MZVIG Omgaan met onbegrepen gedrag bij mensen met dementie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1-4

Wat vond je afgelopen week spannend om te doen maar heb je toch gedaan?

Vragen PESDIE

Onbegrepen gedrag

• Wat is onbegrepen gedrag
• Signalen van probleemgedrag
• Vormen van probleemgedrag
• Waaruit komt probleemgedrag voort?

Opfrissen dementie

• Dementie en de vier meest bekende vormen ervan
• Verloop en fases van dementie
• Symptomen en signalen
• Niveaus van de hersenen
• Mantelzorgers

Dementie en meest voorkomende vormen

Verzamelnaam voor meer dan 50 ziekten, waarbij de hersenen informatie niet meer goed kunnen verwerken en deze verstoord raakt. De beschadigingen in de hersenen verergeren waardoor steeds verdere achteruitgang in het functioneren. De vier meest bekende vormen zijn:

• Ziekte van Alzheimer (ongeveer 60-70%)
• Vasculaire dementie (ongeveer 15%)
• Fronto-temporale dementie (ongeveer5-10%)
• Lewy-body dementie (5-15%)

Verloop van dementie

Fases van dementie

Dementie verloop in een bepaalde volgorde dit overkomt je niet op eens.

• Niet pluis gevoel
  
• Diagnose
  
• Leven met dementie en ondersteuning
  
• Leven met dementie zorg
  
• Stervensfase en nazorg

Dementie verloopt in vier stadia:

Symptomen/signalen

Mensen met dementie hebben een combinatie van symptomen: 

Geheugenstoornissen  met één of meer cognitieve stoornissen:

• Afasie: moeite om woorden te vinden en problemen om zich uit te drukken                                    met taal
  
• Apraxie: verminderd vermogen om motorische handelingen uit te voeren
  
• Agnosie: onvermogen om objecten te herkennen
  
• Stoornissen in uitvoerende functies : zoals rekenen, logisch nadenken, plannen
  

Gedragsproblemen (gaan we vandaag dieper op in)

De 4 niveaus van de hersenen

Probleemgedrag

(Definitie Verenso)

"Probleemgedrag is gedrag dat gepaard gaat met lijdensdruk of gevaar voor de persoon met dementie of voor mensen in zijn of haar omgeving."

Meest voorkomende gedragsproblemen

• Psychotisch
  
• Depressief
  
• Angstig
  
• Geagiteerd
  
• Apathisch

• rusteloosheid
• zorg afhouden
• doe jij maar, is goed
• geen zin in, weet het niet, nu even niet
• wantrouwen, hallucinaties

Stappenplan probleemgedrag

Energizer: maak de test

Hulpmiddelen bij het stappenplan

Er zijn verschillende hulpmiddelen bij de observatie van het gedrag, bijvoorbeeld:

- Analyseformulier zorg (GRIP) (pdf)

- Hetero anamnese zorg (Word), vragenlijst voor EVV-ers bij probleemgedrag bewoner

- Vragenlijst Inventarisatie en observatie gedragsproblematiek in Handreiking Multidisciplinair omgaan met probleemgedrag - Geeltjesmeting Thema 'Verbeteren doe je zo'

- ABCs-methode (pdf)

https://www.zorgvoorbeter.nl/probleemgedrag-ouderen/stappenplan

Omgangstips

• Maak contact en behoud deze. Hoe doe jij dat nou eigenlijk?

• Biedt veiligheid. Wat vindt jij daarbij belangrijk en hoe bied jij veiligheid aan jouw zorgvragers?

Het ontstaan van onbegrepen gedrag

Gedrag, dus ook onbegrepen gedrag, wordt bepaald door de interactie tussen zorgvragers en diens omgeving. Factoren die een rol kunnen spelen bij het ontstaan van onbegrepen gedrag: 

• Lichamelijke conditie
• Hersenaandoening
• Medicijngebruik
• Psychische factoren (persoonlijkheid, omgaan met tegenslag, levensloop, stemming, omgeving

Angst

Soms wil je zelf ook niet laten merken dat je angstig bent als een zorgvrager agressief gedrag vertoont. Verbaal lukt dit vaak wel, maar non-verbaal niet echt.

De zorgvrager weet niet wat er gaat gebeuren, dus is het zaak om zelfverzekerd over te komen. Je zult moeten proberen jouw energie die (de eigen) angst met zich meebrengt, om te zetten in (positief) handelen. 

Angst

Soms wil je zelf ook niet laten merken dat je angstig bent als een zorgvrager agressief gedrag vertoont. Verbaal lukt dit vaak wel, maar non-verbaal niet echt.

De zorgvrager weet niet wat er gaat gebeuren, dus is het zaak om zelfverzekerd over te komen. Je zult moeten proberen jouw energie die (de eigen) angst met zich meebrengt, om te zetten in (positief) handelen. 

8 kernelementen voor omgang 

met onbegrepen gedrag

1. Tijdig signaleren van onbegrepen gedrag zodat ingegrepen kan worden voordat escalatie plaatsvindt.
2. Een gedegen analyse maken van het gedrag met nagaan van oorzaken op lichamelijk, psychisch en sociaal terrein.
3. Multidisciplinair werken in een team met in ieder geval verzorgende, arts en psycholoog.
4. De oorzaak van het gedrag aanpakken en niet het gedrag zelf. 
5. Eerst psychosociale interventies toepassen. Psychofarmaca worden alleen toegepast wanneer kan worden aangetoond dat psychosociale interventies niet (voldoende) werkzaam zijn (met uitzondering van een lichamelijke oorzaak of bij sprake van een delier of psychose).
6. Psychofarmaca volgens de richtlijn toepassen tenzij er belangrijke redenen zijn om hiervan af te wijken.
7. Familie en mantelzorg betrekken bij de analyse en aanpak van het probleem.
   
8. Behandeling evalueren met extra aandacht voor het mogelijk staken van behandeling met psychofarmaca.

Oefenen

• Aan de slag met opdracht uitwerken ziektebeeld, verzorgend redeneren en begeleidingsplan