst/vraag staan!

Terugkoppeling!
Schrijf de verbranding van glucose op

Verbranding

Als je andere stoffen gaat verbranden gebeurd in principe het zelfde; je vervangt glucose alleen voor een andere stof!

Verbranding (chemische reactie)

Glucose + zuurstof => Water + Koolstofdioxide (+energie)

Na de verbranding van methaan ontstaat water en koolstofdioxide. Schrijf de reactie op. Is dit een natuurkundig of chemisch proces?

Wat is er nodig voor verbranding?

Bij het verbranden van campinggas (butaan) worden koolstofdioxide en water gevormd.
Geef het reactieschema van deze verbranding

Bij de verbranding van papier ontstaan water en koolstofdioxide. Geef het reactieschema van deze verbranding

Schrijf de verbranding van aardgas op

Voedselvoorbereiding
Chemische reactie

Als je gaat koken ben je ook heel scheikundig bezig; Als je suiker gaat verwarmen ontstaat er uiteindelijk karamel. Als we op moleculair niveau gaan kijken zijn dit twee verschillende stoffen met verschillende moleculen!

Roesten (Chemische reactie)

Metalen kunnen verroesten onder invloed van water & zuurstof

IJzer + zuurstof + water -> roest.