2.3 - A - Het bestuur: Athene en Sparta

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Paragraaf 2.3

Het Bestuur:

Athene en Sparta

Boeken en schrift op tafel!

2.2 Het leven in een Griekse stadstaat

Planning

• Leerdoelen
  
• Burgerrecht
• Bestuursvormen
• Bestuur in Athene
• Zelfstandig werken
• Afsluiting

Leerdoelen

• Je kunt vier bestuursvormen uitleggen en herkennen. 
  
  
• Je kunt uitleggen hoe het bestuur in Athene EN Sparta was. 
  
  
• Je kunt de uitkomst van de peloponnesische oorlog benoemen
  

Burgerrecht 

• Burgerrecht: recht dat gegeven was aan bewoners van een polis die land bezaten.
  Burgerrecht = meepraten in bestuur . 
  

Wie kregen burgerrecht:

• Athene: rijke, vrije mannen (met land en wapenuitrusting).
  
  
• Sparta: mannen die militaire training en de dienstplicht volbrachten
  
  

Monarchie

• Het volk wordt bestuurd door een erfelijke koning.
  
  
• Koning wordt bijgestaan door een raad ouderlingen

Monarchie = bestuur door een erfelijke koning

Aristocratie

• In ruil voor bescherming polis krijgt adel inspraak in bestuur. 
  
  
• Adel kwam een paar keer per jaar bijeen om beslissingen te nemen.
  

Aristocratie = Bestuur door een groep edelmannen

Tirannie

• Een man grijpt alle macht.
  
  
  
• Tiran is een alleenheerser.

Tirannie = 1 iemand met absolute macht (dictator)

Democratie

• Het volk is aan de macht.
  
  
• Het volk komt bijeen in vergaderingen om te stemmen over beslissingen.
  

Democratie = bestuur door het volk (de burgers)

Bestuur in Athene  (1)

• Koning --> aristocratie --> tirannie --> democratie. 

• Gewone burgers moesten vechten in leger, in ruil daarvoor wilden zij inspraak in bestuur.
  
• ~590vc: alle mannen ouder dan 18 met Atheense burgerrecht mochten stemmen in volksvergadering,
  
  
• Volksvergadering kwam 40 keer p.j. bijeen .

Bestuur in Athene  (2)

• Arme, vrije mannen konden het niet betalen om naar de volksvergadering te gaan.
  
  
• Perikles: burgers kregen een vergoeding voor het bezoeken volksvergadering. 
  

Bestuur in Athene  (3)

Bestuur van Sparta (1)

• Twee erfelijke koningen:
  - Leger aanvoeren
  - Priester zijn/recht spreken
  - Twee koningen zodat als er een sneuvelde , de ander zijn plek verving. 

Volksvergadering:

->  Alleen mannen die ouder waren dan 30.

-> geen tijd voor politiek door training

-> zij kozen elk jaar 5 mannen voor het         dagelijks bestuur

Bestuur van Sparta (2) 

• Raad van ouderlingen:
  - 28 Mannen, ouder dan 60
  - Gaven raad aan dagelijkse bestuur en koningen.
  
  
• In praktijk volgde de volksvergadering altijd het advies van de de raad van ouderlingen. 

Peleponnesische Oorlog 
431 - 404 v.Chr. 

• Wie is het machtigst, Sparta of Athene?

• Allebei hebben ze een eigen bondgenootschap

• Athene wil Spartaanse bondgenoten doen overlopen

• 431 v.C: Sparta valt Athene aan 
• 405 v.C: Atheense vloot vernietigd
  --> 404 v.C :einde van de Atheense macht
  

• Gevolg: Alle poleis in Griekenland verzwakt

Zelfstandig werken

• Pak Paragraaf 3 uit je handboek erbij. 
  
  
• Maak opdracht 3 t/m 7 uit je werkboek. 
  
  
• Niet af? Huiswerk!
  

Leerdoelen

• Je kunt vier bestuursvormen uitleggen en herkennen. 
  
  
• Je kunt uitleggen hoe het bestuur in Athene EN Sparta was. 
  
  
• Je kunt de uitkomst van de peloponnesische oorlog benoemen