KA 40 - deel 4

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Van oorlog naar oorlog

Deel 2

De opkomst van Hitler

Wat gaan we doen?

- dit is een les met veel jaartallen en gebeurtenissen

- we maken samen een snelle tijdlijn

- je krijgt een nummer + een gekleurd blaadje

- ben je nummer 17, dan  ben je als 17e aan de buurt een tijdlijn blaadje te maken

- je schrijft op: jaartal + gebeurtenis

LET DUS GOED OP TELKENS ALS ER EEN JAARTAL-SLIDE VOORBIJ KOMT!

Noem 4 bepalingen uit het Verdrag van Versailles

1.

2.

3. 

4. 

5.

HERHALEN

Weimar Republiek

democratie...

Opkomst van veel nieuwe, vaak kleine, politieke partijen

Partijen met wapens...of niet.

Er waren vaak opstootjes

Weimar Republiek: 1919-1933

'Diktat' en Dolkstootlegende

• De bepalingen en de herstelbetaling was veel te zwaar
• De regeringspartijen die het verdrag getekend hadden werden voor landverraders uitgemaakt

Duitsland na de Eerste Wereldoorlog 

• Eerste democratie in Duitsland: Republiek van Weimar (1919)
  

• Verlies van de oorlog komt hard aan, zowel emotioneel als economisch. 

• De herstelbetalingen zijn niet op te brengen door de regering, en de inflatie is groot.

Bezetting van het Ruhrgebied

1923-1924

• Omdat Duitsland de herstelbetalingen niet meer kan opbrengen, bezetten Franse troepen het Ruhrgebied om Duitsland te dwingen tot betalen.

• Dit was toegestaan volgens het Verdrag van Versailles.
  

Franse troepen bezetten Essen

Hitler in de politiek 

• Hitler blijkt een talent te hebben voor het houden van toespraken. Deze toespraken worden gehouden in bierkelders. 

• Hij sluit zich aan bij een partij, die de naam NSDAP (Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij) zal gaan dragen. Hitler neemt steeds meer de rol van leider op zich.

Hitler in de politiek 

• Hitler's ideeën zijn al die tijd vrijwel niet veranderd:

1. Verdrag van Versailles is slecht
   
2. Het land is overgenomen door een buitenlandse bezetter (Frankrijk)
3. Het is allemaal de schuld van Joden en Communisten
4. Duitsland heeft Lebensraum (levensruimte nodig)
5. Er moet één sterke leider komen

Hitler in de politiek 

•  Hitler bewonderde de fascistische (=extreemrechts) leider van Italië, Mussolini, die in 1922 met de Mars op Rome de macht had gegrepen.

• Hitler vond dat de tijd was gekomen voor een Mars op München (en zelfs Berlijn): een staatsgreep om de zwakke regering af te zetten.

Bierkellerputsch

1923

• Hitler's mislukte staatsgreep (putsch) in München.
• Hij wordt gearresteerd en veroordeeld tot een gevangenisstraf van 5 jaar. 

Hitler achter de tralies

Duitsland 

1924-1929

• Politiek en economisch gaat het beter met het land
• Duitsland is in 1926 lid van de Volkenbond geworden
• De Amerikanen steunen de Duitse economie met het Dawesplan
• Mensen hebben weer vertrouwen en lijken Hitler te zijn vergeten...

Crisis in de wereld 

vanaf 1929

• Door overproductie van fabrieken, veel kopen op afbetaling en teveel vertrouwen in aandelenhandel, klapt de Amerikaanse economie in elkaar.
• Landen die veel met de VS handelen, worden de crisis mee in gesleept... 
  

En Hitler?

• Die zegt hetzelfde als altijd: het is de schuld van het Verdrag van Versailles, joden, communisten, enz.

• Hitler had na de mislukte staatsgreep besloten om alleen nog via verkiezingen aan de macht te komen...

• ...en mensen stemmen massaal op hem!

Hitler wordt kanselier

30 januari 1933

• Na de verkiezingen van november 1932, waarbij de NSDAP de grootste werd, wordt het land vrijwel onbestuurbaar
• Andere partijen (en de president) kunnen niet meer om Hitler heen: 
• hij wordt kanselier (minister-president). 

Rijksdagbrand

27 februari 1933

• Een Nederlandse communist, Marinus van der Lubbe, wordt  opgepakt, veroordeeld en geëxecuteerd. 

• Aan zijn schuld wordt echter nu nog steeds ernstig getwijfeld...
  

Machtingswet

24 maart 1933

• ...de brand komt Hitler wel érg goed uit: 
  
• hij kan de noodtoestand in Duitsland uitroepen.
  
• Het Duitse parlement neemt een noodwet aan, de Machtigingswet, die Hitler onbeperkte macht geeft: Duitsland is een dictatuur.

Machtingswet

• De Grondwet kan door Hitler worden aangepast en opgeschort,  zonder goedkeuring van het Duitse parlement.
• Alle partijen, behalve de NSDAP, worden verboden.
  
• Sommige burgerrechten worden opgeschort (o.a. briefgeheim)
  

Nacht van de Lange Messen

juni 1934

• Hitler kan door de Machtigingswet zijn tegenstanders uitschakelen.
  
• Dit zijn in het begin vooral mensen binnen Hitlers eigen partij.
• Sommigen worden zonder proces vermoord door de SS, anderen komen in concentratiekampen.

Führer

1934

• Als president Hindenburg in 1934 overlijdt, komt er geen nieuwe president
  
• Hitler is vanaf dat moment Führer, Leider, van Duitsland
  

• Aan hem is onvoorwaardelijke trouw verschuldigd
  

Hitler's populariteit stijgt

vanaf 1934

• Hitler is rond 1934 mateloos populair. Het gaat goed in Duitsland. 
  
• Zolang je niet tot een minderheid hoort, pluk je de vruchten van zijn beleid.
  
• Door grootschalige werkverschaffingsprojecten daalt de werkloosheid snel, en krijgen Duitsers weer zelfvertrouwen én nationalistische gevoelens.

Trouw aan de Fuhrer

• 
  Hitlerjugend: jongens werden voorbereid op een leven als soldaat die zonder nadenken de bevelen van de Führer opvolgde.
  
• Bund Deutscher Mädel: meisjes leerden er hoe zij een goede huisvrouw konden zijn en dat de ideale Duitse vrouw veel kinderen baarde.
  

Neurenberger Rassenwetten

1935

• Deze wetten moeten de rechten voor Joden sterk beperken, met als doel dat ze 'vrijwillig' uit Duitsland zouden vertrekken.

• Zo mogen Joden geen Duitser meer zijn, of trouwen met een Duitse burger
  

Der Anschluß

maart 1938

• Hitler wil alle Duitsers in één Groot Duits Rijk (Heim ins Reich). 
• Hij maakt handig misbruik van de politieke chaos in Oostenrijk en speelt in op de gevoelens van het Oostenrijkse volk. 
• Hij neemt Oostenrijk in en verklaart het als een deel van het Duitse Rijk
  

Der Anschluß

maart 1938

• Hitler wil alle Duitsers in één Groot Duits Rijk (Heim ins Reich). 
• Hij maakt handig misbruik van de politieke chaos in Oostenrijk en speelt in op de gevoelens van het Oostenrijkse volk. 
• Hij neemt Oostenrijk in en verklaart het als een deel van het Duitse Rijk
  

Het stembiljet waarmee de Oostenrijkers mogen aangeven of ze bij Duitsland willen horen...

Conferentie van München

september 1938

• Frankrijk en Engeland zijn geschrokken van de Anschluß. 
• Hitler belooft dat er geen oorlog komt als hij Sudetenland, Tsjecho-Slowakije, ook nog krijgt. 
• Duitsland, Engeland, Frankrijk en Italië komen tot een akkoord.
  

https:

10:27 - 18:10

Net als Oostenrijk, valt Sudetenland onder de Heim ins Reich-politiek, waarbij alle gebieden met Duitsers weer bij Duitsland moeten horen. Sudetenland was na de Eerste Wereldoorlog deel van de nieuwe staat Tsjecho-Slowakije geworden.

Kristallnacht

9 november 1938

• In Parijs vermoordt een jonge Jood, Herschel Grynszpan, een Nazi. 
  
• Na een vlammende radiotoespraak van Joseph Goebbels, trekken Duitsers massaal de straat op om eigendommen van Joden te vernielen.
  
• De politie en SS kregen de opdracht om niet in te grijpen.
  

Hitler bezet Tsjecho-Slowakije

maart 1939

• Hoewel Hitler in München had gezegd genoegen te nemen met Sudetenland, bezet hij geheel Tsjecho-Slowakije een half jaar later. 
  

• Engeland en Frankrijk veroordelen de bezetting, maar doen niets.
  

Molotov-Ribbentrop Pact

augustus 1939

• Hitler en Stalin zijn elkaars politieke vijanden
• Hitler wil er echter zeker van zijn dat de Sovjet-Unie geen oorlog tegen hem  gaat beginnen, als Duitsland Polen aanvalt.
• Ze sluiten een niet-aanvalsverdrag.
  

Duitsland valt Polen aan

1 september 1939

"Vanaf 5:45 uur wordt teruggeschoten!"

Hitler geeft aan dat hij wel móet reageren op een Poolse aanval op een Duits radiostation. De Duitsers hebben deze aanval in scène gezet.

Begin Tweede Wereldoorlog

3 september 1939

Na de Duitse aanval op Polen, kunnen Engeland en Frankrijk maar één ding doen: 

Duitsland de oorlog verklaren...