3.6 Het parlement

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4,5

In NL worden de volgende mensen door de bevolking gekozen:

1. Tweede Kamer-leden, gemeenteraadsleden en Provinciale Staten-leden
2. Gemeenteraadsleden, de burgemeester en de minister-president
3. Leden van de Provinciale Staten, ministers en gemeenteraadsleden
4. Eerste Kamer-leden, Tweede Kamer-leden en leden van de Provinciale Staten

In NL stem je tijdens verkiezingen op:

1. de lijsttrekker van een partij
2. een partij
3. 1 persoon van een partij
4. de persoon die volgens jou premier moet worden

Actief kiesrecht betekent dat iemand:

1. zich verkiesbaar stelt bij de verkiezingen
2. het partijprogramma samenstelt
3. op de kandidatenlijst van een partij is geplaatst
4. bij verkiezingen zijn/haar stem mag uitbrengen

De Kiesraad stelde op 1 december en 4 december 2023 de officiële uitslag van de Tweede Kamerverkiezing vast. Het opkomstpercentage was 77,7%. Van de 13.473.750 kiesgerechtigden brachten 10.475.203 hun stem uit. Van de 26 partijen die deelnamen aan de verkiezing, kregen 15 partijen voldoende stemmen voor een zetel in de Tweede Kamer.

Bereken de kiesdeler

3.6 Het parlement controleert

lesboek bladzijdes 92 t/m 95

Leerdoel 

Je kunt uitleggen op welke manier het parlement macht uitoefent 

Eerste Kamer 
75 zetels

Tweede Kamer 
150 zetels

Het Parlement         Staten-Generaal 

Eerste Kamer 
75 zetels

Tweede Kamer 
150 zetels

Het Parlement         Staten-Generaal 

3.5 Het Parlement controleert: De Tweede Kamer

Vak K

Tweede Kamer

• 150 zetels 
• Volksvertegenwoordigers
• Gekozen door middel van directe verkiezingen 
• 22 november 2023 laatste verkiezingen  geweest
• Behandelt wetsontwerpen gedetailleerd.
  
• Stemt over elk wetsontwerp --> hiermee de hoogste macht
  
• Kan wijzigingen aanbrengen in een wetsontwerp.
  
• Controleert of het kabinet zijn werk goed doet (3.5)

4HB

4HD

• 75 leden: worden gekozen door de leden van de Provinciale Staten --> getrapte verkiezingen/indirecte verkiezingen
  
• Beoordeelt of een wetsontwerp:
  

niet in strijd is met andere wetgeving, 

fouten bevat,  onduidelijk is.

• De Eerste Kamer keurt een wetsvoorstel alleen goed of af
  
• Vergaderen 1x per week, op dinsdag 

Indirecte verkiezingen

• Naar de stembus voor de provinciale staten
• Maart 2023 was de laatste keer
• Die gekozen mensen wijzen iemand aan die plaats neemt in de Eerste Kamer  

binnenhofonline.nl

Hoofdtaken

1. Wetgevend

2. Controleren van het kabinet

!

Als een Tweede Kamer lid een wetsvoorstel maakt, noemen we dat ook het recht van initiatief 

!

Dit noemen we het recht van amendement

!

Dit noemen we stemrecht

1. Wetgevende taak

Stemrecht	Stemmen over wetsontwerpen. TK en EK
Budgetrecht	Recht om de rijksbegroting goed of af te keuren.TTK en EK
Recht van initiatief	Recht om zelf wetsontwerpen in te dienen. TK
Recht van amendement	Recht om wijzigingen in een wetsontwerp aan te brengen. TK

Wetgevende taak 

Recht om vragen te stellen	Kamerleden mogen schriftelijk of in de Kamer vragen stellen aan het kabinet. TK en EK
Recht van interpellatie	Kamerleden mogen een minister met spoed naar de Kamer laten komen. TK en EK
Parlementaire enquête	Kamerleden mogen een onderzoek starten naar een onderdeel van het regeringsbeleid. TK en EK
Motierecht	Door het aannemen van een motie verzoekt de Kamer een minister om haar beleid te veranderen. TK en EK
Motie van afkeuring	De Kamer keurt het beleid van de minister af. TK en EK
Motie van wantrouwen	De Kamer zegt het vertrouwen in een minister op. TK en EK

Controlerende taak

Parlementaire enquête

Huiswerk 

Lezen paragraaf 3.6 Het parlement controleert

lesboek bladzijdes 92 t/m 95

Maken van paragraaf 3.6 in je digitale werkboek vraag 2, 7, 8, 9, 12 en 13