Kea 1HV H6 par 3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Hoofstuk 6 

Par. 3 Nieuwe horizon 

Lesdoelen

Je weet welke landen begonnen met ontdekkingsreizen over zee

Je kent vier ontdekkingsreizigers en weet wat ze ontdekten

Je kent vijf oorzaken van ontdekkingsreizen

Je weet hoe Amerika bij toeval werd ontdekt

Je kent drie redenen waarom plaatselijke bewoners weinig verzet boden tegen de kolonisten

Je kent vier gevolgen van ontdekkingsreizen 

Op zoek in Afrika

1400: Spanje en Portugal wilden nieuwe landen ontdekken

Henrik de Zeevaarder (zoon van Portugese Koning) zeevaartschool gesticht. 

1488: Bereiken ze zuidpunt van Afrika: Kaap de Goede Hoop

Handelaars kregen de smaak te pakken en men ging op zoek naar nieuwe gebieden en producten

Tekstboek

Lees Hoofdstuk 6 par 3

Alinea

Op zoek in Afrika 

Er is een verhaal over een belangrijke priester-koning in Afrika die Portugal en Spanje motiveerde om nieuwe landen te ontdekken. Wat was de naam van deze machtige priester-koning?

Waarom was de zoektocht naar de priester-koning Johannes voor Spanje en Portugal belangrijk voor het vervolg van de geschiedenis?

1. Nadat de Spanjaarden en de Portugezen de priester-koning gevonden hadden, hielp deze machtige vorst hen met het verslaan van hun aartsvijand: de Moren.
2. Hoewel de Spanjaarden en de Portugezen de priester-koning nooit gevonden hebben, werden de ontdekkingsreizen daarna wel vervolgd, waardoor kennis over de wereld toenam.
3. Omdat de priester-koning erg rijk was, konden Spanje en Portugal ook rijk worden door de handel met deze machtige vorst.
4. Hoewel de Spanjaarden en de Portugezen de priester-koning nooit hebben gevonden, hebben ze wel de Moren kunnen verslaan door gebruik te maken van de moderne wapens die ze op Kaap de Goede Hoop vonden.

Op zoek naar Indië

Reden voor ontdekkingsreizen was  de specerijenhandel

Vasco da Gama lukte het als 1e om vaarroute te ontdekken

Overal Stichtte hij handelsnederzettingen

Nodig voor ontdekkingsreizen waren:

- Steun van overheid

- Goede schepen en bemanning

1519: Magelhaes begon reis rond de wereld. Bewezen werd dat de aarde rond is. 

Tekstboek

Hoofdstuk 6 par 3

Lees alinea

Op zoek naar Indië

Geef aan welke van de volgende zinnen juist is.

1. Met steun van de overheid, degelijke schepen en een goede bemanning waren de ontdekkingsreizigers bijna verzekerd van succes. Alleen plotseling opkomende stormen vormden een gevaar.
2. Het reizen op een onbekende zee was een uiterst gevaarlijke onderneming. Vaak overleed meer dan de helft van de bemanning tijdens zo’n reis.
3. Omdat een ontdekkingsreis vaak maar twee maanden duurde, vielen de gevaren van zo’n reis mee. De bemanning was alleen bang voor stormen en ziekten.

Welke ontdekkingsreiziger heeft bewezen dat de aarde rond is? Type zijn achternaam.

Oorzaken

Ondanks gevaren toch op ontdekkingsreis omdat:

1.  Handel in specerijen en edelmetaal

2. Zucht naar avontuur

3. Koning ontving status

4. Koning kon eventueel land uitbreiden

5. Zendingsdrang

Tekstboek

Lees Hoofdstuk 6 par 3

Alinea

Oorzaken

Geef van de volgende zinnen aan of dat voor Spanje en Portugal een reden was om op ontdekkingsreis te gaan. 

Goed

Fout

Ze wilden op zoek naar priester-koning Johannes, waarvan ze hoopten dat die hen kon helpen bij de strijd tegen de Moren.

Daardoor waren ze minder afhankelijk van de Arabieren, die de ‘peperdure’ specerijen uit Indië met grote winst aan de Europeanen verkochten. 

Ze wilden het Amerikaanse continent ontdekken, omdat ze hadden begrepen dat de Indianen in veel 'peperdure' specerijen handelden. 

Spanje en Portugal waren in oorlog met elkaar. Om te bewijzen wie de beste was, wilden ze ieder zoveel mogelijk handelsnederzettingen bouwen.

Ze wilden heidenen bekeren. Bij elke ontdekkingsreis gingen ook priesters mee voor het evangelisatiewerk.

Een koning die een ontdekkingsreiziger sponsorde, kreeg een hogere status en kon zijn land uitbreiden. 

Noem 5 oorzaken waarom men op ontdekkingsreis ging.

(Doe het zo: 1. ... 2. ...)

Tekstboek

Hoofdstuk 6 par 3

Lees alinea

 Wetenschap

Wetenschap

Kennis over heelal nam toe

Copernicus beweerde dat zon middelpunt van het heelas was

Galilei bewees met telescoop dat het waar was. 

RK kerk niet blij met bewering, boek verboden

Protestanten landen verder werken aan ideeën --> Daar maakte wetenschap bloei door. 

Goed of Fout 

Goed

Fout

Magelhaes bewees de bewering van Galilei dat de wereld rond is.

Copernicus bewees de bewering van Galilei dat niet de aarde, maar de zon het middelpunt van het heelal is.

Galilei bewees Copernicus’ bewering dat niet de aarde, maar de zon het middelpunt van het heelal is.

Galilei bewees de bewering van Magelhaes dat de wereld rond is. 

Wat zorgde ervoor dat de ontwikkeling van de wetenschap in protestantse landen een grotere bloei doormaakte dan de wetenschap in Rooms-katholieke landen?

1. De protestantse landen investeerden meer geld in de wetenschap dan de Rooms-katholieke landen.
2. De protestanten wisten meer van de wetenschap dan de Rooms-katholieken, doordat ze zelf in de Bijbel konden lezen hoe God de wereld gemaakt had. Voor Rooms-katholieken was dat lastiger, omdat hun Bijbel in het Latijn geschreven was.
3. De Rooms-katholieken vonden de wetenschap minder belangrijk dan de protestanten, omdat zij ervan overtuigd waren dat alle wetenschap die nodig was in de Bijbel stond.
4. Doordat de protestantse wetenschappers geen kerkelijke leider boven zich hadden staan die hen kon corrigeren, waren ze vrijer in het bedrijven van wetenschap dan de Rooms-katholieken.

Hoe heette het Griekse navigatie-instrument, waarmee zeelieden hun positie op zee en de tijd konden berekenen door goed naar de sterren te kijken?

1. Astrolabium
2. Sterrenkijker
3. Nachtwijzer
4. Planisfeer

Amerika ontdekt

Columbus had via het westen Indië proberen te vinden

1492: Columbus ontdekte nieuw werelddeel zonder hetzelf te beseffen

Veroverde gebieden maakte hij tot koloniën

Magelhaes begint met een reis rondom de wereld

De eerste ontdekkingsreizen vinden plaats

Kaap de Goede Hoop wordt ontdekt

Columbus ontdekt Amerika

1519

1400

1492

1488

Columbus

Magelhaes

Vasco Da Gama

Goed

Fout

Nog vóór Vasco da Gama via het zuiden naar Indië voer, had Columbus het al via het westen geprobeerd omdat hij geloofde dat er een kortere route naar Indië was. 

Volgens Columbus lag Indië aan de andere kant van de Indische Oceaan. Een zeereis naar Indië zou veel korter duren als je langs die route ging. 

Columbus ontdekte India, alleen wist hij niet dat het India was. 

Al voor zijn dood wist Columbus dat hij Indië had ontdekt.

Overal waar Columbus kwam, plantte hij de Spaanse vlag. Vanaf dat moment hoorden die gebieden bij Spanje.

In de video van de vorige slide. Zijn de onderstaande beweringen goed of fout

Goed

Fout

De atlas van Willem Barentsz is de eerste complete atlas ter wereld.

Voor de makers van kaarten waren de ontdekkingen van ontdekkingsreizigers erg belangrijk. 

De betekenis van de reis van Willem Barentsz zit vooral in de informatie over zijn route naar Indië. 

Dat er in die tijd zoveel geld beschikbaar was voor het maken van zo'n dure atlas laat iets zien over de waarde van de scheepvaart voor de Republiek. 

Veroveringen

• Oorspronkelijke bewoning bood weinig verzet tegen kolonisten omdat:

• 1. Ontdekkersreizigers maakten gebruik van ruzie tussen stammen 
• 2. Bewoners vereerden ontdekkersreizigers als  goden
• 3. Oorspronkelijke bewoners konden weinig uitrichten tegen vuurwapens 

Tekstboek

Hoofdstuk 6 par 3

Lees alinea

Veroveringen 

Schrijf het woord op waarmee de manier aangeduid wordt waarop mensen naar de wereld om hen heen kijken.

Wereldbeeld

• Verschil in behandeling:
• Portugal: Kwam in hoge beschavingen terecht en dreef vooral handel
• Spanje: Kreeg te maken met strijdlustige volken en heeft veel vermoord

• Gevolgen ontdekkingsreizen:

• 1) Wereldbeeld veranderde doordat kennis over de aarde en heelal was toegenomen. 
• 2) Ontstond levendige wereldhandel en 
• 3) men leerde nieuwe producten kennen.
• 4) Indianen stierven massaal door ziektes meegenomen door de kolonisten. 

Stelling 1. Vaak konden de ontdekkingsreizigers gebruikmaken van ruzie tussen stammen.

Stelling 2. Soms dacht de lokale bevolking ook dat de Europeanen bovennatuurlijke wezens waren die plotseling uit de hemel kwamen, en werden ze vereerd.

Stelling 3. Hoewel de oorspronkelijke bewoners van een gebied niet beschikten over vuurwapens, beschikten ze wel over buskruit en in gif gedoopte pijlen. Daardoor waren de kolonisten en de oorspronkelijke bewoners behoorlijk aan elkaar gewaagd.

1. Stelling 1 is juist, de stellingen 2 en 3 zijn onjuist.
2. Stelling 2 is juist, de stellingen 1 en 3 zijn onjuist.
3. De stellingen 1 en 2 zijn juist, stelling 3 is onjuist.
4. De stellingen 1 en 3 zijn juist, stelling 2 in onjuist.

Met welk woord werd een ingenomen gebied aangeduid dat voornamelijk werd gebruikt voor handel?

Sleep de personen naar de juiste beschrijving

Ontdekker van Amerika

Richtte Zeevaartschool op

Eerste persoon die over zee India heeft bereikt 

Eerste persoon die een reis rond de wereld heeft gemaakt 

Wiskundige die ontdekte dat de zon niet om de aarde draait, maar de aarde om de zon 

1. Noem een voor de Europeanen positief gevolg van de ontdekkingsreizen

2. Voor de indianen was dit gevolg niet positief? Leg dit uit

Lees vaardigheid C in je werkboek (blz. 86 bovenaan)

Lees de bron hiernaast (op klikken om leesbaar te maken)

1. Noem een zin uit de bron die te maken heeft met economische oorzaken?
2. Noem een zin uit de bron die te maken heeft met politieke oorzaken?
3. Noem een zin uit de bron die te maken heeft met sociaal-culturele oorzaken?

Noem twee onbedoelde gevolgen van de ontdekkingsreizen.

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Einde les

Dank voor jullie inzet! Top!