Kgs Les 4 - Jaar 10 ORDENING

• Beeldende vorming
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4,5

Ordening (Compositie)

Leg uit: Waarom is de ordening belangrijk in een kunstwerk?

Korte herhaling 

Wat is Ordening (compositie?)

Compositie is de manier waarop de onderdelen van een kunstwerk geordend worden. 

Iedere compositie heeft een ander effect op het kunstwerk.

Johannes Vermeer, Meisje met de 

parel ± 1665-1667, olieverf op doek

Centrale compositie

Als je aandacht naar het midden van het beeldvlak wordt getrokken, spreken we van een centrale compositie. 

Een centrale compositie heeft een statisch effect.

Driehoeks compositie

In de compositie is de vorm van een driehoek te herkennen. De belangrijkste onderdelen in de voorstelling zijn binnen deze driehoek geplaatst. Een driehoekscompositie kan een statisch of dynamisch effect hebben, afhankelijk van de voorstelling.

Statisch

Over-all compositie

Alle onderdelen van de compositie zijn hetzelfde, doen patroonachtig aan en staan verspreid over het beeldvlak. 

Ze lijken buiten het schilderij tot in het oneindige door te kunnen gaan.

Het kan een statisch of dynamisch effect hebben, afhankelijk van de voorstelling.

Verticale compositie

De belangrijkste onderdelen zijn in een verticale lijn geordend, van boven naar beneden. Ook dit heeft een statisch effect. 

Diagonale compositie

In een diagonale compositie zijn de onderdelen diagonaal geordend of er zit een diagonale richting in. 

Dit heeft een dynamisch effect.

Herhaling 

Wanneer gelijksoortige vormen, kleuren en lijnen op een regelmatige manier in een compositie terugkomen.

Het kan een statisch of dynamisch effect hebben, afhankelijk van de voorstelling.

Je ziet hier ook 'over-all compositie'

symmetrisch

De compositievorm is niet exact symmetrisch maar de grote lijn wel. 
Net als een mens, een gezicht is symmetrisch van vorm maar als je het echt symmetrisch maakt ziet dat er heel gek uit. 

Asymmetrisch

De compositievorm is niet exact symmetrisch maar de grote lijn wel. 
Net als een mens, een gezicht is symmetrisch van vorm maar als je het echt symmetrisch maakt ziet dat er heel gek uit. 

Aandachtspunt

De aandacht van de kijker gaat meteen naar een plek in het kunstwerk.

Aanzicht

Van welke kant je kijkt

Vragen

Welke compositievorm herken je?

1. Over - all
2. Centraal
3. Diagonaal
4. Verticaal

Welke compositievorm herken je?

1. Over - all
2. Centraal
3. Horizontaal
4. Verticaal

Welke compositievorm herken je?

1. Diagonale compositie
2. Rechthoekscompositie
3. Over - all
4. Driehoeks compositie

Welk begrip binnen 'Ordening' past bij dit schilderij?

Examenvragen:

Leg uit waarom de compositie dynamisch is.

Deze beroemde Mondriaan schijnt het bovenaanzicht van New York te zijn. Leg uit waaraan je dat ziet.

Mondriaan werkte voor dit schilderij met rode, gele en blauwe stukjes tape. Hij plakte ze vast maar trok ze ook weer los om ze ergens anders vast te plakken.

Geef één argument voor het gebruik van tape in verband met de compositie van het schilderij. 

Hoewel de kleurvlakjes willekeurig over het vlak verspreid lijken, maakt het schilderij een evenwichtige indruk. Leg uit hoe dit komt aan de hand van het vormgevingsaspect ordening.

Het is een vierkant schilderij dat op een hoek of punt staat. Daardoor zijn de randen van het schilderij niet horizontaal, maar schuin. Leg uit wat het effect hiervan is. 

Het hondje lijkt te bewegen. Leg uit hoe de kunstenaar beweging suggereert aan de hand van het vormgevingsaspect ordening.

In dit werk verbeeldt kunstenaar Rauschenberg het dynamische leven van
New York. 

->Noem twee aspecten van de vormgeving die bijdragen aan deze dynamiek. Leg beide aspecten uit. 

Een stilleven

Een stilleven* is bij uitstek een thema waarin de kunstenaar zorgvuldig de compositie van de spullen uitzoek. 

*Levensloze objecten op een tafel

Vanitas stilleven

Een Vanitas stilleven gaat over de vergankelijkheid van het leven. Vaak zijn er elementen op te zien die hier mee te maken hebben zoals een klok, een gedoofde kaars, schedel, boek, fles, een omgevallen glas, een instrument, een bellenblaasbel, een verwelkte bloem

Elementen in Vanitas 

Een klok, een gedoofde kaars, schedel, boek, fles, een omgevallen glas, een instrument, een bellenblaasbel, een verwelkte bloem

Maak nu zelf een Vanitas stilleven! Je mag kiezen of je het tekent of bij elkaar zoekt maar maak er een foto van en plaats in deze app. Zorg dat er elementen van een Vanitas inzitten, zie vorige info slide. 

Voorbeeld van hedendaags vanitas

Klaar! 

Je weet alles weer van de categrorie 'Ordening'.
Volgende week 'Ruimte'.
Dan nog 'Kleur' en je bent weer helemaal bij, richring SE 1 en eindexamens gaan we dan!